Terapia w komorze hiperbarycznej

Na czym polega terapia hiperbaryczna?

Człowiek jest w stanie przeżyć bez tlenu zaledwie 3 minuty. Nic dziwnego, że kiedy jego poziom w ludzkim organizmie maleje, zaczynamy źle się czuć i nie jesteśmy w stanie normalnie funkcjonować. Celem terapii hiperbarycznej jest dotlenienie organizmu w bardziej efektywny sposób. Jest to możliwe dzięki specjalnemu pomieszczeniu, jakim jest komora hiperbaryczna i związane z nią wyjątkowe warunki.

Jak działa komora hiperbaryczna? Przede wszystkim panuje w niej odpowiednio wysokie ciśnienie (wyższe od atmosferycznego), które niweluje fizjologiczne bariery tlenu w przenikaniu do komórek. To umożliwia dostarczenie komórkom znacznie większych dawek tlenu, co pomaga w leczeniu wielu schorzeń. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż powietrze w komorze hiperbarycznej jest bardziej nasycone tlenem.

Rodzaje komór hiperbarycznych

W terapii hiperbarycznej wykorzystuje się kilka rodzajów komór. Do tych najpopularniejszych w Polsce zaliczamy:

• komory jednomiejscowe, które są przeznaczone dla jednej osoby i umożliwiają przeprowadzenie zabiegu w pozycji stojącej lub leżącej - bez użycia maski tlenowej
• komory wielomiejscowe, w których może przebywać jednocześnie kilku pacjentów, a w trakcie terapii - w pozycjach siedzących - wdychają oni tlen przez maskę

Komorami hiperbarycznymi są także tak zwane worki Gamowa, jednak ze względu na ich przenośność stosuje się je przede wszystkim na dużych wysokościach, w leczeniu wysokościowego obrzęku płuc, mózgu oraz ostrej choroby górskiej. W gabinetach czy uzdrowiskach spotyka się je rzadziej.

Jak przebiega seans w komorze hiperbarycznej?

Przed zabiegiem terapii hiperbarycznej pacjent musi rozebrać się - w przypadku komory jednoosobowej zwykle pozostaje się w bieliźnie, zaś korzystając z komory wieloosobowej, można przebrać się w wygodne spodenki i koszulkę. Wiele placówek prywatnych zapewnia pacjentom specjalne bawełniane ubranie. Konieczne jest zdjęcie ruchomych urządzeń medycznych (np. aparatu słuchowego), biżuterii oraz zegarka. Do środka komory nie można wnosić także sprzętów elektronicznych, dozwolone jest natomiast posiadanie książki lub czasopisma.

Po wejściu do komory hiperbarycznej, ciśnienie jest stopniowo zwiększane, aż do momentu, w którym osiągnie ono wymaganą wartość. Następnie utrzymuje się je na stałym poziomie.

Podczas terapii hiperbarycznej, komora, w której przebywa pacjent, jest szczelnie zamknięta. Cały zabieg trwa od 45 minut do godziny, jednak jest on podzielony na trzy sekwencje, oddzielone od siebie kilkuminutowymi przerwami. Przez cały czas trwania terapii pacjent ma kontakt wzrokowy z personelem medycznym. Może także porozumiewać się przez interkom.

Komora hiperbaryczna - na co pomaga?

Wiele osób, które pierwszy raz słyszą o tej metodzie, zastanawiają się, co leczy komora hiperbaryczna. Wskazania do terapii tlenowej są bardzo różne i zaliczamy do nich m.in.:

• ciężkie zatrucie czadem
• chorobę dekompresyjną
• rozległe oparzenia
• przebyty przeszczep skóry
• trudno gojące się rany (np. u osób z cukrzycą)
• martwicze zakażenie tkanek miękkich
• nagły niedosłuch
• ciężkie zakażenia skóry i mięśni
• oporne na leczenie zapalenie kości
• popromienne uszkodzenie kości i tkanek miękkich, mogące wystąpić w trakcie leczenia nowotworu

Z komory hiperbarycznej warto skorzystać także w przypadku odmrożenia, złamania, stłuczenia i przewlekłych chorób skóry. Terapię tlenową poleca się również w przypadkach nadciśnienia tętniczego, miażdżycy oraz po udarze mózgu.

Warto pamiętać, że seanse w komorze hiperbarycznej nie zastąpią zasadniczej terapii, odpowiedniej dla danego przypadku. Jest to jednak dobra metoda wspomagająca standardowe leczenie.

Komora hiperbaryczna - przeciwwskazania

Mimo iż terapia hiperbaryczna jest nieinwazyjna i bezpieczna, istnieją pewne przeciwwskazania, które wykluczają jej rozpoczęcie. Zaliczamy do nich m.in.:

• rozsianą chorobę nowotworową
  
• trwającą chemioterapię (dotyczy to niektórych stosowanych w jej przebiegu chemioterapeutyków) 
• przyjmowanie niektórych leków
• nieleczoną odmę opłucnową
• rozedmę płuc
• padaczkę
• ciążę (z wyjątkiem ciężkiego zatrucia czadem)
• przebytą operację ucha lub klatki piersiowej
• przyjmowanie niektórych leków

W trakcie seansu w komorze hiperbarycznej pacjent może mieć podobne uczucie do tego, które jest charakterystyczne dla startowania i lądowania samolotu. Niektórzy skarżą się także na ból zębów - jest on spowodowany obecnością powietrza pod wypełnieniami. Sam zabieg jest nieinwazyjny i bezpieczny, jednak u niektórych pacjentów mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak ból głowy, nudności oraz uczucie zmęczenia.

Inne mogące wystąpić powikłania to: uraz ciśnieniowy ucha, któremu można zapobiec poprzez częste przełykanie śliny, uraz ciśnieniowy zatok (zwykle pojawia się on u alergików oraz osób z infekcją górnych dróg oddechowych), zatrucie tlenem, hipoglikemia, kaszel oraz mrowienie lub drętwienie kończyn lub palców. Aby wyeliminować ryzyko skutków ubocznych terapii, lekarz kierujący pacjenta do komory hiperbarycznej powinien przeprowadzić z nim szczegółowy wywiad.

Komora hiperbaryczna na NFZ

Komory hiperbaryczne w Polsce znajdują się m.in. w Warszawie, Otwocku, Siemianowicach Śląskich i Gdyni. Aby otrzymać skierowanie na terapię, trzeba odnaleźć swoje schorzenie na liście chorób, które zostały objęte refundacją Narodowego Funduszu Zdrowia. Zaliczamy do nich m.in. chorobę dekompresyjną, zatrucie tlenkiem węgla (czadem), martwicze zakażenia tkanek miękkich, oparzenia II i III stopnia, stopę cukrzycowa oraz ostre niedokrwienie tkanek miękkich.

Oprócz posiadania skierowania, warunkiem przyjęcia na terapię jest także aktualne badanie RTG klatki piersiowej oraz EKG. Dodatkowo, pacjent jest kwalifikowany przez lekarza pracującego w danej placówce dysponującej komorą hiperbaryczną.

Leczenie w ramach NFZ często wiąże się z długimi kolejkami, dlatego warto pamiętać, że istnieją także prywatne ośrodki hiperbaryczne.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o komorę hiperbaryczną

• Ile kosztuje komora hiperbaryczna?

  Osoby, które otrzymały skierowanie od lekarza posiadającego kontrakt z NFZ, mogą bezpłatnie skorzystać z terapii w komorze hiperbarycznej. Cena jednego zabiegu wykonywanego prywatnie, to zwykle od 120 zł wzwyż. Warto przy tym wspomnieć, że aby uzyskać zadowalające efekty terapii, zabieg należy przeprowadzać wielokrotnie - zwykle minimum 5-10 razy.

• Komora hiperbaryczna - jak często można z niej korzystać?

  Tylko regularne korzystanie z komory hiperbarycznej jest w stanie zapewnić pacjentowi oczekiwane efekty. Liczbę, czas poszczególnych zabiegów oraz wysokość ciśnienia w komorze zawsze dostosowuje się indywidualnie do danego pacjenta.

• Czy do komory hiperbarycznej zawsze wymagane jest skierowanie od lekarza?

  W przypadku zabiegów wykonywanych odpłatnie, skierowanie nie jest wymagane. Przed seansem należy jednak zapoznać się z listą przeciwwskazań oraz wypełnić stosowne oświadczenie. Osoby, które nie są pewne, czy mogą skorzystać z komory hiperbarycznej, powinny skonsultować się z lekarzem.

• Czy z komory hiperbarycznej mogą korzystać dzieci?

  Jeśli istnieją ku temu wskazania - jak najbardziej. W przypadku małych dzieci korzysta się wówczas z odpowiednio dużej komory, aby dziecku mógł towarzyszyć rodzic lub inny prawny opiekun.