Leczenie ginekomastii

Ginekomastia - co to?

Ginekomastia to powiększenie jednej lub obu piersi u chłopców lub mężczyzn. Może być ono spowodowane nadmiernym rozrostem tkanki gruczołowej lub tłuszczowej (a czasem obu jednocześnie). Nie jest to zmiana nowotworowa. W większości przypadków ginekomastia jest spowodowana przewagą działania estrogenów nad androgenami i wpływu ich działania na komórki gruczołu sutkowego.

Rodzaje ginekomastii

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje ginekomastii, natomiast tylko jeden z nich uznawany jest za prawdziwy – jest to przerost gruczołu piersiowego u mężczyzny, czyli tzw. ginekomastia gruczołowa. Drugim rodzajem jest ginekomastia tłuszczowa, zwana również ginekomastią rzekomą, steatomastią i lipomastią. Podstawowa różnica między nimi nie leży w wyglądzie męskich piersi, a w podłożu każdego z rodzajów schorzenia. Ginekomastię gruczołową od rzekomej odróżnia się na podstawie badania USG.

Ginekomastia gruczołowa

Ginekomastia gruczołowa dotyczy zarówno nastolatków, mężczyzn po 50. roku życia, jak i noworodków. U jej podłoża leżą zaburzenia hormonalne, wynikające ze zbyt dużej ilości estradiolu (odpowiednika estrogenu) w porównaniu do testosteronu. Za taki stan rzeczy odpowiedzialne może być zarówno przyjmowanie niektórych leków (np. hormonalnych, towarzyszących leczeniu nowotworów), ale także regularne zażywanie środków dopingujących czy leczenie niepłodności. Dodatkowo, zauważa się zbieżność między problemami z pracą wątroby i nerek, a przypadkami występowania ginekomastii gruczołowej. Istnieje pogląd, że wpływ na pojawianie się ginekomastii gruczołowej u mężczyzn ma również zaburzona praca przysadki mózgowej, czego efektem jest zbyt duża ilość wydzielanej prolaktyny.

Ginekomastia tłuszczowa

Przyczyną ginekomastii tłuszczowej jest przede wszystkim męska otyłość. Nadmiar odkładającej się w piersiach tkanki tłuszczowej powoduje, że zaczynają one przybierać nietypowe dla męskiego ciała rozmiary, często zbliżając się wyglądem do kobiecych piersi. Jest to dolegliwość głównie natury estetycznej, a jedyną skuteczną metodą leczenia ginekomastii tłuszczowej - poza utratą zbędnych kilogramów - są zabiegi z dziedziny chirurgii plastycznej oraz medycyny estetycznej, takie jak liposukcja czy lipoliza iniekcyjna bądź laserowa.

Ginekomastia gruczołowo-tłuszczowa

Możliwe jest również współistnienie obu wymienionych wyżej problemów u jednego chorego - tego rodzaju zaburzenia określane są wówczas mianem ginekomastii gruczołowo-tłuszczowej. U pacjentów z tym problemem w obrębie gruczołów piersiowych znajdowane są zarówno nadmierne ilości tkanki tłuszczowej, jak i tkanki gruczołowej. Przyczyny powstawania ginekomastii gruczołowo-tłuszczowej nie są do końca znane. Jedna z hipotez uwzględnia wpływ zaburzeń hormonalnych, przy czym nadmiar tkanki tłuszczowej sam w sobie może być powodem powiększenia sutków męskich, ale może też skutkować narastaniem ryzyka wystąpienia ginekomastii gruczołowej. Zwiększenie możliwości wystąpienia wspomnianego zaburzenia związane jest z tym, że u pacjentów otyłych istnieje tendencja do wzrostu ilości estrogenów w organizmie - a to właśnie te typowo żeńskie hormony odpowiadają za wzrost komponenty gruczołowej sutka.

Ginekomastia a wiek

Co ciekawe, ginekomastia dotyczy także noworodków (występuje w aż 60-90% przypadków urodzeń) - po pewnych czasie od porodu jednak zanika. Schorzenie to pojawia się również w starszym wieku (po 50 roku życia), gdy wygasa czynność hormonalna jąder, a wciąż działają hormony płciowe kory nadnerczy.

Ginekomastia - objawy i diagnostyka

Objawy ginekomastii zwykle ograniczają się do powiększenia i niewielkiego bólu sutków. W przypadku ginekomastii gruczołowej dodatkowo może dojść do ich zaróżowienia, a w rzadkich przypadkach - świądu.

