Leczenie kiły

Co to jest kiła?

Kiła (łac. syphilis) to choroba zakaźna, wywoływana przez bakterię Treponema pallidum (TP) należącą do rodziny Spirochaetaceae. Do jej rozwoju dochodzi więc na skutek zakażenia krętkiem bladym, którego jedynym żywicielem jest właśnie człowiek. Szerzy się głównie drogą płciową, poprzez kontakty seksualne, a jej cechą charakterystyczną jest bogata symptomatologia kliniczna oraz wieloletni przebieg, z przeplatającymi się okresami objawowymi oraz bezobjawowymi.

Okres wylęgania kiły wynosi od 9 do aż 90 dni, średnio natomiast jest to 21 dni – w zależności od ilości wprowadzonych do ustroju krętków, ich zjadliwości oraz odporności chorego. Warto przy tym podkreślić, że jej dokładne pochodzenie wciąż pozostaje niejasne. Pewne jest natomiast to, że czynnikiem, który ją powoduje, jest krętek blady odkryty w 1905 roku przez F. Schaudinna i E. Hoffmanna.

Przyczyny kiły

Do zakażenia kiłą dochodzi na skutek przenikania T. pallidum przez uszkodzoną skórę, nieuszkodzone błony śluzowe albo w wyniku wniknięcia drobnoustrojów bezpośrednio do krwiobiegu. Najczęściej dzieje się tak poprzez kontakt płciowy, również oralny i rektalny. Po tym, jak krętek blady wnika do nabłonka, rozpoczyna się jego miejscowa replikacja. Warto przy tym podkreślić, że niektóre krętki dostają się do węzłów chłonnych, czego efektem jest aktywacja mechanizmów odporności komórkowej. Znacznie rzadziej do zakażenia dochodzi drogą pozapłciową, poprzez kontakt z zakażonym materiałem biologicznym, a także poprzez transfuzję krwi. Bakterie odpowiedzialne za rozwój kiły mogą być również przenoszone z matki na płód (zakażenie wertykalne).

Drogi zakażenia kiłą:

• kontakt seksualny z zakażonym partnerem,
• droga krwiopochodna, czyli transfuzja krwi,
• poprzez uszkodzoną skórę,
• zakażenie dziecka w czasie jego życia płodowego przez chorą matkę.

Syfilis – czynniki ryzyka:

• uprawianie seksu bez stosowania prezerwatyw,
• uprawianie seksu z dużą liczbą partnerów,
• zakażenie HIV,
• seks między mężczyznami,
• płeć – kiła dwukrotnie częściej dotyka mężczyzn niż kobiety,
• nieleczone zakażenie kiłą u kobiety ciężarnej, czyli nieodpowiednia opieka prenatalna,
• przebycie w przeszłości lub aktualne zakażenie innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Kiła wrodzona

Kiła może mieć charakter wrodzony. Do jej rozwoju dochodzi wówczas na skutek zakażenia płodu w łonie matki krętkiem bladym. Co jednak istotne, wyróżnia się kiłę wrodzoną wczesną, występującą do 2. roku życia, oraz kiłę wrodzoną późną, pojawiającą się w starszym wieku. Wspomniane krętki przedostają się z układu krążenia matki do płodu przez łożysko, w wyniku czego dochodzi do zakażenia syfilisem. Może się tak stać już w 9.–10. tygodniu ciąży. Kluczowe znaczenie ma przy tym fakt, że ryzyko to wzrasta wraz z zaawansowaniem ciąży, szczególnie w okresie nasilenia posocznicy krętkowej w przebiegu kiły wczesnej.

U dużej części kobiet ciężarnych cierpiących na kiłę, w przypadku których nie wdrożono odpowiedniej terapii, dochodzi do zgonu płodu bądź noworodka. Najczęstszą przyczyną takiej konsekwencji jest stan zapalny łożyska i ograniczenie dopływu krwi do płodu. Mniejsze znaczenie ma w tym kontekście bezpośrednie zakażenie. W przypadku infekcji 30% noworodków rodzi się żywych, natomiast bez objawów typowych dla kiły wrodzonej. Dużą rolę odgrywa zatem odpowiednie rozpoznanie choroby.

