Inseminacja domaciczna

Definicja inseminacji domacicznej

Zabieg inseminacji domacicznej (Intrauterine Insemination, IUI) stanowi jedną z metod leczenia niepłodności. Polega on na wprowadzeniu do jamy macicy pacjentki nasienia – pobranego wcześniej od jej partnera lub dawcy. Cała procedura trwa zaledwie kilka minut, choć zastosowanie opisywanej metody wymaga odpowiedniego przygotowania. Co istotne, inseminację domaciczną uznaje się za najprostszą z technik wspomaganego rozrodu. Jej podstawową zaletą jest natomiast możliwość ominięcia za jej pomocą dwóch barier, które negatywnie wpływają na ruch i liczbę plemników: kwaśnego odczynu pochwy oraz śluzu szyjkowego.

Rodzaje inseminacji:

• inseminacja nasieniem dawcy (AID),
• inseminacja nasieniem partnera (AIH).

In vitro a inseminacja

Zarówno w przypadku inseminacji domacicznej, jak i in vitro nie dochodzi do stosunku seksualnego pomiędzy partnerami. Przy czym podczas IUI do zapłodnienia dochodzi w warunkach naturalnych, w jamie macicy pacjentki. Metoda pozaustrojowa natomiast polega na połączeniu komórki jajowej z plemnikiem w laboratorium – dopiero później zarodek trafia do jamy macicy kobiety. Poza tym IUI bywa stosowana najczęściej na początku leczenia niepłodności. Zapłodnienie pozaustrojowe stanowi jedną z ostatecznych metod wykorzystywanych w terapii par bezskutecznie starających się o potomstwo.

Wskazania do inseminacji domacicznej

Kobiety:

• zaburzenia owulacji,
• tzw. wrogość śluzu,
• endometrioza we wczesnym stadium,
• nieprawidłowości w budowie narządu rodnego,
• niepłodność idiopatyczna.

Mężczyźni:

• spodziectwo,
• obniżone parametry nasienia,
• zaburzenia ejakulacji,
• zaburzenia seksualne,
• brak upłynnienia nasienia,
• niepłodność idiopatyczna,
• uszkodzenie rdzenia kręgowego.

Przeciwwskazania do IUI

• Polipy
• Mięśniaki
• Niedrożne jajowody
• Choroba nowotworowa
• Stany zapalne i zakażenia
• Zaburzenie w błonie śluzowej macicy
• Zaawansowany wiek pacjentki (nie zawsze)
• Nieprawidłowe wyniki badania nasienia
• Obecność bakterii w nasieniu.

Na czym polega inseminacja?

Zarówno inseminacja nasieniem dawcy (AID), jak i inseminacja nasieniem partnera (AIH) jest zabiegiem bezpiecznym i bezbolesnym, a polega na umieszczeniu w jamie macicy pacjentki odpowiednio wyselekcjonowanych i przygotowanych w laboratorium plemników. Do procedury inseminacji powinna zostać wybrana odpowiednia liczba plemników, które podlegają następnie szczegółowej ocenie. Są one wtedy poddawane procesowi płukania i wirowania, w celu wyboru tych, które wykazują największy potencjał zapładniający. Plemniki te są też wówczas aktywowane, co ułatwia bądź w ogóle umożliwia zapłodnienie komórki jajowej.

Jeśli u danej pacjentki nie pojawia się prawidłowa owulacja, przed procedurą inseminacji przeprowadzana jest hormonalna stymulacja, na przykład w postaci zastrzyków podskórnych. Celem takiego działania jest uzyskanie w danym cyklu 1–3 pęcherzyków jajnikowych. Na początkowym etapie leczenia niepłodności kobieta stosuje leki stymulujące jajniki, a następnie indukujące owulację. W przypadku wystąpienia jajeczkowania dochodzi do pobrania nasienia oraz selekcji plemników.

Gotowe do podania nasienie jest aplikowane przy pomocy cienkiego cewnika – katatera. W ten sposób omijana jest bariera śluzu szyjkowego: substancje, które są w nim zawarte, mogą nawet uszkadzać plemniki oraz barierę w postaci kwaśnego odczynu pochwy, który również może negatywnie wpływać na ruch i liczbę plemników. Po inseminacji domacicznej pacjentka może rozpocząć przyjmowanie leków zaordynowanych na II fazę cyklu, zgodnie z przygotowaną dla niej kartą stymulacji. Cykl kończy oznaczenie βHCG.

