Leczenie nadpotliwości

Czym jest nadpotliwość?

Pot składa się głównie z wody, soli i tłuszczów. Poprzez pocenie człowiek pozbywa się ciepła z organizmu. Ilość wydzielanego potu zależy m.in. od temperatury otoczenia i aktywności fizycznej. Jeśli pacjent skarży się np. na stale wilgotne pachy albo dłonie, niezależnie od zmęczenia, stresu, czy pogody, to znak, że cierpi na nadpotliwość.

Ma to miejsce u pacjentów dotkniętych właśnie problemem nadpotliwości. U nich ilość wydzielanych przez organizm płynów jest znacznie większa niż u innych osób.

Nadpotliwość dzielimy ze względu na miejsce występowania:

• uogólniona – dotycząca całego ciała – jest najbardziej dokuczliwa,
• miejscowa – występuje najczęściej w obszarze twarzy (czoło, nos, nad górną wargą), stóp, dłoni i pach.

W zależności od tego, na jaki rodzaj nadpotliwości cierpi dany pacjent, może zdecydować się na odpowiednie leczenie. Zdarza się, że problem nadmiernej potliwości jest dla danej osoby tak krępujący, że izoluje się ona od innych ludzi. Ta dolegliwość może mieć negatywny wpływ na karierę zawodową, relacje osobiste oraz poczucie własnej wartości.

 

Nadpotliwość – przyczyny

Zwiększona produkcja potu może wynikać z różnych przyczyn – od tych genetycznych po nadwagę.

Najczęstsze przyczyny nadpotliwości to:

• uwarunkowania genetyczne,
• cukrzyca,
• menopauza czy andropauza,
• choroby tarczycy,
• silne przeżycia emocjonalne,
• nadwaga.

Wzmożone pocenie może towarzyszyć stanom chorobowym spowodowanym infekcjami. Wtedy jednak ustępuje wraz z powrotem do zdrowia.

Zdarza się, że przyczyną nadpotliwości bywają zaburzenia neurologiczne. Dotyczy to tzw. nadpotliwości smakowej, czyli nadmiernej potliwości w okolicy warg, nosa i na czole. Występuje ona po spożyciu posiłku czy podczas żucia gumy. Nadpotliwość może być przyczyną poważnych zaburzeń natury psychicznej. Nawet jeśli wynika z jakiegoś innego schorzenia, warto ją leczyć równolegle, by zwiększyć komfort życia.

Do dokładnego określenia obszaru, na którym występuje problem, używa się testu jodowo-skrobiowego (próba Minora). Problematyczną część ciała lekarz smaruje jodyną, a następnie posypuje skrobią – miejsca nadpotliwe zaczernią się (z uwagi na wydzielanie potu - zachodzi miejscowa reakcja chemiczna).

Nadpotliwości pach – leczenie

Ponadprzeciętna potliwość pach wiąże się nie tylko z nieprzyjemnymi doznaniami fizycznymi, ale również z nieprzyjemnym zapachem. Pomocna może okazać się dieta (należy unikać ostrych potraw i alkoholu) oraz przewiewna garderoba z lnu i bawełny.

Jedną z metod radzenia sobie z tym właśnie problemem jest laserowe usunięcie gruczołów potowych. Laseroterapia jest z powodzeniem stosowana w okolicach pach, bo znajduje się tam wystarczająca ilość tkanki tłuszczowej. Umożliwia to następcze usunięcie zniszczonych gruczołów potowych. Zabieg z użyciem lasera przypomina liposukcję – jest wykonywany tym samym sprzętem, z tą jednak różnicą, że cienka kaniula (metalowa rurka) wprowadzana jest pod skórę bardziej powierzchownie.

Przed poddaniem się laserowemu zabiegowi pacjent przechodzi szereg badań. Specjalista zwraca więc uwagę na liczbę, kolor i głębokość zmian skórnych, przebarwienia oraz wszelkiego rodzaju znamiona barwnikowe, a także indywidualną wrażliwość i reakcję skóry pacjenta.

Osoby zakwalifikowane do zabiegu są poddawane próbie laserowej. Dobiera się wtedy energię tak, by przy jak najmniejszej jej ilości uzyskać jak najlepszy efekt.

Jak wygląda laserowe usuwanie gruczołów potowych?

Lekarz „rozpuszcza” gruczoły przy użyciu lasera, a następnie je odsysa (jak przy wspomnianej liposukcji). Pacjent może odczuwać przy tym lekki dyskomfort, jednak sam zabieg jest bardziej nieprzyjemny niż bolesny.

Laserowe usuwanie gruczołów potowych wykonuje się w znieczuleniu miejscowym (znieczula się okolicę dołów pachowych przez ostrzyknięcie tkanki podskórnej roztworem soli fizjologicznej i leku znieczulającego).

Kolejnym etapem tego zabiegu jest wykonanie nacięcia o długości 2-3 mm i wprowadzenie pod skórę końcówki światłowodu będącego tunelem dla światła lasera. Przy jego pomocy ociepla się okolicę pachy, doprowadzając w efekcie do obumarcia wrażliwych na wysoką temperaturę gruczołów potowych. Na końcu – za pomocą ssaka – odsysa się je wraz z wcześniej podanym znieczuleniem.

Po laserowym usuwaniu gruczołów potowych

Po około dwóch tygodniach od wykonania zabiegu pacjent może wrócić do normalnej aktywności (w tym do podnoszenia ciężkich przedmiotów). Laser nie blokuje gruczołów potowych, lecz usuwa je. Dlatego zabieg nie wywołuje zwiększonego pocenia w innych częściach ciała. Użycie lasera nie wpływa także na owłosienie dołów pachowych.

Metoda laserowego leczenia nadpotliwości wykonywana jest obecnie jedynie w obszarze pach i stanowi alternatywę dla zabiegów chirurgicznych, takich jak np. łyżeczkowanie gruczołów. Osobom, u których nadprodukcja potu występuje w innych miejscach ciała niż pachy, poleca się z kolei zabieg z wykorzystaniem toksyny botulinowej.

Nadmierna potliwość dłoni i stóp – leczenie

Poza nieprzyjemnym zapachem, nadpotliwość stóp oznacza również korzystne warunki dla rozwoju grzybicy (dostarczając kolejnego wstydliwego problemu).

Pomocne mogą okazać się:

• napar z imbiru wcierany w stopy po każdej kąpieli,
• moczenie stóp w herbacie,
• moczenie stóp w roztworze sody.

Z kolei nadmierna potliwość dłoni to wyjątkowo dotkliwa przypadłość. Jej powodem mogą być: stres, czynniki genetyczne, dojrzewanie. Poci się głównie wewnętrzna część dłoni, przez co cierpiący na nią wszędzie zostawia mokre ślady. Witanie się, czy przedstawianie się komuś, staje się bardzo stresujące.

Rozróżniane są cztery typy nadmiernej potliwości. Pierwszy dotyczy pacjentów o niezbyt nasilonej potliwości dłoni, która nie utrudnia prowadzenia normalnego trybu życia. Ostatni obejmuje osoby, których ręce wilgotnieją do tego stopnia, że dosłownie pot spływa im z dłoni.

Leczenie nadpotliwości stóp i dłoni botoxem

W przypadku leczenia nadpotliwości dłoni i stóp (pach zresztą też) skuteczną metodą jest botox (toksyna botulinowa typu A).

Zabieg z wykorzystaniem botoksu nie należy do skomplikowanych. Substancja wprowadzana jest pod skórę za pomocą niezwykle cienkiej igły. Zasadniczą kwestią jest tu ustalenie właściwych punktów iniekcji, w czym pomaga lekarzowi wykonany przed zabiegiem test Minora (próba jodowo–skrobiowa).

Kiedy botox zostanie wprowadzony w skórę, blokuje impulsy nerwowe, które pobudzają gruczoły potowe. W efekcie można powiedzieć, że „usypia” bądź „czasowo wyłącza” gruczoły. Nie redukuje ich liczby, stąd zabieg ten należy powtarzać co sześć- dziewięć miesięcy. Po takim czasie toksyna botulinowa przestaje działać.

Zabieg leczenia nadpotliwości botoksem trwa kilkanaście minut. Na dłoniach i stopach wykonywany jest po znieczuleniu miejscowym. Efekty pacjent zauważa zazwyczaj po tygodniu od terminu zabiegu.

Leczenie nadpotliwości sympatektomią piersiową

Sympatektomia piersiowa to operacja leczenia nadpotliwości dłoni, pach, a czasem także twarzy. Zabieg trwa najczęściej około 90 minut. Przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym.

Pacjent leży na brzuchu, zaś lekarz wprowadza do jamy opłucnej dwie rurki służące do przeprowadzenia operacji. Przez te rurki wdmuchiwany jest dwutlenek węgla, dzięki któremu możliwe jest uwidocznienie nerwu współczulnego. Następnie nerw ten zostaje wyizolowany. Zakłada się na niego klipsy tytanowe, blokujące przesyłanie impulsów nerwowych do gruczołów potowych dłoni oraz pach.

Na zakończenie zabiegu odsysa się dwutlenek węgla. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie – według tego samego schematu – sympatektomii piersiowej po drugiej stronie ciała pacjenta.

Po zabiegu powinien on pozostać w szpitalu do trzech dni. Po upływie 12 godzin od operacji wykonuje się zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, aby upewnić się, że w płucach nie ma odmy. Szwy zdejmowane są po tygodniu od wykonania zabiegu.

Sympatektomia lędźwiowa

W przypadku leczenia nadpotliwości stóp stosuje się nie sympatektomię piersiową lecz lędźwiową. Operacja ta polega na wycięciu pnia współczulnego w zakresie zwoju lędźwiowego L3.

Pacjent leży na wznak. Lekarz wykonuje cięcie skórne poprzecznie w linii środkowo-obojczykowej na brzegu mięśnia prostego brzucha. Długość cięcia (w zależności od grubości tkanki podskórnej) wynosi 3-4 cm. Następnie przecina się wzdłuż cięcia skórnego tkankę podskórną na długość 4-5 cm.