Rozpoznanie można uznać za pewne wtedy, kiedy u noworodka (bądź w materiale autopsyjnym) stwierdza się obecność krętków bladych. Dochodzi do tego na podstawie próbek pobranych ze zmian chorobowych, łożyska i pępowiny, np. za pomocą metody ciemnego pola widzenia mikroskopu, immunofluorescencji bezpośredniej lub innego barwienia czy metody amplifikacji materiału genetycznego T. pallidum. Rozpoznanie prawdopodobne ustala się m.in. w przypadku noworodka martwo urodzonego z dodatnimi wynikami krętkowych odczynów serologicznych.

Kiła wczesna

Kiłę nabytą dzieli się na wczesną, trwającą do 2 lat od zakażenia oraz kiłę późną, trwającą po upływie 2 lat od zakażenia krętkiem bladym. W kontekście syfilisu wczesnego mówi się o trzech fazach choroby: pierwotnej (3–9 tygodni), wtórnej oraz wczesnej utajonej. Kiła pierwotna charakteryzuje się wystąpieniem bezbolesnej okrągłej grudki na skórze zmieniającej się we wrzód twardy. Zmiana powstaje w miejscu, w którym doszło do przeniknięcia krętków do organizmu. Typowe dla niej są również powiększone węzły chłonne.

Kiła wczesna wtórna natomiast występuje po ok. 9–15 tygodniach od zakażenia, zazwyczaj wtedy, kiedy nie dostrzega się już zmiany w postaci owrzodzenia. Wśród jej objawów wymienia się m.in. brak apetytu, chudnięcie, gorączkę, bielactwo kiłowe, ból gardła, powiększenie węzłów chłonnych czy ruchliwość i łamliwość paznokci. O kile wczesnej wtórnej może również świadczyć nieswędząca bladoróżowa wysypka w postaci plamek, czasami grudek, oraz szarobiałe wilgotne zmiany nazywane kłykcinami płaskimi, które zazwyczaj pojawiają się w okolicach sromu i pod piersiami (dot. kobiet) albo w okolicach odbytu i moszny (dot. mężczyzn).

Kiła późna

Z kolei kiła późna rozpoznawana jest po 2 latach od zakażenia – u pacjentów, którzy nie zostali poddani terapii, leczenie zostało przeprowadzone w nieodpowiedni sposób lub zostało ono przerwane. To właśnie kiła późna jest najniebezpieczniejsza, ze względu na jej możliwe powikłania. Do jej objawów należą m.in. symptomy skórne, takie jak zmiany guzkowo-pełzakowate, guzkowo-wrzodziejące czy kiła kilakowata. Prawdopodobne jest też wystąpienie objawów sercowo-naczyniowych: zapalenia aorty, zmian w zakresie układu nerwowego, atakujących mózg i rdzeń kręgowy, a także objawów w obrębie kości i stawów w postaci zapalenia kilakowego.

Kiła – objawy

Objawy kiły są więc niezwykle zróżnicowane i zależne w szczególności od stopnia zaawansowania choroby oraz czasu jej trwania. Co istotne, symptomy te zmieniają się w czasie i są niecharakterystyczne. Żadna inna choroba przenoszona drogą płciową nie ma tak różnorodnych objawów i przebiegu. W każdym razie do podjęcia odpowiedniej diagnostyki powinny skłonić m.in. skórne objawy kiły, choć nie tylko. Wykonanie tekstu jest konieczne np. w przypadku:

• powiększenia węzłów chłonnych,
• wysypki kiłowej, tzw. osutki, na głowie, dłoniach, stopach i śluzówkach,
• bezbolesnych pojedynczych owrzodzeń, np. na gardle lub na narządach płciowych.

Kiła – objawy u mężczyzn i kobiet

W zależności od fazy rozwoju choroby objawy mogą mieć postać owrzodzenia na prąciu lub wargach sromowych, w kanale odbytnicy, odbytnicy lub w jamie ustnej (język, czerwień wargowa, migdałki podniebienne), a czasami nawet w obrębie palców. Mogą też przyjmować formę wysypki w okolicy narządów płciowych, na dłoniach i podeszwach, a także białych plam w jamie ustnej. Syfilis daje też o sobie znać poprzez powodowanie dyskomfortu i pieczenia podczas oddawania moczu, powiększenie węzłów chłonnych, pogorszenie wzroku i słuchu, a nawet zapalenie nerek, mózgu i wątroby. Innym możliwym objawem kiły są zaburzenia psychiczne i ogniskowe łysienie (rzadko).

