Kiedyś było to czymś niepojętym, dziś operacje zmiany płci zaczynają funkcjonować w świadomości społeczeństwa jako coś, co dzieje się coraz częściej. W Polsce oferuje je co najmniej kilka klinik. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety, które nie czują się dobrze w swojej skórze, mogą poddać się serii zabiegów, po których narodzą się na nowo – jako przedstawiciel płci przeciwnej. Pierwszym krokiem jest diagnoza pacjenta jako osoby transseksualnej. Dokonuje jej seksuolog, przeprowadzający serię wywiadów (tak jak psycholog i psychiatra). Pacjent przechodzi także szereg badań, w tym genetyczne. Po pozytywnym zdiagnozowaniu, już jako transmężczyzna (K/M, mężczyzna w ciele kobiety) bądź transkobieta (M/K) rozpoczyna terapię hormonalną – pod wpływem hormonów zachodzą zmiany w ciele (w owłosieniu, rysach twarzy, sylwetce, muskulaturze i rozkładzie tkanki tłuszczowej). Nierzadko wymaga się także, aby transmężczyźni przeszli mastektomię.
Kolejnym etapem jest korekta płci prawnej. Pacjent ubiega się w sądzie okręgowym o zmianę płci, co pociąga za sobą zmianę imienia. Koniecznym wymogiem jest opinia dodatkowego lekarza (biegłego). Etap sądowy jest niezbędny – inaczej operacja zmiany płci jest przestępstwem z racji pozbawienia obywatela RP zdolności płodnych. Po wygraniu rozprawy zmieniany jest skrócony akt urodzenia osoby transseksualnej, może wtedy wymienić wszystkie dokumenty, zmianie ulega również PESEL. Dopiero wtedy można poddać się właściwej operacji na narządach płciowych. Zabiegi dzieli się na dwa typy: kastracja, czyli usunięcie gonad (jąder u transkobiet i jajników u transmężczyzn, którzy przechodzą również panhisterektomię, czyli zabieg usunięcia macicy), drugi to rekonstrukcja zewnętrznych narządów płciowych: warg sromowych i łechtaczki oraz pochwy u transkobiet oraz penisa i jąder u transmężczyzn. Transmężczyźni najczęściej przechodzą operacje oddzielnie, u transkobiet zabiegi są przeprowadzane równolegle. Określa się je jako SRS (Sex Reassignment Surgery). To ostatni etap zmiany płci pacjenta. Od 1999 roku zabiegi osób transseksualnych nie są refundowane – obecnie są w pełni płatne.
Gdzie w Polsce można przejść operację zmiany płci?
Pacjentowi po terapii hormonalnej i wygranej rozprawie sądowej pozostaje wybranie kliniki, w której podda się operacji na narządach płciowych. Najwięcej takich zabiegów przeprowadza się w Szpitalu im. Barlickiego w Łodzi. Jak twierdzi dr hab. Bogusław Antoszewski, kierownik Kliniki Chirurgii Plastycznej szpitala, wykonano tu już 340 zabiegów. Specjaliści kliniki przeprowadzają całkowitą zmianę płci transseksualnego pacjenta, włączając w to usunięcie jabłka Adama, mastektomię, protezę jąder i rekonstrukcję prącia.
W warszawskiej Klinice Medycyny Estetycznej dr Adama Gumkowskiego (AGklinik) osoby transseksualne mogą poddać się plastyce piersi. Chirurg wykonuje zabieg usunięcia gruczołów piersiowych oraz wytworzenia biustu. Z kolei w klinice dr Marcina Wiatroszaka (ESTmedica Klinika chirurgii i medycyny estetycznej, Wrocław) prócz powiększania piersi specjalnymi implantami silikonowymi (okrągłymi lub anatomicznymi) albo kwasem hialuronowym oferuje się również pakiety małoinwazyjnych zabiegów nadających pacjentom kobiece bądź męskie rysy twarzy. Dr Wiatroszak wykonuje także plastykę blizn po usunięciu piersi oraz wszczepia silikonowe implanty pośladków, łydek i klatki piersiowej.
Implanty piersiowe wszczepia także dr n. med. Andrzej Bielecki z poznańskiej kliniki Solumed. Natomiast w Gdańsku pracuje jak na razie jedyny w Polsce chirurg, który wykonuje operacje SRS. To bardzo polecany na forum Transseksualizm.pl prof. dr hab. n. med. Kazimierz Krajka (Stom-Med), który zabiegi wykonuje w gdańskiej Akademii Medycznej.
Na wspomnianym forum można znaleźć wiele opinii na temat specjalistów, którzy zajmują się diagnozowaniem pacjentów przed operacjami. Jednym z polecanych lekarzy jest posiadający ogromne doświadczenie w kontaktach z osobami transseksualnymi prof. dr hab. med. Marek Mędraś (Gabinet Endokrynologiczno-Internistyczny, Wrocław), endokrynolog i androlog. Polecana jest również doc. dr hab. n. med. Katarzyna Ziemnicka z Centrum Medycznego "Cordis" (Poznań). Natomiast w Warszawie pacjenci często zwracają się o pomoc do prof. dr hab. n. med. Bogusławy Baranowskiej (prowadzi prywatny gabinet – Baranowska Bogusława, prof. dr hab. n. med. Endokrynolog).