Leczenie dyskopatii

Jak wygląda zdrowy kręgosłup?

Zdrowe kręgi wyglądają mniej więcej tak: twardy kręg ma od strony naszego grzbietu kostne wyrostki rozłożone jak wachlarz, które od strony jamy brzusznej przechodzą w trzon kręgu mający kształt talerzyka. W miejscu przejścia znajduje się otwór na rdzeń kręgowy. Na „talerzyku" zaś spoczywa dysk – miękki krążek międzykręgowy działający jak amortyzator lub łożysko. Jego część zewnętrzna, czyli pierścień włóknisty z kolagenu, otacza miękkie, galaretowate jądro miażdżyste (na schematach anatomicznych wygląda to jak plasterek ugotowanego jajka).

Takie komplety – trzon i dysk – ustawione są jedne na drugich, tworząc kręgosłup. Mają różną wielkość i wysokość. Najwyższe znajdują się na odcinku lędźwiowym.

Co to jest dyskopatia?

Dyskopatia to zwyczajowa nazwa choroby krążków międzykręgowych. Nazywa się ją też przepukliną kręgosłupa. Na ogół atakuje ona ludzi w pełni sił, mających 30-50 lat. Należy do schorzeń przewlekłych.

Problemy zwyrodnieniowe kręgów można podzielić na następujące fazy:

• degeneracja dysku – pierścień włóknisty traci sprężystość i wybrzusza się w najbardziej osłabionym miejscu. Automatycznie zmienia swój kształt jądro miażdżyste. Uwypuklając się w kierunku rdzenia kręgowego, razem mogą zwęzić kanał kręgowy albo naciskać na jego fragmenty. Albo na sam rdzeń kręgowy. Jeśli przepuklina skierowana jest na boki, uciskane są nerwy odchodzące od rdzenia.
• tzw. wypadnięcie dysku – osłabione tkanki pierścienia dysku naciągają się jeszcze bardziej, więc jądro jeszcze bardziej przesuwa się poza trzon kręgu.
• rozerwanie pierścienia dysku – to uszkodzenie jest już bardzo poważne: pierścień włóknisty dysku nie wytrzymuje, dochodzi do jego rozerwania w osłabionym wcześniej punkcie. Wtedy jądro miażdżyste zaczyna się przemieszczać poza obręb pierścienia.
• rozfragmentowaniem dysku – to stan najpoważniejszy: część jądra miażdżystego „wylewa" się na zewnątrz kręgu, a nawet wpada do kanału kręgowego, gdzie uciska korzenie nerwowe.

Objawy dyskopatii kręgosłupa

Wszystkie te zmiany powodują dolegliwości o różnym natężeniu i w różnych miejscach, zależnie od miejsca zwyrodnienia. Dlatego wprowadzono określenia: 

• dyskopatia lędźwiowa, 
• dyskopatia szyjna, 
• dyskopatia piersiowa (ta występuje stosunkowo rzadziej), 
• dyskopatia wielopoziomowa, gdy zwyrodnieniu ulega kilka sąsiadujących krążków międzykręgowych, a nawet dzieje się to na więcej niż jednym odcinku kręgosłupa.

Przy dyskopatii lędźwiowej pierwsze objawy to uczucie zesztywnienia kręgosłupa. Potem, gdy dochodzi do uciśnięcia jakiegoś nerwu, choremu zaczynają dokuczać biodra, kolana, stopy. Z czasem ma wrażenie, że nogi mu drętwieją, a mięśnie odmawiają posłuszeństwa. Coraz silniejsze mrowienie pod skórą przechodzi z kolei w pieczenie, potem w palący ból, wreszcie pojawia się brak czucia na powierzchni kończyny. Ostra faza choroby może się objawiać osłabieniem mięśni i w efekcie np. niedowładem stopy.

Dyskopatia szyjna także przynosi silne bóle i uczucie zesztywnienia, do tego zawroty głowy, drętwienie rąk, niedowład. 

Gdy uszkodzony krążek naciska na korzeń nerwowy, całą kończynę ogarnia charakterystyczny ból. To objaw tzw. rwy – kulszowej, udowej, barkowej lub ramiennej.

W początkowym stadium dyskopatii kręgosłupa nawet nieleczony ból zanika po kilku dniach. Niestety, wraca. Do tego dłuższy i silniejszy. I tak w kółko, aż w końcu dolegliwości przestają ustępować. Leczenie staje się pilną koniecznością.

Silny ból powoduje, że chory unika ruchu. Gorzej, że zaczyna przyjmować nienaturalne pozycje, w których boli mniej. Tyle że takie krzywienie się jeszcze bardziej przeciąża kręgosłup i trzymające go mięśnie. Rezultat? Boleści przybierają na sile, a chory, by ich nie odczuwać, krzywi się jeszcze bardziej.