Jak rozpoznać ginekomastię? Prawidłową diagnostykę należy rozpocząć od dokładnego badania fizykalnego gruczołów piersiowych wraz ze szczegółowym wywiadem. Lekarz powinien ocenić sprężystość gruczołu sutkowego oraz jego ruchomość względem podłoża. Należy sprawdzić, czy delikatny ucisk nie powoduje wycieku z sutka. Stwierdzenie ginekomastii obliguje również do oceny jąder, zewnętrznych narządów płciowych i obwodowych węzłów chłonnych. Należy poszukiwać także objawów ze strony gruczołów dokrewnych, ponieważ najczęstszą przyczyną tego stanu są zaburzenia hormonalne. Nadczynność tarczycy i kory nadnerczy oraz niewydolność wątroby i nerek mogą być powodem nieprawidłowego stosunku stężeń testosteronu do estrogenów. W tych przypadkach ginekomastia jest objawem poważniejszej choroby ogólnoustrojowej.

Badania hormonalne mężczyzn

Aby dokładnie określić przyczyny dużego biustu u mężczyzny, konieczne będą badania laboratoryjne. Należy określić stężenia hormonów gonadotropowych oraz płciowych. Kiedy podejrzewaną przyczyną ginekomastii są zaburzenia dotyczące poziomów hormonów płciowych, zlecany panel badań jest szeroki. Wpływ na równowagę pomiędzy estrogenami i androgenami ma wiele różnych hormonów, dlatego też u pacjenta mogą być przeprowadzone oznaczenia:

• hCG (gonadotropiny kosmówkowej)
• prolaktyny
• DHEA (dehydroepiandrosteronu)
• LH (lutropiny)
• FSH (folikulotropiny)
• testosteronu
• estradiolu

Taki złożony panel badań hormonalnych pozwala różnicować ze sobą potencjalne przyczyny ginekomastii gruczołowej, takie jak m.in. obecność u pacjenta gruczolaka przysadki mózgowej, nowotworu jąder czy hipogonadyzmu.

Pomocne może być również oznaczenie biochemicznych wskaźników wydolności wątroby i nerek, a w określonych przypadkach zbadanie poziomu markerów nowotworowych. Badania obrazowe, w tym USG gruczołów piersiowych, są pomocne w rozróżnieniu ginekomastii od lipomastii czy zmian nowotworowych. Przy podejrzeniu nowotworu konieczna jest ocena histologiczna wycinka pobranego podczas biopsji sutka. Pozwala ona na odróżnienie prawidłowej tkanki gruczołowej od rozrostu patologicznego. W tym miejscu warto wspomnieć, że rak piersi u mężczyzn występuje niezwykle rzadko - jest jednak tak samo niebezpieczny, jak u kobiet. Zwykle objawia się on nie tyle powiększonymi piersiami, co guzkiem pod pachą lub w okolicy swojej klatki piersiowej. Właśnie dlatego wszelkie niepokojące zmiany warto jak najszybciej konsultować z lekarzem.

Diagnostyka ginekomastii to nie tylko badania laboratoryjne - kluczowe znaczenie ma również wywiad lekarski. Podczas niego pacjent jest zwykle pytany m.in. o zażywane leki - jest to istotne ze względu na fakt, że niektóre farmaceutyki mogą doprowadzać do rozwoju schorzenia. Problem wywołać mogą oczywiście preparaty hormonalne, takie jak sterydy anaboliczne, ale i inne leki, jak np. antyandrogeny czy inhibitory 5-alfa-reduktazy stosowane w leczeniu przerostu prostaty. Oprócz tego niektóre antybiotyki (np. metronidazol) czy środki obniżające ciśnienie krwi (np. popularne inhibitory konwertazy angiotensyny) również mogą wywoływać ginekomastię. Biorąc pod uwagę powyższe, endokrynologa należy poinformować o wszystkich zażywanych lekach.

Ginekomastia - leczenie farmakologiczne czy operacyjne?

Leczenie ginekomastii zależy w dużym stopniu od wieku pacjenta i chorób towarzyszących. W przypadku noworodków i chłopców w okresie dojrzewania, jeśli objawy trwają krócej niż rok, nie powinno się podejmować czynności terapeutycznych. W takich sytuacjach jest to stan fizjologiczny, który powinien ustąpić samoistnie. Gdy przerost piersi dotyczy starszych mężczyzn z towarzyszącymi chorobami ogólnoustrojowymi, leczenie powinno rozpocząć się od choroby podstawowej. Konieczna jest ocena przyjmowania leków, ponieważ niektóre z nich mogą powodować działania niepożądane w postaci ginekomastii.