Objawy kiły w zaawansowanym stadium:

• zaburzenia lub utrata wzroku,
• zaburzenia psychiczne,
• uszkodzenia układu nerwowego,
• uszkodzenie serca,
• bezpłodność.

Łysienie kiłowe

Jednym z możliwych objawów syfilisu jest też tzw. łysienie kiłowe – utrata włosów występująca w okresie drugorzędowym kiły. Zmiana tego typu występuje po ok. 6 miesiącach od zakażenia, zanika natomiast tuż po wyleczeniu choroby pierwotnej. Co istotne, łysienie kiłowe może mieć charakter ogniskowy lub ogólny. W pierwszym przypadku dotyczy najczęściej części potylicznej i skroniowej. Ze względu na to, że kiła jest częstą chorobą przenoszoną drogą płciową, w ramach diagnostyki przerzedzenia włosów należy wykonać również testy serologiczne, wskazujące potencjalnie na źródło problemu.

Diagnozowanie kiły

Rozpoznanie syfilisu bazuje przede wszystkim na uzyskanym obrazie klinicznym, wywiadzie epidemiologicznym oraz wynikach badań laboratoryjnych – zazwyczaj czeka się na nie zaledwie jeden dzień. Alternatywą dla badań w laboratorium medycznym są dostępne w aptece testy na kiłę przeznaczone do samodzielnego zastosowania. Taki tekst wykonuje się w warunkach domowych z krwi uzyskanej z palca osoby podejrzewającej u siebie syfilis. Co istotne, pozwala on na wykrycie zarówno świeżej infekcji, jak i przewlekłej choroby. Konsultacja ze specjalistą jest jednak niezwykle istotna, ze względu na potencjalną konieczność wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Kiła – leczenie

Do specjalistów, którzy są odpowiedzialni za leczenie kiły, należą dermatolodzy i lekarze chorób zakaźnych. W przypadku potwierdzenia syfilisu planują oni antybiotykoterapię: terapię penicyliną benzatynową – w postaci jednej lub trzech iniekcji, w zależności od okresu choroby. Możliwe jest też zastosowanie alternatywnej terapii penicyliną prokainową podawaną domięśniowo. Takie leczenie trwa od 14 do 21 dni. Kiedy pacjent jest uczulony na penicylinę lub jej podanie nie jest możliwe z innych przyczyn, wdrażana jest terapia innymi antybiotykami.

Czy kiła jest wyleczalna?

Kiła jest więc wyleczalna. Istotne jest jednak to, by wykryć ją na odpowiednio wczesnym etapie rozwoju i wdrożyć odpowiednio dopasowaną do potrzeb pacjenta terapię. Jeżeli więc zauważasz u siebie objawy mogące wskazywać na syfilis, skontaktuj się z lekarzem – najlepiej dermatologiem lub specjalistą z zakresu chorób zakaźnych bądź ewentualnie z lekarzem pierwszego kontaktu.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o kiłę

• Jak dochodzi do zakażenia kiłą?

  Kiła jest przenoszona głównie przez kontakt seksualny z osobą zakażoną, w tym przez seks waginalny, analny i oralny. Może również być przekazywana z matki na dziecko w czasie ciąży lub porodu, co prowadzi do kiły wrodzonej.

• Jak leczy się kiłę?

  Kiła jest leczona antybiotykami, najczęściej penicyliną. Wczesne stadia choroby są zwykle leczone jedną dawką penicyliny, podczas gdy późniejsze stadia mogą wymagać dłuższego leczenia. Osoby uczulone na penicylinę mogą otrzymać inne antybiotyki.

• Czy kiła może być wyleczona?

  Tak, kiła może być skutecznie wyleczona za pomocą odpowiednich antybiotyków, szczególnie jeśli jest zdiagnozowana i leczona we wczesnym stadium. Nieleczona kiła może jednak prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.

Umów wizytę!

Jeśli Ty także borykasz się z problemem kiły, nie wahaj się dłużej - skontaktuj się z nami. Nasz doradca bezpłatnie przedstawi Ci pełną ofertę leczenia spośród 151 klinik w Polsce wraz ze szczegółowymi cenami. Pomoże również w umówieniu wizyty konsultacyjnej u wybranego specjalisty na dogodny termin.