Operacja palucha koślawego / halluksa

Co to są haluksy?

Haluks to łacińska nazwa dużego palca. Schorzenie nazywamy też hallux lub halluks. Jednak wiele wyjaśnia jego inna nazwa: paluch koślawy. W przypadku haluksu duży palec stopy zaczyna się bowiem odchylać w kierunku pozostałych palców, a I kość śródstopia zaczyna wychodzić poza obrys stopy. Schorzenie jest konsekwencją przyśrodkowego przemieszczenia pierwszej kości śródstopia.

Paluch koślawy to problem, którego nie powinno się lekceważyć. Nawet, gdy w początkowej fazie jest to jedynie bezbolesny defekt estetyczny. Już wtedy warto działać zapobiegawczo, stosując wkładki ortopedyczne czy aparaty korygujące (separatory). Odzyskanie prawidłowego położenia palucha zapewnia wyłącznie zabieg operacyjny.

Jak powstają haluksy?

Problem dotyczy przede wszystkim kobiet, których stopy mają mniej wytrzymałe więzadła i torebki stawowe. Dodatkowo często są obciążane nieodpowiednim obuwiem: na obcasie z wąskimi noskami.

Wysoki obcas powoduje przeciążenie przedniej części stopy (przodostopia). Z kolei buty z ostrym czubkiem zwiększają ucisk na paluch i łuk poprzeczny stopy. Noszenie takiego obuwia prowadzi do deformacji palców, rozwoju płaskostopia poprzecznego i bólu.

Pod wpływem zniekształceń, stopa zaczyna więc inaczej pracować. W efekcie nierównomiernie rozkłada się ciężar ciała, a paluch przestaje być mocnym punktem podparcia w czasie chodu. Pogarsza się też wytrzymałość struktur, które stabilizują stopę. Do tego mięśnie stają się słabsze. Nadmiernie przeciążona zostaje wewnętrzna krawędź stopy.

Paluch koślawy: objawy i przyczyny

Haluks jest łatwo dostrzegalnym schorzeniem. Z czasem, gdy rozwinie się stan zapalny zdeformowanego stawu, pojawia się ból, który może utrudnić chodzenie. Nieprawidłowej pozycji palca towarzyszą zmiany chorobowe stawu. Często po wewnętrznej stronie stopy, u podstaw palca pojawia się zgrubienie. Gdy pacjent odwleka konsultację lekarską, deformacja i ból palucha mogą tak postępować, że trudno będzie kupić wygodne buty. Ucisk obuwia na haluksa potęguje tylko objawy i wywołuje stan zapalny, zaczerwienienie i ból.

Objawy towarzyszące haluksom

Wśród objawów, które towarzyszą powstawaniu palucha koślawego, są m.in.:

• powstawanie palca młotkowatego II lub III,
• zapalenie wysiękowe kaletki na wysokości stawu śródstopno-palcowego,
• bolące zgrubienia naskórka, które powstają w efekcie ucisku,
• narastające stopniowo podwichnięcie stawu śródstopno-palcowego,
• ból, modzele, nagniotki pod głową II lub II i III kości śródstopia.

Przyczyny pojawiania się haluksów

Do powstawania zwyrodnień palca i stawu przyczyniają się np.: 

• noszenie niewygodnego, źle dobranego obuwia,
• nadwaga,
• stojący tryb życia,
• mała aktywność fizyczna,
• egipski kształt stopy, czyli paluch jest dłuższy od drugiego palca,
• przebyte urazy,
• płaskostopie podłużne,
• predyspozycje genetyczne,
• elastopatia (wrodzona dysfunkcja tkanki łącznej).

Genetyczna skłonność do palucha koślawego

W większości przypadków haluks jest dziedziczony w linii żeńskiej: mają go babcia, matka, córka itd. Dziedziczy się np. nieprawidłowy kształt powierzchni stawu śródstopno-palcowego, wiotkość tkanki łącznej większą niż w statystycznej populacji, specyficzne ustawienie kości śródstopia czy także tzw. egipski kształt stopy.

Jak można zapobiec zniekształceniu palców?

Skoro istotny wpływ na schorzenie ma dobór obuwia, należy dbać o to, by było wygodne: ani zbyt ciasne, ani zbyt wąskie (niedopuszczalne są spiczaste noski i wąskie czubki). Należy także postawić na ćwiczenie palców stopy. Podczas chodzenia należy starać się stawiać stopy prosto.

W walce z powstawaniem haluksów konieczna może okazać się rezygnacja z wysokich obcasów. Do tego niezbędna jest zdrowa, zbilansowana dieta (niedopuszczanie do nadwagi) oraz regularne ćwiczenia fizyczne (brak ruchu sprzyja powstawaniu palucha koślawego).

Do zapobiegania haluksom przyczynia się też chodzenie boso po domu. Dobrze działa chodzenie po miękkim podłożu (piasek czy trawa).