Inseminacja krok po kroku

• Przygotowanie do zabiegu
• Stymulacja hormonalna
• Monitoring owulacji
• Preparatyka nasienia
• Zabieg inseminacji

Badania przed inseminacją

By para została zakwalifikowana do zabiegu inseminacji domacicznej w danej klinice leczenia niepłodności, musi ona wykonać szereg badań. Niezbędna jest wówczas w szczególności weryfikacja drożności jajowodów. W pierwszym etapie realizowane jest badanie AMH i badania hormonalne – dot. kobiety oraz badanie nasienia – dot. mężczyzny. Celem jest wstępne rozpoznanie przyczyny niepłodności. Następnie realizowany jest test po stosunku – PCT, dzięki któremu można sprawdzić, czy występuje czynnik szyjkowy. Kolejnym etapem jest sprawdzenie drożności jajowodów, test hialuronowy oraz fragmentacja DNA plemnika – by wykluczyć przeciwwskazania do inseminacji.

Badania przed IUI – kobiety:

• badanie na HIV,
• badanie drożności jajowodów (HSG),
• badanie na toksoplazmozę,
• badanie na przeciwciała różyczki,
• badanie na obecność wirusa HCV,
• badanie na obecność wirusa HBsAg,

• cytologia (ważna przez 2 lata),

• test na VDRL (w kierunku kiły, ważny przez 6 miesięcy),
• badanie stopnia czystości pochwy (ważne do 2 miesięcy),
• badanie posiewu z szyjki macicy (ważne do 2 miesięcy),
• badanie na występowanie chlamydii (ważne przez rok).

Badania przed IUI – mężczyźni:

• badanie na obecność wirusa HIV,
• badanie na występowanie chlamydii,
• badanie na obecność wirusa HCV,
• badanie na obecność wirusa HBsAg,
• test na VDRL.

Przygotowania do inseminacji domacicznej

Jeśli u pacjentki występuje prawidłowa owulacja, w przygotowaniu do zabiegu IUI nie uwzględnia się dodatkowej farmakoterapii mającej na celu stymulację jajeczkowania. W przeciwnym razie następuje indywidualne dopasowanie leków, których przyjmowanie ma na celu uzyskanie od 1 do 3 pęcherzyków jajników. Kiedy pęcherzyki urosną do minimum 18 mm, podawany jest zastrzyk, wywołujący owulację w ciągu 34–8 godzin. W dniu zabiegu mężczyzna oddaje nasienie, które po dokładnej ocenie jest następnie umieszczane w jamie macicy kobiety.

Czynniki wpływające na sukces procedury

• Wiek pacjentki
• Stan zdrowia partnerów
• Obecność/częstość owulacji
• Warunki anatomiczne
• Czynniki maciczne i jajowodowe kobiety
• Liczba dojrzałych pęcherzyków uzyskanych podczas stymulacji
• Jakość wykorzystanego nasienia

Czego nie wolno po inseminacji?

Po przeprowadzeniu inseminacji, aż do momentu pojawienia się miesiączki, nie należy brać gorących kąpieli. Odradza się też nadmierną ekspozycję na słońce oraz wzmożoną aktywność fizyczną. Pacjentka oczekująca na rezultat wykonanej inseminacji IUI nie powinna również poddawać się badaniu RTG. Nie istnieją natomiast przeciwwskazania do podejmowania w tym czasie aktywności seksualnej.

Kiedy wiadomo, że inseminacja się udała?

Po upływie około dwóch tygodni od zabiegu inseminacji domacicznej zaleca się wykonanie badania z krwi Beta-hCG w celu potwierdzenia bądź wykluczenia ciąży. Jeśli wynik będzie ujemny, pacjentka powinna dalej postępować zgodnie z planem leczenia.

Kto może skorzystać z inseminacji?

W Polsce z inseminacji domacicznej IUI mogą zgodnie z prawem skorzystać wyłącznie pary heteroseksualne, pozostające w związku małżeńskim lub partnerskim. Warto przy tym podkreślić, że inseminacja nie jest przeznaczona dla pacjentek, u których stwierdzono niedrożność jajowodów. W takiej sytuacji niezbędna może okazać się procedura in vitro.

Ile kosztuje inseminacja?

Koszt inseminacji domacicznej IUI wynosi zazwyczaj od 700 do 1300 zł za jeden zabieg. Zdecydowanie większych nakładów finansowych wymaga procedura zapłodnienia pozaustrojowego. Cena in vitro wynosi najczęściej od kilku do kilkunastu tysięcy złotych.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o inseminację domaciczną

• Jakie są szanse powodzenia inseminacji domaciczną?

  Średnio, skuteczność IUI waha się od 10% do 20% na każdy cykl leczenia dla par, gdzie kobieta jest poniżej 35 roku życia.

• Jakie kroki należy podjąć, aby przeprowadzić inseminację domaciczną?

  Przygotowanie do inseminacji obejmuje konsultację i ocenę płodności, monitorowanie cyklu owulacyjnego, przygotowanie nasienia, procedurę IUI, wsparcie po inseminacji oraz analizę wyników.