Leczenie kanałowe (endodoncja)

Dlaczego ząb boli?

Aby dobrze zrozumieć, na czym polega leczenie kanałowe zęba, warto wiedzieć, jak ząb jest zbudowany. Na zewnątrz zęby mamy szkliwo. Pokrywa ono całość zęba – i tę wystającą ponad dziąsło (koronę), i tę niewidoczną, znajdującą w głębi dziąsła. Dzieli się ona na szyjkę zęba i jego korzeń. 

Szkliwo okrywa zębinę. Jest to tkanka, która okrywa i chroni wewnętrzną, najgłębiej położoną część zęba, czyli mizagę. Miazga to  z kolei tkanka, która jest bogato unerwiona i unaczyniona. To dzięki niej ząb „żyje”. Miazga dostarcza mu tlen i substancje odżywcze. Dzięki niej odczuwamy ból, który sygnalizuje nieprawidłowości w obrębie zęba i jego korzenia.

Miazga wypełnia środek zęba oraz kanały znajdujące się w jego korzeniu. Gdy dochodzi do jej infekcji, zaczynamy odczuwać ból. 

1. Początkowo objawy nie powodują naszego niepokoju. Ząb zaczyna być bardziej wrażliwy na główne bodźce: na zimne i gorące napoje oraz posiłki, na słodkie, a czasami na ugryzienie czegoś twardszego. 
2. Rozwijające się zapalenie miazgi zaczyna stopniowo wywoływać przelotny ból nawet bez wymienionych czynników. Początkowo zanika, ale po kilku dniach już nie pozostawia wątpliwości, że z zębem dzieje się coś niedobrego i trwa nieprzerwanie. 

W takiej sytuacji nie należy zwlekać z decyzją o wizycie u dentysty, ponieważ zapalenie miazgi zęba nie przeminie samoistnie. Tabletki przeciwbólowe pomogą na chwilę. Ból wróci ze zdwojoną siłą. Odkładanie leczenia może powodować powstanie torbieli, zgorzeli i ropni. 

Konsekwencje mogą być także dużo poważniejsze. Nieleczone zapalenie miazgi to źródło toksyn, które przedostają się do krwioobiegu i mają bardzo zły wpływ na nasz organizm. Powodują między innymi zapalenie nerek, mięśnia sercowego oraz sepsę.   

Jakie są przyczyny zapalenia miazgi zęba? 

Zapalenie miazgi zęba to efekt nieleczonej próchnicy. Początkowo atakuje ona szkliwo zęba. Zdarza się, że na tym etapie nie wychwytujemy tego, że w naszej jamie ustnej dzieje się coś niedobrego. Nie odczuwamy bólu. Tymczasem próchnica rozwija się i drąży coraz głębiej aż w końcu dotyka miazgi. Bakterie próchnicowe przenikają w jej głąb i wywołują zapalenie. 

By zapobiec rozwijaniu się próchnicy, należy regularnie poddawać się kontrolom dentystycznym. Lekarz stomatolog jest w stanie wychwycić nieprawidłowości, zanim miazga zostanie zainfekowana. Pozwoli to uniknąć leczenia kanałowego. Jeżeli jednak już doszło do wniknięcia bakterii próchnicowych do miazgi zęba i rozwinęło się zapalenie, najczęściej specjalista staje przed wyborem: leczyć endodontycznie czy usuwać ząb?

Leczenie kanałowe zęba

Gdy dojdzie do zapalenia miazgi, należy ją usunąć. Znajduje się ona nie tylko w głównej części zęba, czyli w komorze, ale także w jego korzeniach. Konkretniej: w kanałach wewnątrz korzeni. To właśnie dlatego ten rodzaj leczenia endodontycznego nazywany jest leczeniem kanałowym. Leczenie kanałowe pozwala zachować zęba i uniknąć jego usunięcia.  

Leczenie kanałowe polega na dokładnym oczyszczeniu komory zęba oraz jego kanałów z chorej miazgi i bakterii. Po czyszczeniu wnętrze kanałów i korony należy szczelnie wypełnić, by nie pozostawić środowiska do rozwoju bakterii w przyszłości. 

