USG piersi

Co to jest badanie USG?

USG (badanie ultrasonograficzne) to badanie obrazowe oparte na zastosowaniu nieszkodliwych dla człowieka ultradźwięków. Niesłyszalne fale akustyczne – dzięki przyłożonej głowicy – bezboleśnie wnikają i rozchodzą się po ciele, nie uszkadzając komórek. Przy tym badaniu nie trzeba wprowadzać do organizmu płynów tak, by powstał kontrast.

Dzięki temu, że każdy narząd inaczej odbija ultradźwięki, powstaje jego „obraz” (jasne i ciemne odzwierciedlające układ narządów i tkanek wewnętrznych punkty). Widoczne na nim są również bardzo małe zmiany (od 0,1 mm) w tkankach. „Obraz” ocenia lekarz przeprowadzający badanie. 

USG pokazuje kształt i wielkość struktur wewnętrznych, takich jak ścięgna, mięśnie, stawy, naczynia krwionośne, oraz narządów. Dzięki uzyskaniu obrazu badanego obiektu pomaga znaleźć źródła choroby. W trakcie badania lekarz może zmianę oglądać pod różnymi kątami, ciągle do niej wracać. 

W czasie USG można odróżnić łagodną torbiel od złośliwej zmiany. Czasem jednak badanie nie wykrywa zmian znajdujących się głębiej. Zdarzają się też „fałszywe alarmy”, gdy w rzeczywistości nic niepokojącego się nie dzieje.

USG służy do badań przesiewowych w kierunku raka sutków, czyli raka piersi. Sutek to potoczna nazwa brodawki sutkowej. W terminologii medycznej sutek to cała pierś.

Kiedy robić USG piersi?

Lekarze zalecają, by od 20. do 40-50. roku życia kobiety profilaktycznie badały piersi co roku. Do ukończenia 40 lat podstawowym badaniem w profilaktyce raka sutka (raka piersi) jest USG. Wynika to z faktu, że właśnie ultrasonografia najlepiej bada tkankę gruczołową, a to ona przeważa u kobiet młodszych. U starszych zaczyna dominować tkanka tłuszczowa, a w wypadku takiej skuteczniejsza jest mammografia. 

Zdarzają się jednak wyjątki. U niektórych kobiet po 40. roku życia nadal przeważa tkanka gruczołowa. Powodem są np. antykoncepcja hormonalna lub hormonalna terapia zastępcza.

Badanie USG piersi powinno się wykonać u osób, które:

• w czasie samobadania, dotyku, wyczuły zgrubienia, guzki, inne zmiany,
• odczuwają ból piersi,
• zauważyły wydzielinę z brodawki sutkowej,
• stosują hormonalną terapię zastępczą lub antykoncepcję hormonalną,
• mają w rodzinie osobę, u której stwierdzono raka piersi,
• miały zdiagnozowane łagodne zmiany – jako badanie kontrolne,
• mają gęsto utkane piersi, dlatego obraz uzyskany w mammografii jest trudny do oceny – jako badanie uzupełniające,
• po urazach piersi (może wykryć krwiaka),
• przy podejrzeniu torbieli mlecznej u kobiet w ciąży,
• przy konieczności wykonania obrazu piersi u kobiet w ciąży.  

Przygotowanie do badania USG piersi (sutka)

Przed badaniem USG piersi (USG sutka) nie jest wymagane specjalne przygotowanie. Najlepiej wykonać je w pierwszych 10 dniach cyklu, bo wtedy piersi są mniej tkliwe. W drugiej połowie mogą się też pojawiać małe torbiele, których nie ma w pierwszej połowie.

Nie zaleca się używania przed badaniem dezodorantów talkowych i żelowych. Mogą pogarszać jakość obrazu.

Warto też wiedzieć, o co zapyta lekarz przed badaniem lub jakie pytanie będą w ankiecie, którą trzeba przed USG wypełnić. A zapyta o wiek, datę ostatniej miesiączki, porody i poronienia, karmienie piersią, zażywanie leków hormonalnych, przebyte operacje piersi (pozostają po nich blizny zmieniające obraz), obciążenia rodzinne (rak piersi, jajnika, prostaty w rodzinie), oraz poprzednie badania piersi (USG, mammografia, biopsja; jeśli tak, potrzebne będą wynik).

Jak przebiega badanie USG piersi (sutka)?

Przed badaniem pacjentka zdejmuje wszystkie ubrania od pasa w górę. Kładzie się na plecach, ramię zakłada pod głowę. Dzięki temu pierś jest płaska, a co z tym idzie: obraz lepszy. Następnie lekarz smaruje pierś żelem i przesuwa po niej głowicę we wszystkich kierunkach. Wielokrotnie może wracać w to samo miejsce. Sprawdza też, czy nie powiększyły się węzły chłonne w dołach pachowych.

W głowicy znajduje się urządzenie do przetwarzania ultradźwięków (niesłyszalnych dla ludzi). Dzięki niemu impuls akustyczny zamienia się w elektryczny i na ekranie w czasie rzeczywistym powstaje obraz. Każdy narząd odbija dźwięk inaczej, co pozwala sprawdzić jego strukturę, kształt, wielkość, nieprawidłowości. Badanie USG piersi pozwala odróżnić guz nowotworowy od torbieli. Wykrywa już bardzo małe zmiany.

Na podstawie wyników uzyskanych w badaniu USG lekarz podejmuje decyzję o leczeniu lub zmianie terapii. Aparat USG wspomaga też przeprowadzenie biopsji, czyli pobierania tkanek do badania histopatologicznego. Biopsja umożliwia postawienie jeszcze precyzyjniejszej diagnozy. 

Wyniki badania to zdjęcia (na papierze lub płycie) i opis wykonany przez lekarza. Wiarygodność wyniku USG zależy od jakości aparatu i kwalifikacji lekarza przeprowadzającego badanie.

USG piersi u kobiet w ciąży

Zdaniem ekspertów coraz więcej kobiet w ciąży zapadać będzie na raka piersi. By jak najwcześniej rozpoznać tę chorobę, eksperci Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników zalecają przeprowadzanie badań USG piersi (sutków) u ciężarnych, żeby jak najwcześniej rozpoznać tę chorobę.

Eksperci zalecają, by:

• u kobiet w ciąży powyżej 35. roku życia ginekolog-położnik nie tylko wykonywał standardowe badania kliniczne piersi, ale by wykonano USG piersi w pierwszym lub drugim trymestrze ciąży;
• u ciężarnych poniżej 35 lat, które nie mają klinicznych objawów choroby piersi i nikt w ich rodzinie nie chorował na raka piersi, rozważyć wykonanie USG piersi w pierwszym lub drugim trymestrze ciąży;
• w przypadku stwierdzenia niepokojących zmian klinicznych w obrębie piersi (guza, zaczerwienienia lub obrzęku skóry piersi, powiększonych węzłów chłonnych pachowych) wykonać wszystkich niezbędne badania diagnostyczne, mające na celu wykluczenie raka piersi: USG piersi, mammografię (z osłoną macicy), biopsję gruboigłową podejrzanej zmiany w piersi oraz biopsję cienkoigłową podejrzanych węzłów chłonnych pachowych — zgodnie ze standardami obowiązującymi u kobiet niebędących w ciąży. 

FAQ, czyli najczęstsze pytania o USG piersi (USG sutka)

• Kiedy robić USG piersi (sutka)?

  USG piersi (sutka) najlepiej wykonać w pierwszych 10 dniach cyklu. Piersi są wtedy mniej tkliwe. Nie ma też małych torbieli, które mogą występować w drugiej połowie cyklu. USG piersi (sutka) powinno się wykonać, jeśli: w piersi pojawiają się zgrubienia, guzki, zmiany, piersi są bolesne, z brodawki sutkowej wycieka wydzielina, istnieje podejrzenie wystąpienia krwiaka po urazie, torbieli mlecznej u kobiet w ciąży, kobiecie ciężarnej trzeba wykonać obraz piersi (sutka). USG piersi (sutka) jest wskazane, jeśli  ktoś z krewnych pacjentki miał raka piersi (sutka), kobieta miała zdiagnozowane łagodne zmiany, obraz uzyskany w mammografii jest trudny do oceny, bo pacjenta ma gęsto utkane piersi.

• Jak wygląda USG piersi (sutka)?

  Zanim rozpocznie się badanie, lekarz zapyta pacjentkę (lub poprosi o wypełnienie ankiety) o: wiek, datę ostatniej miesiączki,  porody,  karmienie piersią,  zażywanie leków hormonalnych,   przebyte operacje piersi,  obciążenia rodzinne (rak piersi, jajnika, prostaty w rodzinie),  poprzednie badania piersi (USG, mammografia, biopsja; jeśli tak, potrzebne będą wynik) Potem należy zdjąć wszystkie ubrania od pasa w górę i położyć się na leżance na plecach, a ramię po stronie badanej piersi założyć pod głowę. Lekarz posmaruje pierś żelem, a następnie będzie przesuwał po niej głowicę – na boki, do góry i dołu, a także do dołów pachowych. Obraz piersi będzie w czasie rzeczywistym widoczny na ekranie. Wynikiem badania są zdjęcia i opis przygotowany przez lekarza.

• USG piersi – w którym dniu cyklu?

  Pierwsze 10 dni cyklu to najlepszy termin do przeprowadzenia USG piersi (sutka). W drugiej połowie cyklu piersi są bardziej tkliwe, a pod wpływem hormonów ulegają przebudowie. Mogą się też pojawiać niewielkie torbiele, które zanikają w pierwszej połowie cyklu.

• Ile kosztuje USG piersi?

  Najniższa cena za USG piersi wynosi 60 zł, natomiast najwyższa: 220 zł.