Leczenie farmakologiczne

W przypadkach, gdy nie można powiązać objawów z chorobą ogólnoustrojową lub przyjmowanymi preparatami, pomocne mogą okazać się substancje korygujące stosunek testosteronu do estradiolu. Należą do nich trzy grupy leków: preparaty testosteronu, antyestrogeny i inhibitory aromatazy. Osobom, które nie uzyskały poprawy stosując wyżej wymienione metody z pomocą przychodzi chirurgia plastyczna.

Warto pamiętać, że nie istnieje coś takiego jak domowe leczenie ginekomastii. Zamiast więc próbować zlikwidować powiększone gruczoły sutkowe u mężczyzn na własną ręką, należy wybrać się do lekarza. W przypadku steatomastii, czyli schorzenia, którego podłożone stanowi rozrost tkanki tłuszczowej, można wykonywać ćwiczenia na ginekomastię. W większości przypadków całkowite pozbycie się dużych piersi u mężczyzn w ten sposób nie jest jednak możliwe, a odpowiednia aktywność fizyczna wykazuje jedynie działanie wspomagające zasadniczą terapię.

Ginekomastia - operacja klasyczna

Operacja ginekomastii ma za zadanie zmniejszyć i poprawić wygląd nadmiernie uwydatnionych męskich piersi poprzez wycięcie nadmiaru tkanki gruczołowej z tej okolicy. Zabieg chirurgiczny przeprowadza się przede wszystkim w poniższych przypadkach:

• gdy ginekomastia nie poddaje się leczeniu zachowawczemu
• ginekomastia okresu dorastania nie zanika (trwa 3-4 lata)
• zmiany charakteryzują się znacznym nasileniem
• ginekomastia ma nierozpoznaną etiologię lub pojawia się w przebiegu zespołów genetycznych

Po wstępnej kwalifikacji i wykluczeniu odwracalnej przyczyny ginekomastii należy wykonać komplet badań podstawowych (m.in. elektrolity, EKG, morfologia, parametry nerkowe), badania obrazowe (RTG, MMG, USG) oraz hormonalne. Kluczowe dla wyboru odpowiedniej strategii postępowania jest określenie procentowego udziału tkanki tłuszczowej i gruczołowej w piersiach.

Tkanka gruczołowa ma większą gęstość niż tłuszczowa, dlatego usunięcie jej metodami liposukcji jest trudne. Zabiegi wykonuje się drogą podskórnej mastektomii, jednakże gdy stwierdza się mieszany gruczołowo-tłuszczowy charakter ginekomastii, wykorzystywane są wówczas metody kombinowane z liposukcją. Wybór konkretnej techniki dojścia operacyjnego uzależniony jest przede wszystkim od wieku i stopnia napięcia skóry pacjenta.

Współczesna chirurgia dąży do maksymalnej redukcji nieestetycznych blizn, powstałych po operacji. Niewielkie nacięcia wykonywane w obrębie otoczki brodawkowej bądź fałdzie podpiersiowym zapewniają znakomite efekty kosmetyczne, krótki okres gojenia i rekonwalescencji. Zabieg chirurgicznego leczenia ginekomastii wykonywany w znieczuleniu ogólnym trwa około 1,5h. Wiąże się on z jednodniową hospitalizacją bezpośrednio po operacji.

Leczenie ginekomastii tłuszczowej

Istotą leczenia lipomastii jest usunięcie nadmiaru tkanki tłuszczowej i uzyskanie takiego wyglądu klatki piersiowej, jaki satysfakcjonuje pacjenta. Najczęściej wykonuje się po prostu zabieg liposukcji, czyli odessania tłuszczu i wymodelowania okolic piersi u mężczyzny. Wadą tej procedury jest to, że nie ma możliwości jednoczesnej redukcji nadmiaru skóry. W przypadku niewielkich rozmiarów ginekomastii nie jest to problemem, ponieważ skóra przystosuje się do nowych warunków, natomiast znacznych rozmiarów ginekomastia może pozostawić nadmiar obwisłej skóry, którego można się pozbyć tylko chirurgicznie.

Liposukcja w leczeniu ginekomastii polega na odessaniu nadmiaru tkanki tłuszczowej za pomocą specjalnej kaniuli. Preferowanymi sposobami leczenia nadmiernego rozwoju tkanki tłuszczowej okolicy sutka u mężczyzn w przebiegu otyłości są metody małoinwazyjne, np. Vaser Lipo czy WAL. Zastosowanie tych technik zmniejsza ryzyko uszkodzenia nerwów czy naczyń krwionośnych znajdujących się w sąsiedztwie usuwanej tkanki tłuszczowej. Do ich zalet należy również krótszy czas rekonwalescencji po zabiegu w porównaniu z tzw. klasyczną liposukcją, i możliwość wykorzystania usuniętej tkanki tłuszczowej do modelowania innych okolic ciała chorego.