Mało tego, z czasem organizm stara się zastąpić ograniczony przez chorobę odcinek kręgosłupa, przenosząc obciążenia na inną jego część albo na stawy kończyn.

Objawy mogą mylić

Gdy choroba obejmie jakiś odcinek kręgosłupa, ma to wpływ na nerwy odchodzące od rdzenia kręgowego do różnych narządów wewnętrznych. Tym sposobem np. zgaga, mdłości, biegunka czy zatwardzenie wcale nie muszą oznaczać choroby żołądka. Podobnie jak ból w lędźwiach i kłopoty z pęcherzem moczowym - choroby nerek. Bywa, że to dyskopatia zaburza pracę zwieraczy i w efekcie powoduje np. nietrzymanie moczu. A dyskopatia piersiowa daje objawy, które chorzy uznają za zawał serca. 

Powyższe zmiany mogą rozwijać się nawet przez kilkanaście lat, ale mogą też gwałtownie. Ważne, by reagować już przy pierwszych objawach, ponieważ nieleczona dyskopatia prowadzi do stałego pogarszania się stanu zdrowia pacjenta.

Przyczyny dyskopatii

Przekonanie, że dyskopatia jest rezultatem kontuzji, choć nadal powszechne, od dawna straciło na aktualności. O wiele częściej niż gwałtowne szarpnięcie lub dźwiganie ciężarów dyskopatię powoduje mało ruchliwy tryb życia. A także siedząca praca – po kilka godzin bez przerwy nad klawiaturą czy biurkiem. Mięśnie podtrzymujące kręgosłup pozostają wtedy zbyt długo napięte, przykurczają się, co prowadzi do przeciążenia kręgosłupa.

Bezruch osłabia nam też mięśnie brzucha, powoduje nadwagę, otyłość i wady postawy. Swoje dokłada jeżdżenie wszędzie samochodem. Nie dość, że jeszcze bardziej ogranicza nam ruch, to jeszcze naraża nas na drgania i drobne wstrząsy. 

Kolejnymi sprzymierzeńcami dyskopatii są ciągły stres (trwale wzmaga napięcie mięśniowe), osteoporoza, papierosy i uwarunkowania genetyczne.

Co ciekawe, do dyskopatii przyczynia się też wypijanie zbyt małej ilości płynów. Krążek międzykręgowy bowiem w 80-90 proc. składa się z... wody. Gdy wiotczeje w efekcie odwodnienia organizmu, zagrożona staje się struktura całego dysku.

Rozpoznanie dyskopatii

W rozpoznawaniu dyskopatii kręgosłupa na wstępie stosuje się – poza wywiadem lekarskim – prześwietlenie rentgenowskie. Inne badania specjalistyczne przydatne w diagnostyce tej choroby to:

• tomografia komputerowa – ujawnia zmiany struktury kostnej kręgów, np. złamania,
• rezonans magnetyczny – pokazuje nawet małe odchylenia od normy w dyskach kręgosłupa, a także – z największą dokładnością – tkanki miękkie, szpik kostny, mięśnie,
• neurografia – typ rezonansu magnetycznego pozwalający skontrolować przebieg włókien nerwowych, ocenić ich czynności czuciowe i ruchowe. Wyklucza się w ten sposób lub potwierdza uszkodzenie wybranych nerwów, ustala rodzaj i stopień tych uszkodzeń.

Jak leczyć dyskopatię kręgosłupa?

Najlepsze efekty przy dyskopatii daje leczenie ruchem – ćwiczenia kręgosłupa i rehabilitacja. Uzupełniają je rozmaite zabiegi i leczenie farmakologiczne. W niezaawansowanych stadiach choroby pomagają mało inwazyjne, bo dokonywane przez skórę, techniki naprawy dysków: 

1. laserowa, polega na częściowym odparowaniu jądra miażdżystego. 
2. z użyciem wysokiej temperatury, powoduje rozbicie, rozpuszczenie tkanki dysku. 

Za każdym razem efekt jest ten sam – jądro się obkurcza, słabnie więc jego nacisk na nerwy.

Niekiedy, np. przy sekwestracji, trzeba podjąć decyzję o leczeniu operacyjnym, polegającym na usunięciu części dysku. Stosuje się wtedy metody mikroskopową lub endoskopową. Przy dyskopatii szyjnej operacyjnie wstawia się protezę krążka międzykręgowego. W skomplikowanych przypadkach, np. gdy w grę wchodzi dyskopatia wielopoziomowa, wzmacnia się kręgosłup metalowymi płytkami.