Jak leczyć haluksy?

Gdy tylko dostrzeżemy u siebie pierwsze objawy koślawego palucha, należy zacząć działać. Pierwszym krokiem powinna być konsultacja ortopedyczna. Metody leczenia haluksów zależą bowiem od stadium choroby. Ortopeda zbada stopę i wskaże najlepszy sposób działania. Poza dolegliwościami bólowymi, haluksy stanowią także defekt kosmetyczny.

Na liście nieoperacyjnych metod, z których mogą skorzystać pacjenci z problemem palucha koślawego, znajdują się:

• zakładanie plastrów lub żelowych osłon na haluksy; mają one chronić bolące miejsce;
• wkładanie klinów międzypalcowych i separatorów, które przywracają palcom stóp właściwe ustawienie, a przy tym zmniejszają ból i tarcie (to rozwiązanie szczególnie jest polecane w początkowej fazie deformacji);
• wsuwanie do butów wkładek i półwkładek, które wpływają na rozkład nacisku w stopie, a do tego zapobiegają płaskostopiu poprzecznemu i spowalniają rozwój koślawości palucha (co ważne: można ich używać także, gdy zakładamy buty na obcasie);
• dodawanie poduszek ochronnych pod przodostopie (przeznaczone dla pań, które noszą szpilki);
• wkładanie silikonowych wkładek metatarsalnych, dzięki którym poprzeczne sklepienie stopy jest uniesione do góry, co koryguje ustawienie koślawego palucha.

Dobrym pomysłem jest również zakładanie żelowej wkładki chroniącej paluch przed otarciami i utrzymującej go we właściwej pozycji. Co ciekawe, wpływa ona korzystnie także na rozkład nacisku na stopie i zapobiega osłabieniu mięśni oraz zniekształceniom kości. Niektórzy zalecają dodatkowo nakładanie aparatów korekcyjnych (na dzień lub na noc), które pomagają zwalczyć ból i hamują pogłębianie się deformacji. Dobre efekty może przynieść korygowanie płaskostopia poprzecznego miękką plastyczną ortezą.

Jeśli zniekształceniu palucha koślawego zacznie towarzyszyć ból, ortopeda może zalecić zażywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Pomocne w leczeniu palucha koślawego mogą być również rehabilitacja prowadząca do wzmocnienia mięśni wewnętrznych i zewnętrznych stopy, jonoforeza, laseroterapia, krioterapia.

W minimalizowaniu obrzęków i bólu towarzyszących haluksom pomóc może też domowa kąpiel (po niej warto wykonać masaż całej stopy – od palców po piętę). W przypadku, gdy dolegliwości i zniekształcenie są znaczne, zaś metody nieoperacyjne (zachowawcze) okażą się mało skuteczne, niezbędne stanie się leczenie operacyjne.

Operacja na haluksy

Jeśli zachowawcze działania nie przynoszą efektów, zaś ból zaczyna uniemożliwiać pacjentowi normalne funkcjonowanie, konieczna jest operacja. Metod operacji haluksów jest wiele. Rodzaj wybranej techniki zależeć będzie od stopnia deformacji palucha i pozostałych elementów stopy.

Usuwanie haluksów zalecane jest w przypadku: stwierdzenia bolesnej narośli w obrębie głowy oraz kości śródstopia z towarzyszącym stanem zapalnym kaletki, odchylenia bocznego palucha w stawie śródstopno-paliczkowym, deformacji drugiego palca stopy (palec młoteczkowaty) z bolesnym modzelem na grzbiecie oraz szponiastym ustawieniem pozostałych palców stopy bądź bólu przodostopia wywołanego współistniejącym płaskostopiem poprzecznym.

Oto niektóre metody usuwania haluksów:

• w przypadku niezbyt rozwiniętej wady skuteczna może być korekcja przeprowadzana wyłącznie na tkankach miękkich, czyli torebce stawowej i ścięgnach (z częściową resekcją głowy kości śródstopia),
• metoda Chevron (osteotomia Chevron) – osteotomia (przecięcie kości) wykonywana powyżej głowy i kości śródstopia,
• osteotomie klinowe – wycięcie klina kostnego w obrębie kości i ewentualne usunięciu lub przemieszczeniu w inne miejsce dla korekcji deformacji (czasem jest to metoda towarzysząca w osteotomii Chevron lub metodzie Scarf),
• metoda Scarf – pozwala na silniejsze zwężenie stopy, bardzo dużą korekcję;
• operacja Lapidus – korekcja i usztywnianie stawu śródstopno-klinowatego I u pacjentów z dużą hipermobilnością I promienia, u których inne zabiegi nie usuną haluksa na stałe.

Jak przygotować się do operacji usuwania haluksów? 

