Operacja przetoki odbytu

Co to jest przetoka odbytu?

To niegojący się wąski kanał łączący światło odbytu z powierzchnią skóry w jego okolicy. Powstaje najczęściej pod wpływem stanu zapalnego, który pojawia się wewnątrz odbytu i obejmuje okoliczne tkanki. Infekcja czasem rozwija się niemal niezauważalnie. Przetoka odbytnicza (przetoka okołoodbytnicza) może się także wykształcić jako bezpośrednie następstwo ropnia budującego się w rejonie odbytu. Nie uchroni przed nią nawet prawidłowe leczenie ropnej zmiany. Otwór zewnętrzny kanału przetoki jest w stanie się utworzyć nawet w bliźnie po nacięciu ropnia.

Ponieważ infekcja bakteryjna jest najczęstszą przyczyną powstawania i przetoki, i ropnia odbytu, wielu specjalistów uważa, że są różnymi stadiami tej samej choroby zapalnej. Ropień jest fazą ostrą, a przetoka przewlekłą.

Przetoka odbytnicza może mieć jednak także inne źródła. Mogą ją spowodować m.in.:

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• powikłania okołoporodowe,
• operacje przeprowadzone w okolicy odbytu,
• uraz odbytu czy ciało obce (np. połknięta ostra mała kość czy rybia ość),
• zapalenie gruczołów potowych skóry okolicy odbytu,
• torbiel włosowa rozwijająca się między pośladkami,
• stany obniżonej odporności,
• choroba nowotworowa lub związana z nią radioterapia.

Przetoka odbytnicza może mieć różną długość, głębokość, rozległość. Jest też różnie klasyfikowana – np. ze względu na lokalizację względem zwieraczy odbytu, albo na podstawie drożności ujść. Jej zewnętrzny otwór zwykle znajduje się blisko odbytu. W skrajnych przypadkach może się pojawić np. w obrębie moszny lub warg sromowych.

Wbrew pozorom to dolegliwość, która występuje dosyć często. Dotyka zwykle mężczyzn w średnim wieku. Rzadko pojawia się u dzieci, wtedy to najczęściej przypadki wrodzone. Niestety, nie ma skutecznych metod, by się przed nią uchronić. Jedynym sposobem jest szybkie reagowanie na jakiekolwiek, nawet najdrobniejsze infekcje okolicy odbytu.

Przetoka odbytu – objawy

Sama przetoka nie wywołuje dolegliwości bólowych. Objawy choroby są jednak bardzo uciążliwe. Z niewielkiego otworu w okolicy odbytu lub z samego odbytu w sposób niekontrolowany, stale lub okresowo, sączy się kałowo-ropna lub krwista wydzielina. Drażniona nią skóra dokuczliwie swędzi i piecze. Dodatkowo, ponieważ kanał przetoki przechodzi przez mięśnie zwieraczy odbytu, niemal zawsze powoduje to mniejsze lub większe kłopoty z trzymaniem stolca i gazów.

Silny ból, podobnie jak gorączkę czy dreszcze, wywołuje za to obecność ropni, które mogą się pojawiać także w obrębie utworzonej już przetoki.

Przetoka odbytu – leczenie

Leczenie przetok jest procesem skomplikowanym i czasochłonnym, jednak koniecznym. Przetoka odbytu nieleczona grozi znacznym pogorszeniem się komfortu życia, rozrostem przetoki, wystąpieniem przewlekłej infekcji skóry przy odbycie oraz pojawieniem się ropni, wywołujących dotkliwy ból. Rozwijający się proces zapalny może nawet doprowadzić do zakażenia całego organizmu.

Lekarz obejrzy odbyt z zewnątrz, zbada go palcem (badanie per rectum). Prawdopodobnie skorzysta ze specjalnego krótkiego wziernika – anoskopu. W razie potrzeby użyje dłuższego rektoskopu, by obejrzeć wnętrze całej odbytnicy. Może także wykorzystać m.in.

