Co to jest konizacja szyjki macicy?

Konizacja szyjki macicy to zabieg diagnostyczno-terapeutyczny, którego przeprowadzenie ma na celu pobranie materiału z szyjki macicy oraz wyleczenie zmian pojawiających się w jej obrębie. Najczęściej wykonywana jest w przypadku nieprawidłowych wyników badania cytologicznego lub badania kolposkopowego. Polega na wycięciu fragmentu szyjki macicy w kształcie stożka, który jest następnie badany pod mikroskopem przez patomorfologa. Służy to usunięciu zmienionej tkanki i ustaleniu, czy niezbędne jest dalsze postępowanie terapeutyczne. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym. Trwa on mniej więcej 30 minut, a pobyt w szpitalu zajmuje zazwyczaj 1–3 dni.

Ciekawostka: „Konizacja” wywodzi się z języka łacińskiego, pochodzi od słowa „conus” oznaczającego „stożek”. Ma to związek z kształtem fragmentu macicy, który jest wycinany w trakcie zabiegu.

Cele konizacji

Konizacja szyjki macicy służy usunięciu nieprawidłowej tkanki, wraz z fragmentem zdrowej, oraz ustaleniu, czy konieczne jest podejmowanie dalszych kroków terapeutycznych. W zależności od dokładnej przyczyny jej przeprowadzenia umożliwia wykrycie stanu zapalnego i rozwijającego się procesu chorobowego – co zwiększa szansę na szybkie wyeliminowanie źródła problemu. W przypadku pacjentek, u których wykształcił się stan przedrakowy w obrębie szyjki macicy, konizacja umożliwia usunięcie zmienionych chorobowo obszarów tkanki ściany macicy. Dzięki temu czynnościowa zmiana przedrakowa może zostać w pełni wyeliminowana, choć istnieje ryzyko nawrotu dysplazji.

Warto wiedzieć: Konizacja szyjki macicy może zostać przeprowadzona również w ciąży, choć decyzję o jej wykonaniu musi podjąć konsylium lekarskie. Zaleca się, by procedura była w takich sytuacjach realizowana między 14. a 20. tygodniem ciąży.

Wskazania do konizacji szyjki macicy

  • Nieprawidłowy wynik cytologii
  • Nieprawidłowy wynik badania kolposkopowego
  • Stan przedrakowy szyjki macicy
  • Rak szyjki macicy w najniższym stopniu zaawansowania

Czy wiesz, że: Konizacja jest wykonywana również w przypadku kobiet chorujących na raka szyjki macicy? Przeprowadza się ją natomiast wyłącznie u pacjentek będących na etapie najniższego stopnia zaawansowania nowotworu, którym zależy na zachowaniu płodności. Konizacja stanowi dla nich wówczas formę leczenia oszczędzającego, zwiększającego szansę na odstąpienie od dalszej terapii.

Jak się przygotować do zabiegu konizacji?

Kobiety zdrowe nie muszą odbywać specjalnego przygotowania do konizacji szyjki macicy. Kluczowe jest natomiast zaplanowanie zabiegu na pierwszą połowę cyklu miesiączkowego, po zakończeniu krwawienia menstruacyjnego. Bezwzględnie nie może być on wykonywany podczas krwawienia miesięcznego pacjentki. Konizacja szyjki macicy nie może zostać zrealizowana również w przypadku toczącego się stanu zapalnego w obrębie macicy oraz nieuregulowanej choroby ogólnoustrojowej. W związku z tym przed przystąpieniem do związanych z nią czynności lekarze muszą dokładnie ocenić stan pacjentki i na tej podstawie wyeliminować możliwe przeciwwskazania do wykonania konizacji.

Pamiętaj: W dniu zabiegu pozostań na czczo, a przez 2–3 dni przed konizacją unikaj ciężkostrawnych posiłków.

Uwaga: W przypadku pojawienia się stanów zapalnych w obrębie narządu rodnego pacjentka najpierw musi poddać się leczeniu takiego stanu, dopiero po tym możliwe jest przeprowadzenie konizacji.

Przeciwwskazania do konizacji

  • Aktywne stany zapalne okolic intymnych
  • Ciąża lub okres połogu
  • Krwawienie menstruacyjne
  • Nieuregulowana choroba ogólnoustrojowa

Przebieg procedury konizacji szyjki macicy

Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, czyli bez zachowania świadomości pacjenta, lub znieczuleniu podpajęczynówkowym, z zachowaniem świadomości. Po dokładnym odkażeniu i zabezpieczeniu sterylnymi obłożeniami pola operacyjnego ginekolog zakłada wzierniki do pochwy pacjentki, uwidaczniając część pochwową szyjki macicy. Następnie, po odpowiednim przygotowaniu szyjki za pomocą noża chirurgicznego, pętli elektrochirurgicznej lub lasera, usuwa jej część. Lekarz wykonuje też wówczas łyżeczkowanie kanału szyjki macicy: pobiera materiał z wnętrza szyjki, który przekazuje następnie do laboratorium, w którym patomorfolog ogląda pozyskane tkanki pod mikroskopem.

Ważne: Wynik badania histopatologicznego dotyczący pobranego materiału dostępny jest po kilku tygodniach po przeprowadzonym zabiegu.

Metody konizacji: LEEP vs. konizacja na zimno

Zabieg ten może zostać przeprowadzany metodą na zimno (za pomocą skalpela) lub poprzez elektrokonizację szyjki macicy. Możliwe jest też wykonanie konizacji laserowej. Dużym uznaniem cieszy się w szczególności metoda LEEP (ang. loop electrosurgical excision procedure), czyli elektrokonizacja – znacznie mniej inwazyjna niż jej klasyczna wersja. W trakcie jej wykorzystywania lekarze stosują elektryczną pętlę pod niskim napięciem – to właśnie ona służy do usunięcia zmienionego chorobowo fragmentu szyjki macicy. LEEP nie ingeruje w dużym stopniu w narządy rodne kobiety oraz nie wpływa na jej możliwość zajścia w ciążę. Nie wymaga przy tym długiej hospitalizacji.

Pooperacyjna opieka i rekonwalescencja

Rekonwalescencja po zabiegu konizacji szyjki macicy trwa zazwyczaj około miesiąca (dot. LEEP), w zależności od zastosowanej metody. Pacjentka powinna w tym czasie powstrzymywać się od stosunków seksualnych i od wysiłku fizycznego. Niezbędna jest też szczególna dbałość o higienę intymną, a także unikanie przeprowadzania irygacji pochwy oraz stosowania tamponów. Niezastosowanie się do związanych z tym zaleceń może przyczynić się do wystąpienia wzmożonego bólu czy krwawienia. Jednocześnie powoduje opóźnienie procesu gojenia się rany.

Warto wiedzieć: Krwawienie po konizacji jest zjawiskiem naturalnym i zazwyczaj nie wymaga dodatkowej interwencji lekarskiej – pod warunkiem, że nie jest ono bardzo obfite, nie przedłuża się i nie pojawiają się w tym czasie inne niepokojące dolegliwości.

Możliwe powikłania i ryzyko związane z konizacją

Konizacja szyjki macicy może powodować ciężkie powikłania, natomiast dzieje się to stosunkowo rzadko. Do najczęstszych działań niepożądanych należy krwotok oraz zakażenie rany pooperacyjnej. Kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat po przeprowadzonej procedurze możliwe jest zwężenie lub zarośnięcie kanału szyjki macicy, co w rezultacie może doprowadzić do bolesnego miesiączkowania czy zatrzymania menstruacji.

Pamiętaj: Ryzyko związane z powikłaniami po wykonaniu konizacji szyjki macicy jest zazwyczaj mniejsze niż w przypadku choroby nowotworowej.

Bezpośrednio po zabiegu natomiast pacjentka może odczuwać dyskomfort oraz ból podbrzusza. W okresie rekonwalescencji prawdopodobne jest też pojawienie się niewielkich plamień lub zabarwienia śluzu krwią. Należy mieć jednak na uwadze, że przedłużające się dolegliwości tego typu, a dodatkowo wystąpienie obfitego krwawienia, dreszczy i gorączki wymaga jak najszybszej interwencji lekarza ginekologa.

Wpływ na płodność i ciążę

W przypadku kobiet, które zaszły w ciążę po przeprowadzeniu konizacji szyjki macicy, prawdopodobne jest pojawienie się niewydolności cieśniowo-szyjkowej. Zwiększa się przy tym ryzyko porodu przedwczesnego. Po porodzie natomiast możliwe są problemy z rozwieraniem się szyjki macicy, a także konieczność zakończenia ciąży poprzez cesarskie cięcie.

Najczęstsze pytania o konizację szyjki macicy

 

  • Jakie są ryzyka związane z konizacją szyjki macicy?

    ak każda procedura chirurgiczna, konizacja niesie ryzyko krwawienia, infekcji oraz potencjalnych problemów z gojeniem. W rzadkich przypadkach, może wpłynąć na zdolność do utrzymania ciąży, prowadząc do ryzyka przedwczesnego porodu.

  • Jakie są objawy po zabiegu konizacji?

    Po zabiegu można odczuwać lekki ból brzucha lub krwawienie. Niektóre kobiety mogą także doświadczać łagodnych krwawień lub plamienia przez kilka tygodni.

  • Czy konizacja gwarantuje, że zmiany przedrakowe lub rak nie powrócą?

    Konizacja jest skutecznym zabiegiem w eliminacji większości zmian przedrakowych i wczesnych stadiów raka, ale nie daje 100% gwarancji, że choroba nie powróci. Regularne kontrole i ścisłe monitorowanie stanu zdrowia są niezbędne po zabiegu.

Źródła:

  • Jach R., Sznurkowski J.J., Bidzińsk M. i in., "Zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej dotyczące diagnostyki i leczenia raka szyjki macicy", Current Gynecologic Oncology, 15(1), 24-33, 2017
  • Kowalczyk K., Kowalczyk D. , Klimek M., Sateja M., "Zarośnięcie kanału szyjki macicy jako powikłanie konizacji — opis przypadku i przegląd literatury", Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, t. 3, nr 2, 70-74, 2018
  • Stefanowicz E., "Konizacja szyjki macicy", Medycyna Praktyczna, 2021