U mężczyzn z niewielką ginekomastią tłuszczową alternatywą dla liposukcji może być lipoliza iniekcyjna: małoinwazyjny zabieg polegający na podaniu w obszar zabiegowy specjalnego preparatu, który prowadzi do rozpuszczenia błon komórek tłuszczowych – uwolniony w ten sposób tłuszcz zostaje wchłonięty przez organizm na drodze naturalnych procesów metabolicznych. Z kolei pacjenci ze znaczną steatomastią mogą skorzystać z jej chirurgicznego usunięcia, które ma tę przewagę nad liposukcją, że umożliwia również redukcję nadmiaru obwisłej, luźnej skóry na piersiach oraz przeniesienie brodawki.

Ginekomastia - zabieg łączony

W operacyjnym leczeniu ginekomastii gruczołowo-tłuszczowej bardzo dobre efekty przynosi połączenie liposukcji oraz chirurgicznego wycięcia. W takim przypadku tylko jeden zabieg nie jest w stanie całkowicie zlikwidować problemu, natomiast ich połączenie jest w stanie skutecznie usunąć zarówno tłuszczowy, jak i gruczołowy komponent. Procedurę wykonuje się zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym. Pierwszym jej etapem jest najczęściej usunięcie tkanki tłuszczowej, najlepiej małoinwazyjną techniką liposukcji (np. Vaser Lipo). Następnie wykonuje się podskórną mastektomię przez nacięcie okołobrodawkowe, podpiersiowe lub przezbrodawkowe. Etap ten obejmuje usunięcie tkanki gruczołowej i ewentualne wycięcie nadmiaru skóry w przypadku bardzo zaawansowanej ginekomastii. Takie postępowanie daje bardzo dobre efekty kosmetyczne i jest dobrze tolerowane przez pacjenta.

Pacjenci z ginekomastią gruczołowo-tłuszczową mogą zdecydować się także na liposukcję, jednakże - zgodnie z potoczną nazwą tej procedury - pozwoli ona pozbyć się jedynie nadmiaru tkanki tłuszczowej z okolicy piersi. Ulegną one wtedy zmniejszeniu, ale - ze względu na pozostającą w nich nadmiernie rozbudowaną tkankę gruczołową - mogą one nadal być większe niż typowe męskie piersi.

Jak przygotować się do zabiegu ginekomastii?

Za pierwszy etap przygotowania do operacji można uznać diagnostykę, którą lekarz przeprowadza celem ustalenia przyczyn ginekomastii. Wówczas decyduje on także o metodzie zabiegowej, która będzie najlepsza dla danego pacjenta. W trakcie konsultacji przed operacją ginekomastii gruczołowej należy także poinformować lekarza o występowaniu ewentualnych chorób przewlekłych, a także o wszystkich przyjmowanych na stałe przez pacjenta lekach.

Przed operacją wykonywane jest badanie USG gruczołów piersiowych. Pacjent musi być w dobrym stanie ogólnym i posiadać prawidłowe wyniki badań laboratoryjnych. Przed zabiegiem nie zaleca się palić papierosów, zażywać aspiryny ani jej pochodnych, intensywnie ćwiczyć na siłowni, a także stosować drastycznej diety. Nie zastosowanie się do tych zaleceń może spowodować krwawienia pooperacyjne, obrzęki, stwardnienia czy po prostu wydłużenie procesu gojenia.

Bezpośrednio przed zabiegiem chirurgicznego usunięcia ginekomastii, w dniu operacji, należy pozostać na czczo lub przez 8 godzin powstrzymać się od przyjmowania posiłków. Można popijać jedynie niewielkie ilości wody. Leki oraz przyjmowane na co dzień preparaty takie jak suplementy diety czy witaminy należy zastosować według indywidualnych, ustalonych wcześniej zaleceń. W dniu poprzedzającym operację należy powstrzymać się od spożywania alkoholu oraz pikantnych potraw, aby zapobiec wystąpieniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Przeciwwskazania do zabiegu usunięcia ginekomastii

Najważniejszy przeciwwskazaniem do chirurgicznego usuwania ginekomastii są ciężkie choroby ogólnoustrojowe, w tym m.in.:

• choroby układu krążenia
• cukrzyca
• choroby serca
• zaburzenia krzepnięcia krwi

Przeciwwskazaniem do operacji jest także stosowanie anabolików, czyli preparatów wywołujących przyrost masy mięśniowej.