• przezodbytnicze badanie USG, które pokaże przetokę i jej położenie w stosunku do mięśni zwieraczy odbytu,
• anorektomanometrię, która precyzyjnie oceni stan zwieraczy,
• fistulografię, polegającą na podaniu kontrastu rentgenowskiego do światła przetoki,
• tomografię komputerową,
• rezonans magnetyczny miednicy.

Na tej podstawie specjalista potwierdzi, czy rzeczywiście ma do czynienia z przetoką odbytu, a nie innym schorzeniem. Zlokalizuje też miejsce, którego zakażenie mogło być punktem wyjścia do tworzenia się przetoki, zaplanuje leczenie. Co istotne, rozpoznanie przetoki nie wyklucza obecności u pacjenta innych chorób odbytu i jelita grubego.
Niestety, obecnie jedynym skutecznym sposobem leczenia przetoki odbytu jest operacja. Mimo licznych prób leczenie farmakologiczne przetoki odbytu może tylko chwilowo łagodzić objawy schorzenia.

Operacja przetoki odbytu

Leczenie operacyjne przetoki odbytu jest dla chirurga – nawet z dużym doświadczeniem – sporym wyzwaniem. Nie zawsze udaje się wcześniej dokładnie określić przebieg przetoki, czy ustalić jej rozgałęzienia w stosunku do zwieraczy odbytu.
Od pacjentów leczenie operacyjne wymaga za to cierpliwości – także dlatego, że czasem jest podzielone na kilka etapów i tym samym rozciągnięte w czasie. Często przed przystąpieniem do zabiegu przetoka wymaga też odpowiedniego przygotowania – np. założenie drenu czy płukania.

Zabieg przeprowadzany w warunkach szpitalnych może trwać od kilkudziesięciu minut do nawet wielu godzin. W zależności od wybranej przez chirurga techniki operacyjnej oraz rodzaju przetoki można ją m.in. wyciąć w całości lub tylko naciąć i zostawić otwartą do gojenia. Czasem używa się tzw. setonu – nici lub cienkiej gumowej taśmy, by jak najbardziej ochronić zwieracze odbytu.

Rozcięte tkanki po zabiegu nie są zszywane. Chociaż zamykają się szybko, to gojenie rany po operacji przetoki odbytu trwa długo. Okres rekonwalescencji – po mniej więcej tygodniowym pobycie w szpitalu – rozciąga się nawet na kilka miesięcy.

Pacjent musi być w stałym kontakcie z lekarzem, a po zabiegu ściśle według zaleceń zmieniać opatrunki i przemywać ranę. Konieczne jest również szczególne dbanie o higienę okolicy odbytu oraz o prawidłowe wypróżnienia, dlatego w okresie rekonwalescencji zalecane jest odpowiednie żywienie.

Dieta po operacji

Dieta po operacji przetoki odbytu musi być lekkostrawna, by nadmiernie nie obciążać układu wydalniczego. Ma też sprawić, że w jelitach nie będzie dochodziło do zaparć, a stolec stanie się regularny i luźniejszy. Kluczowa będzie obecność w diecie błonnika pochodzenia roślinnego, odgrywającego znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego. Błonnik dostarczają m.in.:

• surowe warzywa i owoce,
• razowe i pełnoziarniste pieczywo,
• kasze, płatki zbożowe, otręby, muesli,
• nasiona roślin strączkowych.

Niestety, operacja przetoku odbytu nie zawsze przynosi takie efekty, jakich oczekują chorzy. Np. operacja nie musi zlikwidować, a wręcz może spowodować problemy z trzymaniem gazów i stolca. Poza naruszeniem mięśni zwieraczy odbytu wśród możliwych powikłań są także te, które wiążą się ze wszystkimi zabiegami chirurgicznymi: krwawienie, silny ból, zakażenie rany pooperacyjnej, choroba zatorowo-zakrzepowa.