Leczenie kanałowe zęba krok po kroku

Leczenie kanałowe można wykonywać metodą klasyczną oraz pod mikroskopem. 

• Przed rozpoczęciem leczenia stomatolog na podstawie zdjęcia RTG sprawdza stopień rozwoju choroby, a także ułożenie kanałów zębowych. 
• Pacjent otrzymuje znieczulenie. Na ząb zakładany jest koferdam ułatwiający pracę dentyście. To specjalna gumowa osłonka, która szczelnie okala leczony ząb. 
• Lekarz otwiera wiertłem komorę zęba i usuwa martwą lub zakażoną miazgę zębową. Ocenia też geometrię kanałów. Używa do tego specjalistycznego urządzenia –  endometru. 
• Przy pomocy specjalnych środków (podchloryn sodu) lekarz oczyszcza kanały z pozostałości miazgi. Tak przygotowane kanały gotowe są do wypełniania.
• Do wypełnienia kanałów wykorzystywane są zarówno wypełniacze stałe, jak i tymczasowe. Najbardziej popularnym materiałem wykorzystywanym w leczeniu kanałowym jest gutaperka. To substancja pochodzenia naturalnego. Swoją strukturą przypomina kauczuk, jednak jest odrobinę twardsza. Materiał ten wykazuje znakomite właściwości lecznicze.

W ostatnim etapie zabiegu lekarz nadbudowuje górne warstwy zęba. Wykorzystywane są do tego najczęściej materiały kompozytowe, ceramiczne lub korony protetyczne. Często na końcu wykonywane jest zdjęcie RTG, które umożliwia lekarzowi ocenę efektów wypełnienia. 

Leczenie kanałowe pod mikroskopem

Główną zaletą leczenia kanałowego z użyciem mikroskopu jest dużo większa precyzja zabiegu. Dzięki temu zwiększyła się ilość pozytywnie zakończonych zabiegów. Dodatkową zaletą zabiegu z użyciem mikroskopu jest możliwość dotarcia i udrażniania bardzo małych kanałów korzeniowych oraz ich rozgałęzień.

Leczenie tego typu najczęściej wymaga jednej wizyty w gabinecie dentystycznym. Nie wymaga zatruwania zęba, a to ma miejsce w tradycyjnym modelu leczenia kanałowego. 

Ból zęba po leczeniu kanałowym

Leczenie kanałowe mocno ingeruje w strukturę zęba. W związku z tym prawie zawsze po zabiegu pojawia się ból. Może towarzyszyć nawet przez 2-3 tygodnie stopniowo zmniejszając swoje nasilenie. 

W przypadku, gdy silny ból nie zanika, konieczna może być powtórna wizyta w gabinecie dentystycznym. Stomatolog może wtedy wykonać zdjęcie RTG.

Leczenie kanałowe w ciąży

Powszechnie uważa się, że kobiety ciężarne nie powinny leczyć zębów. Podawane środki znieczulające mogą mieć niekorzystny wpływ na malucha. 

Zaleca się, by kobiety planujące ciąże umówiły się na wizytę kontrolną do dentysty. Jeśli zostaną znalezione jakieś ubytki, należy je wyleczyć przed zajściem w ciążę. Dzięki temu minimalizowane jest ryzyko, że próchnica rozwinie się w okresie oczekiwania na dziecko. Co jednak, jeśli ciężarna odczuwa ból i po konsultacji ze stomatologiem okazuje się, że zachodzi konieczność leczenia kanałowego? 

Specjaliści są zgodni, że znacznie gorszy wpływ na płód oraz na organizm przyszłej mamy miałoby nieleczenie zęba i pozostawienie stanu zapalnego niż podanie środków znieczulających.

O ile to jest możliwe, zaleca się jednak, by unikać wizyt u dentysty w pierwszym trymestrze ciąży, gdy płód rozwija się najbardziej intensywnie.  

