Co to jest fala uderzeniowa?

Fala uderzeniowa to mechaniczna fala o niewielkiej częstotliwości, mieszczącej się w przedziale od 16 do 20 Hz. Zgodnie z definicją, jest to  gwałtowny wzrost ciśnienia gazu o bardzo wysokiej amplitudzie.

W naturze fala uderzeniowa powstaje w wyniku wyładowania atmosferycznego lub w momencie, gdy samolot przekroczy barierę dźwięku. W fizjoterapii jest zaś wytwarzana przez specjalne urządzenie, które generuje ciśnienie w zakresie 10‑100 MPa. Dzięki temu, fala uderzeniowa powstaje w bardzo krótkim czasie, po czym - po przyłożeniu do ciała specjalnej głowicy - przenika przez skórę, docierając do objętego danym schorzeniem miejsca. Precyzyjnie oddziałuje ona przede wszystkim na chore tkanki, zaś na pozostałe w niewielkim stopniu lub wcale.

Stosowana w fizjoterapii fala uderzeniowa jest określana jako ESWT (skrót od angielskiego sformułowania Extracorporeal Shock Wave Therapy). Oznacza ono, że fala jest generowana poza organizmem człowieka. Dzielimy ją na dwa rodzaje:

  • falę uderzeniową radialną (rozproszoną - RSWT - Radial Shock Wave Therapy)
  • falę uderzeniową zogniskowaną (skupioną - FSWT - Focused Shock Wave Therapy)

W zależności od rodzaju, fala uderzeniowa posiada różne właściwości. Co ciekawe, metoda ta była początkowo stosowana głównie w leczeniu kamicy nerkowej. To właśnie wtedy odkryto, że kruszenie kamieni ma swój pozytywny skutek uboczny w postaci zmniejszenia nieprzyjemnych dolegliwości związanych z układem ruchu.

Na czym polega terapia falą uderzeniową?

Fala uderzeniowa działa na organizm człowieka analgetycznie (przeciwbólowo) i regeneracyjnie. Łagodzenie bólu następuje dzięki m.in. zmniejszeniu napięcia mięśni i zdolności do hamowania skurczów, miejscowej poprawie ukrwienia oraz niszczeniu receptorów bólowych.

Stymulacja regeneracji tkanek to natomiast efekt zwiększenia produkcji kolagenu, tworzenia nowych naczyń krwionośnych, wspomagania usuwania drażniących substancji o odczynie kwaśnym, histaminy i kwasu mlekowego, a także rozpuszczenia zwapniałych fibroblastów.

Leczenie falą uderzeniową ESWT początkowo stosowano przede wszystkim w rehabilitacji sportowców, dziś jest to jednak powszechna metoda w terapii chronicznego bólu, związanego z układem ruchu. Moc fali, głębokość z jaką powinna ona dotrzeć do wnętrza ciała oraz czas trwania zabiegu dobiera się indywidualnie do każdego pacjenta.

Warto wiedzieć: Pacjenci często odczuwają poprawę już po jednym zabiegu falą uderzeniową. Cała terapia obejmuje zwykle 5-6 zabiegów, które z reguły trwają kilka minut. Wykonuje się je raz lub dwa razy w tygodniu.

Jakie są wskazania do rehabilitacji falą uderzeniową?

Leczenie falą uderzeniową jest stosowane przede wszystkim jako element fizjoterapii, jednak tego rodzaju zabiegi poprawiają również krążenie i przyspieszają metabolizm w komórkach tłuszczowych, przez co stosuje się je również do zwalczania cellulitu.

Na liście dolegliwości, które kwalifikują się do terapii falą uderzeniową, znajdują się m.in.: 

  • ostrogi piętowe
  • bóle barku
  • bóle nadgarstka
  • bóle przyczepów ścięgien, które skutkują tzw. łokciem tenisisty lub golfisty
  • zapalenie więzadła rzepki
  • pourazowe bóle kończyn

Ulgę po zabiegach falą uderzeniową poczują także osoby zmagające się z bólem ścięgna Achillesa, bólami kręgosłupa szyjnego i trudno gojącymi się złamaniami, jak również mężczyźni z przewlekłym zapaleniem prostaty.

Fala uderzeniowa - przeciwwskazania

Lista przeciwwskazań do zastosowania fali uderzeniowej jest krótka. Aby uniknąć niebezpiecznych komplikacji, terapii tej nie można stosować w następujących sytuacjach:

  • w przebiegu choroby nowotworowej
  • po przebytym w ciągu ostatnich trzech miesięcy zawale serca
  • przy problem z krzepliwością krwi (dotyczy to głównie zakrzepicy żył)
  • podczas infekcji przebiegającej z gorączką
  • w trakcie ciąży
  • w zaawansowanym stadium osteoporozy

Istotne jest, aby poinformować swojego fizjoterapeutę o stanie zdrowia, przebytych chorobach i operacjach oraz przyjmowanych przewlekle lekach. Mając szczegółową wiedzą na ten temat, specjalista będzie mógł ocenić czy dany pacjent kwalifikuje się do terapii falą uderzeniową.

Fala uderzeniowa - skutki uboczne

Fala uderzeniowa nie wywołuje wielu skutków ubocznych, a te, które mogą wystąpić, nie są niebezpieczne. Zaliczamy do nich przede wszystkim: uczucie mrowienia lub drętwienia, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu, w którym przykładana była głowica, zawroty głowy oraz nudności.

O wszelkich niepokojących odczuciach należy poinformować osobę przeprowadzającą zabieg falą uderzeniową.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o falę uderzeniową

  • Fala uderzeniowa - czy boli?

    Zabieg falą uderzeniową nie wymaga zastosowania znieczulenia. Pacjent może odczuwać w jego trakcie lub tuż po jego zakończeniu lekki ból, jednak wpływ ma na to indywidualna wrażliwość na bodźce oraz stopień zaawansowania leczonego schorzenia.

  • Fala uderzeniowa - ile zabiegów jest potrzebnych?

    Fala uderzeniowa jest zabiegiem, który należy powtórzyć zwykle od 4 do 6 razy, przy czym poprawę często obserwuje się już po pierwszej wizycie. Co ciekawe, w niektórych przypadkach całkowite ustąpienie dolegliwości następuje po 2-3 zabiegach.

  • Czy fala uderzeniowa pomaga?

    Terapię falą uderzeniową cechuje bardzo duża skuteczność, a efekty często pojawiają się już po pierwszym zabiegu. Warto wiedzieć, że w przypadku niektórych pacjentów są one na tyle satysfakcjonujące, że umożliwiają zrezygnowanie z operacji lub odsunięcie jej w czasie.

  • Ile kosztuje leczenie falą uderzeniową?

    Ceny zabiegów falą uderzeniową zaczynają się już od 50 zł. Niektóre placówki proponują swoim pacjentom zakup całych pakietów (np. na 5 sesji terapeutycznych), dzięki którym często obniżają się koszty pojedynczych zabiegów.

Źródła: