Usunięcie gradówki

Co to jest gradówka? 

Gradówka (po łacinie chalazion, czyli grad) to przewlekłe zapalenie gruczołu tarczkowego, nazywanego także gruczołem Meiboma. Znajduje się on w głębi powieki w tkance zwanej tarczką. Produkuje łojową wydzielinę, odpowiadającą za prawidłowe nawilżenie powierzchni oka. Stan zapalny gruczołu tarczkowego powoduje zaczopowanie przewodów wyprowadzających wydzielinę, gromadzenie nadmiaru wydzieliny, przenikanie jej do otaczających tkanek i powstanie gradówki.

Gradówka – objawy

Pierwszym objawem gradówki jest guzek w obrębie powieki. Nieleczona gradówka rosnąc, może zdeformować kształt powieki. W przeciwieństwie do jęczmienia, który zwykle znika sam, gradówka jest chorobą przewlekłą. Badania naukowe wskazują, że częściej występuje u osób cierpiących na łojotokowe zapalenie skóry oraz trądzik różowaty. A także u dzieci z niedostatecznie skorygowaną wadą wzroku. Inną częstą przyczyną powstawania gradówek są przewlekłe zapalenia brzegów powiek oraz zakażenie nużeńcem ( Demodex)

Gradówce może towarzyszyć zaczerwienienie i obrzęk (jeśli dojdzie do nadkażenia bakteryjnego). Bardzo często gradówka ulega samowyleczeniu – guzek po prostu pęka i gradówka opróżnia się. Jeśli jednak nie dojdzie do pęknięcia gradówki, wymagane jest leczenie.

Gradówka – leczenie naturalne

Popularnym domowym sposobem leczenia gradówki jest stosowanie ciepłych okładów i masowania powieki. Metodą stosowaną przez nasze babcie było pocieranie gradówki złotą obrączką, ponieważ ciepło i ucisk jakie powstają podczas takiego pocierania ułatwiają odblokowanie ujścia zatkanego gruczołu i opróżnienie jego zawartości.  Obecnie stosowaną prostą metodą jest wykonywanie suchych ciepłych okładów za pomocą ugotowanego na twardo jajka, nie obieranego ze skorupki, owiniętego w ręcznik papierowy, aby nie oparzyć skóry powieki. Niewskazane jest natomiast stosowanieokładów mokrych, np. z rumianku lub świetlika. W żadnym wypadku nie wolno samodzielnie nakłuwać lub wyciskać guzków. Może to spowodować nadkażenie bakteryjne i w konsekwencji powstanie ropnia powieki.

Gradówka powracająca w tym samym miejscu po wcześniejszym wycięciu może być objawem raka gruczołu łojowego. Bywa, że w takiej sytuacji, szczególnie u osób starszych, występuje utrata rzęs. Wówczas do postawienia diagnozy konieczne jest badanie badanie histopatologiczne usuniętej zmiany. Niepokojącym sygnałem jest też towarzyszące gradówce powiększenie węzłów chłonnych. Z powodu istniejącego ryzyka raka gruczołu łojowego każda duża, nietypowa lub nawracająca gradówka po usunięciu powinna być wysłana na badanie histologiczne.

Kiedy z gradówką należy udać się do okulisty?

W każdym przypadku wystąpienia guzka na powiece należy zgłosić się do okulisty. Lekarz dokładnie obejrzy powiekę, gałkę oczną oraz tkanki oczodołu, a odpowiednia diagnoza pozwoli wdrożyć leczenie i zapobiec powikłaniom. Na ogół w początkowej fazie rozwoju gradówki wystarczy leczenie farmakologiczne. Stosuje się kilka razy dziennie suche i ciepłe okłady i miejscowo krople lub maści ze steroidami i antybiotykami (np. tetracykliną, erytromycyną lub bacytracyną). Obecnie bardzo rzadko zaleca się miejscowe wstrzyknięcia sterydów do gradówki.

To rozwiązanie, na które lekarze decydują się w ostateczności, w przypadku kilku procent pacjentów. Bywa konieczne, jeżeli wykształci się twardy guzek lub ropny stan zapalny.

Zabieg usunięcia gradówki

Chirurgiczne usuwanie gradówki nie wymaga pobytu w szpitalu. Może być wykonane w warunkach ambulatoryjnych, w odpowiednio wyposażonym gabinecie zabiegowym. Przed zabiegiem pacjent powinien – w uzgodnieniu z lekarzem rodzinnym lub kardiologiem – odstawić leki rozrzedzające krew. Ze względu na opatrunek założony po zabiegu nie należy przyjeżdżać jako kierowca i wskazane jest zgłosić się z osobą towarzyszącą.

Zabieg usunięcia gradówki odbywa się w znieczuleniu miejscowym (zastrzyk podskórny). Polega on na odwinięciu powieki i nacięciu guzka od wewnętrznej strony, a następnie wyczyszczeniu zawartości gradówki. Podczas zabiegu usuwana jest także torebka gradówki. Po zakończeniu lekarz aplikuje do oka maść z antybiotykiem i na kilka godzin zakłada opatrunek. Wycięcie gradówki zwykle trwa nie dłużej niż 15-20 minut. Nie pozostawia widocznych blizn. Czasami, w przypadku gdy gradówka widoczna jest głównie od zewnątrz, od strony skóry lub pozostaje strupek po jej samoistnym pęknięciu konieczne jest jednak doczyszczenie jej również od strony skóry powieki i założenie szwów.

Inna możliwość to zabieg laserem chirurgicznym. Po nacięciu i usunięciu ropnej zawartości gradówki wypala się ją precyzyjną wiązką lasera. Procedura taka trwa 25-45 minut i nie wymaga zakładania szwów. Nie każdy pacjent kwalifikuje się jednak do zastosowania lasera.

Rekonwalescencja po zabiegu trwa około 5 dni. Polega głównie na przemywaniu oka roztworem soli fizjologicznej i  stosowaniu miejscowo leków przeciwzapalnych lub antybiotyków (maść na gradówkę). Trzeba jednak szczególnie dbać o higienę oka i w pierwszym okresie po usunięciu gradówki nie forsować wzroku. Zalecana jest przerwa w stosowaniu szkieł kontaktowych. Zdarza się też, że przez kilka dni po zabiegu występuje krwiak w miejscu gdzie było podane znieczulenie. Krwiak pozabiegowy resorbuje się w ciągu 7-10 dni i nie wymaga dodatkowego leczenia. Przez pierwszy tydzień po zabiegu przeciwwskazane jest: stosowanie makijażu powiek, chodzenie na basen, do sauny, na siłownię, dźwiganieciężarów, praca z pochyloną głową oraz w środowisku zapylonym. Niestosowanie się do powyższych zaleceń grozi infekcją rany pooperacyjnej, powiększeniem krwiaka i dłuższym okresem gojenia.

Czy gradówkę można usunąć na NFZ?

Usunięcie gradówki to zabieg refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Trzeba wówczas mieć skierowanie od okulisty. Należy jednak liczyć się z długim okresem oczekiwania, nawet do kilku miesięcy. W prywatnej służbie zdrowia zabiegi przeprowadzana się praktycznie na bieżąco, ale ceny są dość zróżnicowane. Koszt chirurgicznego usunięcia gradówki zaczyna się od około 700 zł.

Usunięcie gradówki – co dalej?

U niektórych pacjentów mogą pojawić się powikłania po usunięciu gradówki. Po wstrzyknięciu kortykosteroidów zdarzają się trwałe przebarwienia skóry i miejscowy zanik tłuszczu (dlatego ta metoda jest rzadko stosowana). Z zabiegiem chirurgicznym natomiast może wiązać się pewne ryzyko uszkodzenia zdrowych tkanek. Bezpośrednio po usunięciu gradówki górnej powieki powstaje tymczasowa blizna, powodująca dyskomfort podczas mrugania. Blizna przestaje dawać dolegliwości po około 1-2 tygodniach.

W ramach profilaktyki dla uniknięcia gradówki lub jej nawrotów lekarze zalecają dokładne zmywanie makijażu oraz dokładną higienę brzegów powiek. Zmniejsza to ryzyko zatkania się gruczołów. Nie należy też zbyt długo nosić soczewek kontaktowych, a przede wszystkim nie przecierać oczu brudnymi dłońmi. W aptekach są specjalne hipoalergiczne chusteczki oraz płyny micelarne do codziennej higieny okolicy oczu. U pacjentów z nawracającymi zapaleniami brzegów powiek, jęczmieniami i gradówkami zaleca się wykonanie badanie rzęs w kierunku obecności nużeńca oraz regularne stosowanie chusteczek do dezynfekcji skóry brzegów powiek dostępnych w aptekach bez recepty.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o usunięcie gradówki

• Czy gradówka jest zaraźliwa?

  Nie. Gradówka to przewlekły, jałowy ziarniniak zapalny powstały wskutek zablokowania ujść gruczołów Meiboma. Kiedy dochodzi do wtórnego nadkażenia gradówki przez bakterię S. aureus, powstaje jęczmień wewnętrzny

• Jak leczyć gradówkę?

  Gradówkę leczy się u okulisty. W większości przypadków nieinwazyjnie – stosowanymi kilka razy dziennie okładami i maściami lub kroplami ze sterydami i antybiotykami. Naturalne metody leczenia to ciepłe okłady i delikatny masaż zmienionej chorobowo powieki. Nie wolno samemu przekłuwać lub wyciskać guzka. Jeżeli gradówka nie ustępuje po kilku tygodniach, przybiera postać twardego guza, powoduje zaburzenia wzroku lub pojawia się ropny stan zapalny, konieczne jest jej chirurgiczne usunięcie.

• Jak wygląda gradówka?

  Objawem gradówki jest pojawienie się guzka w obrębie powieki (dolnej lub górnej). Początkowo jest on niebolesny, choć powodującego dyskomfort. Zazwyczaj ma biały kolor, ale może towarzyszyć mu zaczerwienienie i obrzęk. Bywa, że z czasem przechodzi w twardy guz i uciska rogówkę, co może wywoływać astygmatyzm, czyli zaburzenie ostrości widzenia.

• Ile trwa zabieg usunięcia gradówki?

  Zabieg chirurgicznego wycięcia gradówki trwa nie dłużej niż 15-20 minut. Jest przeprowadzany w warunkach ambulatoryjnych przy znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu pacjent może wrócić do domu, ma zaklejone oko.