Przy leczeniu dyskopatii fizjoterapia powinna objąć nie tylko zmieniony przez chorobę odcinek kręgosłupa, lecz jego całość. O doborze sposobu rehabilitacji decyduje specjalista.

Kolejnym elementem ważnym w leczeniu dyskopatii jest dieta, a także – o czym koniecznie trzeba pamiętać – konsekwentne nawadnianie organizmu. Dbać należy też o utrzymywanie prawidłowej postawy ciała. Nawet we śnie, dlatego przyda się dobry materac.

Nieleczenie dyskopatii, niezależnie od tego, czy jest ona szyjna, lędźwiowa czy piersiowa, kończy się coraz silniejszym bólem, rozregulowaniem czynności narządów wewnętrznych, a nawet niedowładem.

Metoda McKenziego

Popularne jest leczenie dyskopatii metodą McKenziego. Jej cel to trwałe umorzenie bólu, osiągane dzięki usunięciu jego przyczyny. Pacjentów dzieli się na trzy grupy:

• mających uszkodzony, przemieszczający się dysk, 
• cierpiących wskutek mechanicznego urazu, 
• takich, którzy z powodu np. siedzącego trybu życia utracili prawidłową elastyczność kręgosłupa.

Każda grupa ma specjalnie dopasowane techniki terapii, np. ćwiczenia. Przykład: osoby po urazie mają wykonywać ruchy przeciwne tym, które spowodowały uraz. Pacjent nauczony przez terapeutę samodzielnie wykonuje ćwiczenia McKenziego. Uczy się go także nowych sposobów wykonywania najprostszych czynności życiowych, np. sięgania po coś, co jest nisko, albo siedzenia.

Wiele zależy od zmiany trybu życia i pracy. Kręgosłupowi najbardziej nie służy brak ruchu, dlatego trzeba uaktywnić się fizycznie, jednak bez nadmiernych obciążeń. W wyznaczeniu granicy możliwości pomoże fizjoterapeuta.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o leczenie dyskopatii

• Dyskopatia. Co to jest?

  Dyskopatią, czyli inaczej przepukliną kręgosłupa, nazywa się przewlekłą chorobę dysków rozdzielających kręgi. Dyski (w terminologii medycznej to krążki międzykręgowe) tracą przez nią sprężystość, przesuwają się i uciskają na nerwy. Schorzenie zwykle obejmuje dwa odcinki kręgosłupa, lędźwiowy i szyjny, ale zdarza się też dyskopatia piersiowa. Dyskopatia na ogół atakuje ludzi mających 30-50 lat. Jest pierwszym etapem zwyrodnienia kręgosłupa.

• Jaki lekarz od kręgosłupa?

  Pacjent obserwujący u siebie objawy dyskopatii – wszystko jedno, czy szyjnej, piersiowej, czy lędźwiowej – powinien zacząć leczenie od wizyty u lekarza rodzinnego. Potem przejmą go ortopeda i neurolog, a także fizjoterapeuta.

• Do jakiego lekarza z bólem kręgosłupa?

  Dyskopatia jest rezultatem mechanicznego urazu kręgów, ich zwyrodnienia czy wad postawy, więc pacjent często zaczyna leczenie od wizyty u ortopedy. Jednak ból kręgosłupa jest też objawem nacisku na nerwy w kręgosłupie, dlatego drugim specjalistą zaangażowanym w terapię powinien być neurolog. Trzecim zaś – fizjoterapeuta prowadzący rehabilitację.

• Jak leczyć dyskopatię?

  Podstawą jest leczenie ruchem – ćwiczenia kręgosłupa i rehabilitacja. Do tego farmakoterapia. Na początku choroby stosowane są minimalnie inwazyjne, dokonywane przez skórę techniki zmniejszania dysków tak, by nie uciskały nerwów. Czasem konieczna bywa operacja – mikroskopowe lub endoskopowe usunięcie części dysku.

Filmy

Przedstawiamy poniżej filmy, na których dr n. med. Wojciech Ślusarczyk (neurochirurg), dr n. med. Wojciech Ślusarczyk (neurochirurg) - eksperci tematyki leczenie dyskopatii, dzielą się swoim doświadczeniem i wiedzą na ten temat.

Umów wizytę!

Jeśli Ty także borykasz się z problemem dyskopatii, nie wahaj się dłużej - skontaktuj się z nami. Nasz doradca bezpłatnie przedstawi Ci pełną ofertę leczenia spośród 12 klinik w Polsce wraz ze szczegółowymi cenami. Pomoże również w umówieniu wizyty konsultacyjnej u wybranego specjalisty na dogodny termin.

Zadzwoń do nas: 22 417 40 31 (telefon czynny pon - pt, w godz. 8:00 - 18:00)