Jakie są możliwe powikłania po zabiegu usunięcia ginekomastii?

Powikłania po zabiegu ginekomastii zdają się rzadko. Najczęstsze komplikacje obejmują uformowanie się krwiaka, asymetrię piersi, martwicę brodawki lub otoczki, infekcje oraz nadwrażliwość operowanego sutka. Mimo powodzenia zabiegu pacjent może przez pewien czas odczuwać bolesność z towarzyszącym obrzękiem operowanego miejsca. Odpowiednie leczenie objawowe pozwala jednak skutecznie zredukować dolegliwości. Rezultaty leczenia ginekomastii są w zdecydowanej większości przypadków zadowalające. W przypadku osób otyłych ważne jest jednak wprowadzenie odpowiedniej diety oraz aktywności fizycznej - w przeciwnym razie problem może nawrócić.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o ginekomastię

• Do jakiego lekarza zgłosić się w celu rozpoznania ginekomastii?

  Pierwsze kroki można skierować do internisty, czyli lekarza pierwszego kontaktu. W razie stwierdzenia nieprawidłowości skieruje on pacjenta na potrzebne badania, a po otrzymaniu ich wyników - do odpowiedniej poradni specjalistycznej.

• Jaki lekarz leczy ginekomastię?

  Sposób leczenia ginekomastii jest uzależniony od powodów, dla których choroba wystąpiła. W przypadku nieprawidłowości hormonalnych, pacjent powinien skierować swoje kroki do endokrynologa. Jeśli ginekomastia jest skutkiem otyłości, konieczna można okazać się wizyta u bariatry lub dietetyka.

• Jakie badania trzeba przeprowadzić, aby zdiagnozować ginekomastię?

  Do rozpoznania ginekomastii kluczowe jest badanie fizykalne oraz obrazowe (USG), jednak warto wykonać również morfologię krwi obwodowej wraz z rozmazem, próby wątrobowe i nerkowe, a także badanie stężenia estradiolu, testosteronu, TSH, LH i FSH w surowicy.

• Czy można leczyć ginekomastię na NFZ?

  Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje leczenie ginekomastii jedynie w przypadku, gdy pacjent cierpi z powodu niedoboru testosteronu lub chorób przewlekłych, które obniżają jego poziom - wówczas NFZ nie płaci za zabieg, a za farmakoterapię. Fundusz refunduje zabieg tylko jeśli jest on niezbędny dla zdrowia i życia pacjenta - nie dotyczy to jednak liposukcji.

• Jakie są możliwe powikłania po zabiegu usunięcia ginekomastii?

  Chirurgiczne usuwanie ginekomastii nie należy do zabiegów obarczonych dużym ryzykiem wystąpienia powikłań. Najczęściej występującym powikłaniem jest krwiak. Warto wiedzieć, że nie ma on wpływu na ostateczny wynik zabiegu, jednak przedłuża okres rekonwalescencji.

Filmy

Przedstawiamy poniżej filmy, na których lek. Piotr Ciszewski (chirurg ogólny) - eksperci tematyki leczenie ginekomastii, dzielą się swoim doświadczeniem i wiedzą na ten temat.

Ginekomastia przed i po – zdjęcia

Chcesz zobaczyć jak wyglądają piersi u mężczyzny po usunięciu ginekomastii? Zdjęcia znajdujące się w poniższej galerii zostały wykonane u tych samych pacjentów przed i po procedurze.

Leczenie ginekomastii – opinie pacjentów

Poniżej przeczytasz opinie pacjentów, którzy zdecydowali się na leczenie ginekomastii. Wszystkie zamieszczone komentarze pochodzą od osób, które zapisały się na konsultację specjalistyczną za pośrednictwem naszego portalu, dzięki czemu są one w 100% rzetelne i zweryfikowane.

Umów wizytę!

Jeśli Ty także borykasz się z problemem ginekomastii, nie wahaj się dłużej - skontaktuj się z nami. Nasz doradca bezpłatnie przedstawi Ci pełną ofertę leczenia spośród 52 klinik w Polsce wraz ze szczegółowymi cenami. Pomoże również w umówieniu wizyty konsultacyjnej u wybranego specjalisty na dogodny termin.

Zadzwoń do nas: (telefon czynny pon - pt, w godz. 8:00 - 18:00)