Specjalista chwyta kleszczami obydwa nacięte brzegi i rozdziela wzdłuż włókien mięśnie: skośny zewnętrzny, skośny wewnętrzny i poprzeczny brzucha na długość 4-5 cm. Po dojściu do powięzi poprzecznej, jej nacięciu i odpreparowaniu palcem otrzewnej, odwarstwia się otrzewną. Wprowadzone zostają haki chirurgiczne, a później tor wizyjny. Następnie endoskopowym haczykiem lekarz unosi pień współczulny i częściowo na tępo, a częściowo przy pomocy koagulacji (elektryczny nóż chirurgiczny) wyosabnia pień wraz ze zwojami L2 i L3.

Cały zabieg zajmuje około 90 minut. Wykonuje się go w znieczuleniu ogólnym.

Po wykonaniu sympatektomii lędźwiowej pacjent jest zobligowany do wizyt kontrolnych: po trzech, sześciu i dwunastu miesiącach po operacji (następnie zaś obowiązują one co rok). Podczas wizyt u endokrynologa przeprowadzane są badania nadpotliwości i testy psychologiczne.

Nadmierna potliwość twarzy i głowy – przyczyny

Nadmierne pocenie twarzy, szczególnie okolic ust, nosa i czoła, oraz głowy jest często związane z:

• stresującymi sytuacjami,
• podłożem genetycznym,
• okresem dojrzewania,
• otyłością lub nadwagą,
• zaburzeniami pracy układu nerwowego,
• chorobami serca,
• cukrzycą.

Leczenie potliwości twarzy i głowy

Osoby, których dotyka problem nadmiernego pocenia twarzy i głowy, powinny:

• unikać: wysokich temperatur, zbyt dużej wilgotności powietrza, nadmiernego wysiłku, ostrych przypraw, kawy i używek, nadużywania kosmetyków do makijażu,
• starać się schładzać organizm, gdy został przegrzany, mieć przy sobie chusteczki higieniczne, by w każdym momencie móc osuszyć twarz, pić dużo wody.

Pomocne mogą okazać się antyperspiranty na bazie chlorku glinu. Zaleca się też stosowanie doustnych farmaceutyków – cholinolityków.

W przypadku, gdy wszystkie nieinwazyjne metody zawiodą, pacjent cierpiący na nadmierne pocenie się twarzy może się poddać endoskopowej sympatektomii, czyli wspomnianemu już powyżej wycięciu zwoju współczulnego w klatce piersiowej. Metoda ta charakteryzuje się dużą skutecznością. Jednak ze względu na fakt, że jest zabiegiem chirurgicznym, osoby cierpiące na nadmierną potliwość powinny go traktować jako ostateczność.

W leczeniu nadpotliwości twarzy oraz głowy skuteczne jest również opisywane już wcześniej wstrzyknięcie botoksu. Toksyna botulinowa sprawia, że nadmierne pocenie twarzy i głowy zmniejsza się na co najmniej cztery miesiące.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o leczenie nadpotliwości

• Jak leczyć nadpotliwość?

  Metody leczenia nadpotliwości dobiera się zgodnie z tym, których rejonów ciała pacjenta one dotyczą. Inne leczenie stosowane jest bowiem wobec nadpotliwości pach, dłoni, stóp czy twarzy. Pierwsze z wymienionych leczy się np. przy zastosowaniu laserowego wycięcia gruczołów potowych. W przypadku leczenia nadpotliwości dłoni, stóp i głowy (pach zresztą też) metodą jest botox (toksyna botulinowa typu A). Sympatektomia piersiowa to zaś operacja leczenia nadpotliwosci dłoni, pach, a czasem także twarzy. W przypadku leczenia nadpotliwości stóp stosuje się nie sympatektomię piersiową lecz lędźwiową.

• Nadpotliwość twarzy – co robić?

  Osoby, których dotyka problem nadpotliwości twarzy, powinny unikać wysokich temperatur, zbyt dużej wilgotności powietrza oraz nadmiernego wysiłku. Powinny również starać się schładzać swój organizm, gdy został przegrzany. Warto też unikać ostrych przypraw, kawy i używek, nie nadużywać kosmetyków do makijażu i zawsze mieć przy sobie chusteczki higieniczne, tak, by w każdej chwili móc osuszyć sobie twarz. Ważne jest także to, by pić dużo wody, która nie tylko pomoże kontrolować gruczoły potowe, ale schładza też organizm. W przypadku, gdy nieinwazyjne metody zawiodą, pacjent może poddać się sympatektomii piersiowej, bądź też leczeniu botoksem.

• Potliwość dłoni – jak leczyć?

  W przypadku osób cierpiących na zaawansowaną nadpotliwość dłoni (pot dosłownie z nich się leje) dostępne w sklepach kosmetycznych czy zakupione w aptekach antyperspiranty często okazują się nieskuteczne. Osobom z nadmierną potliwością dłoni coraz częściej zaleca się wstrzyknięcie botoksu, który przynajmniej na cztery miesiące zlikwiduje objawy nadmiernej potliwości (zabieg ten należy powtarzać).