Przyszła mama musi poinformować lekarza o swoim stanie. Stomatolog dobierze znieczulenie, które będzie miało najmniej negatywny wpływ na mamę i dziecko. Ważne jest, by środki znieczulające nie powodowały obkurczenia naczyń krwionośnych. 

Leczenie kanałowe wiąże się także z koniecznością wykonania zdjęcia RTG. Rozwijające się w brzuchu dziecko jest bardzo wrażliwe na promienie rentgenowskie. Jeśli stan uzębienia wymaga wdrożenia leczenia kanałowego, zdjęcie RTG należy wykonać szczelne zakrywając brzuch fartuchem ochronnym. 

Leczenie kanałowe – refundacja NFZ

Narodowy Fundusz Zdrowia na leczenie zębów przydziela mocno ograniczone środki. Refundacja leczenia kanałowego u osób dorosłych obejmuje jedynie siekacze oraz kły (zęby 1, 2 i 3).

FAQ, czyli najczęstsze pytania o leczenie kanałowe zęba

• Leczenie kanałowe – co to?

  Leczenie kanałowe to zabieg dentystyczny. Polega na  usunięciu chorej miazgi zębowej, wypełnieniu komory zębowej przy pomocy specjalnego wypełniacza chroniącego ząb przed przenikaniem bakterii.

• Leczenie kanałowe – jak wygląda zabieg?

  Zabieg leczenia kanałowego rozpoczyna się od podania znieczulenia i odizolowania chorego zęba za pomocą specjalnej przesłony. W dalszej kolejności lekarz otwiera komorę zęba i oczyszcza ząb z chorej lub martwej miazgi zębowej. W kolejnych etapach ząb jest czyszczony za pomocą substancji chemicznych i wypełniany. Na końcu wykonywana jest odbudowa górnych warstw zęba przy pomocy materiałów kompozytowych lub ceramicznych.

• Czy leczenie kanałowe boli?

  Sam zabieg leczenia kanałowego nie jest bolesny, gdyż przeprowadzany jest w znieczuleniu. Pacjent może odczuwać jedynie lekki dyskomfort związany z czynnościami, jakie lekarz przeprowadza w jamie ustnej. Ból zazwyczaj pojawia się po tym, jak ustanie znieczulenie. Zanika zwykle po kilku, czasem po  kilkunastu dniach.

• Ile trwa leczenie kanałowe?

  Nowoczesne metody zabiegowe umożliwiają przeprowadzenie leczenia kanałowego w ciągu jednej wizyty u dentysty. Jednak w przypadku trudności, np. ze skomplikowaną strukturą kanałów zębowych lub powikłań po zabiegu, konieczne mogą okazać się dodatkowe wizyty.

• Ile trwa zabieg leczenia kanałowego?

  Zazwyczaj jedna wizyta obejmująca leczenie kanałowe trwa od 1 do 2 godzin. Czas zabiegu uzależniony jest między innymi od ilości kanałów zęba, który poddawany jest leczeniu.

• Ile kosztuje leczenie kanałowe?

  Koszt leczenia uzależniony jest od ilości kanałów zęba. Cena przeleczenia jednego kanału wynosi średnio 400 zł, ząb dwukanałowy – około 550 zł, trzykanałowy – 700 zł, a czterokanałowy 800 zł.

• Leczenie kanałowe – czy jest refundowane?

  Refundacja leczenia kanałowego u osób dorosłych obejmuje jedynie siekacze oraz kły (zęby 1,2 i 3).

• Czy leczenie kanałowe jest konieczne? A może miazga wyleczy się sama?

  Nieleczone zapalenie miazgi zęba nie przeminie samo. Odkładanie leczenia może spowodować powikłania: torbiele, zgorzele i ropnie. Konsekwencje mogą być także dużo poważniejsze. Nieleczone zapalenie miazgi to źródło toksyn, które przedostają się do krwioobiegu i mają bardzo zły wpływ na nasz organizm. Powodują między innymi zapalenie nerek, mięśnia sercowego oraz sepsę.