Leczenie przetoki odbytu laserem

Części tych powikłań pozwala uniknąć lub ich ryzyko minimalizuje technika laserowa. W wybranych przypadkach może zastąpić stosowaną powszechnie chirurgiczną metodę leczenia przetoki odbytu. Zabieg z użyciem lasera polega na wprowadzeniu do kanału przetoki giętkiego światłowodu. Emitowana wiązka energii świetlnej niszczy tkankę przetoki i powoduje jej zapadnięcie.

Ponieważ nie ma rozległych cięć i otwartych ran okolicy odbytu, proces gojenia i rekonwalescencja przebiegają znacznie szybciej. Światło lasera nie narusza także włókien mięśni zwieraczy. Mniejsze jest więc ryzyko powikłań związanych z pracą odbytu i wypróżnianiem. Zabieg odbywa się w krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym i trwa około 10 minut. Leczenie przetoki odbytu laserem można przeprowadzić w trybie chirurgii jednego dnia.

Podobny małoinwazyjny charakter ma także metoda, która polega na wstrzykiwaniu do kanału przetoki specjalnych klejów tkankowych, by ją w ten sposób zamknąć. Czasami stosowana jest także kriochirurgia, polegająca na miejscowym, kontrolowanym niszczeniu chorej tkanki przez jej zamrażanie.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o operację przetoki odbytu 

• Jaka jest cena operacji przetoki odbytu?

  Niestety, ponieważ proktologów jest w Polsce niewielu, pacjenci z przetoką odbytu nierzadko mają kłopot ze znalezieniem specjalisty, który podjąłby się leczenia operacyjnego. Problemem jest także długi czas oczekiwania na zabieg refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Oferta zabiegów komercyjnych pozwala uniknąć kolejek, a także umożliwia skorzystanie z mniej inwazyjnych metod. Klasyczna operacja przetoki odbytu w prywatnym szpitalu kosztuje około 3000-4500 zł. Leczenie przetoki odbytu laserem i kriochirurgią – od 600 do 4500 zł, a klejem tkankowym – około 1500 zł.

• Przetoka odbytnicza – co dalej?

  Mimo postępu medycyny i rozwijających się metod leczenia przetoki odbytu, żadna z nich nie daje stuprocentowej szansy na wyleczenie. Przetoki odbytu mają tendencję do nawracania, zwłaszcza gdy są głęboko położone czy rozgałęzione. Najwięcej nawrotów zdarza się w pierwszym roku po przeprowadzonym zabiegu. W dodatku takie przetoki są jeszcze trudniejsze do wyleczenia.

• Czy przetoka odbytu jest niebezpieczna?

  Przetoka odbytu bezpośrednio nie zagraża życiu, jednak bezwzględnie powinno się ją leczyć. Zaniedbana, grozi m.in. wydzielaniem się z przetoki drażniącej treści, nietrzymaniem gazów i stolca, rozrostem przetoki, wystąpieniem przewlekłej infekcji skóry oraz pojawieniem się ropni, wywołujących dotkliwy ból. Rozwijający się proces zapalny może doprowadzić do groźnego w skutkach zakażenia całego organizmu.

• Jak wygląda przetoka odbytu?

  Przetoka odbytnicza może mieć różną długość, głębokość, rozległość. Jest też różnie klasyfikowana – np. ze względu na lokalizację względem zwieraczy odbytu, albo na podstawie drożności ujść. Jej zewnętrzny otwór z reguły znajduje się blisko odbytu. W skrajnych przypadkach może się pojawić np. w obrębie moszny lub warg sromowych.

Operacja przetoki odbytu - opinie pacjentów

Poniżej przeczytasz opinie pacjentów, którzy zdecydowali się na operację przetoki odbytu. Wszystkie zamieszczone komentarze pochodzą od osób, które zapisały się na zabieg za pośrednictwem naszego portalu, dzięki czemu są one w 100% rzetelne i zweryfikowane.