Podczas konsultacji ortopedycznej kwalifikującej do chirurgicznego usunięcia haluksów bezwzględnie należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Dzięki temu pacjent otrzyma wskazówki, które z medykamentów może dalej przyjmować, a które powinien odstawić przed operacją.

Pacjent powinien wykonać: EKG, RTG klatki piersiowej, stopy (RTG AP i boczne obu stóp na stojąco, badanie moczu i krwi.
Przed zabiegiem należy wygoić wszelkie procesy zapalne, w szczególności ropne w operowanej stopie i kończynie.

Czy operacja haluksów może być refundowana przez NFZ?

Usunięcie haluksów jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Skierowanie na zabieg można uzyskać po konsultacji w poradni chirurgii urazowo-ortopedycznej. Bez takiego skierowania nie można skorzystać z bezpłatnego leczenia chirurgicznego palucha koślawego.

W przypadku decyzji na leczenie w ramach NFZ, trzeba brać pod uwagę, że system nie przewiduje bezpośredniego powiązania tego, kto kwalifikuje do zabiegu w poradni, z tym, kto i w jaki sposób wykona operację po wielu miesiącach oczekiwania na zabieg. Wykonywanie zabiegów korekcji palucha koślawego w ramach NFZ najnowszymi metodami z użyciem tytanowych implantów (200-500 zł każdy) jest mało opłacalne, dlatego też istnieje większe ryzyko, że zastosowane zostaną najtańsze pręty Kirschnera (7-10 zł). Jeśli pacjent chce skorzystać z najnowocześniejszych metod, powinien rozważyć zabieg płatny.

Rehabilitacja po operacji haluksów

Powrót do pełnej sprawności po operacyjnym leczeniu haluksów trwa zwykle od sześciu do dziesięciu tygodni. Po operacji pacjent powinien skorzystać z opieki fizjoterapeuty, który zaleci mu ćwiczenia.

1. pacjent siada na krześle, stopy opierając stabilnie na podłodze. Zgina wszystkie palce obu stóp równocześnie (przypomina to zbieranie nimi piasku);
2. pacjent stoi na podłożu, opierając stabilnie stopy, a następnie unosi wszystkie palce obu stóp ku górze (każdy z palców powinien być jak najbardziej rozstawiony i kierowany ku górze i na boki);
3. pacjent kładzie się na plecach z wyprostowanymi nogami i rękoma ułożonymi wzdłuż tułowia; napina mięsień czworogłowy uda tak, by pięta znalazła się nieco ponad poziomem łóżka; w tej pozycji trzeba wytrwać pięć sekund i zrobić sobie przerwę (ćwiczenie należy powtarzać dziesięć razy w ciągu dnia).

FAQ, czyli najczęstsze pytania o operację palucha koślawego/ halluksa

• Na czym polega operacja haluksa?

  Najskuteczniejszą metodą leczenia haluksów jest zabieg operacyjny. Polega on na zmianie miejsca położenia pierwszej kości śródstopia i przywróceniu właściwego kształtu stopy. Nie ma jednak jednej uniwersalnej metody, którą można zastosować w każdym przypadku leczenia palucha koślawego. Przyczyny deformacji są bowiem rozmaite.

• Ile kosztuje operacja haluksów?

  Cena za operację palucha koślawego (haluksa) wynosi od 2 500 zł do 15 000 zł. Sprawdź cenę w Twoim mieście!

• Jak wygląda operacja haluksa?

  Wśród wielu różnych metod operacyjnych haluksa najkrótsza rehabilitacja konieczna jest po wszczepieniu implantów stabilizujących kość palucha i pozwalających jej prawidłowo się zrosnąć. Po przecięciu skóry i otaczających tkanek lekarz otwiera staw śródstopno-paliczkowy. Poprzez odpowiednie nacięcie kości koryguje deformację. Przecięte fragmenty kości łączy wybranymi implantami i umiejscawia je w kości. Następnie w obrębie trzonu pierwszej kości śródstopia wycina tkankę kostną, a tkanki miękkie i skórę – zaszywa.

Operacja palucha koślawego – opinie pacjentów

Poniżej przeczytasz opinie pacjentów, którzy zdecydowali się na operację palucha koślawego. Wszystkie zamieszczone komentarze pochodzą od osób, które zapisały się na zabieg za pośrednictwem naszego portalu, dzięki czemu są one w 100% rzetelne i zweryfikowane.

Umów wizytę!

Jeśli Ty także chcesz poddać się operacji halluksa, nie wahaj się dłużej - skontaktuj się z nami. Nasz doradca bezpłatnie przedstawi Ci pełną ofertę spośród 30 klinik w Polsce wraz ze szczegółowymi cenami. Pomoże również w umówieniu wizyty konsultacyjnej u wybranego specjalisty na dogodny termin.

Zadzwoń do nas: (telefon czynny pon - pt, w godz. 8:00 - 18:00)