Wazektomia

Wazektomia - co to takiego?

Wazektomia polega na nacięciu i podwiązaniu nasieniowodów, co hamuje drogę plemników do prącia i uniemożliwia zapłodnienie. Choć skuteczność tej metody przekracza 99%, poleca się ją jedynie mężczyznom, którzy mają już dzieci i nie planują więcej potomstwa. Zabieg wazektomii może być z kolei przydatny w sytuacji, w której para obciążona jest defektem genetycznym, mogącym wywołać ciężkie wady rozwojowe płodu.

Wazektomia budzi kontrowersje z dwóch powodów. Po pierwsze, procedurę należy uważać za trwałą. Mimo iż istnieje możliwość przywrócenia drożności nasieniowodów (w przebiegu tak zwanej rewazektomii), zabieg ten nie daje stuprocentowej gwarancji powodzenia. Może okazać się, że mimo odblokowania nasieniowodów, poczęcie dziecka nie będzie możliwe. Po drugie, w Polsce wazektomia bywa błędnie utożsamiana ze sterylizacją, która wiąże się z usunięciem gonad i poza przypadkami zagrożenia życia lub zdrowia jest zabiegiem nielegalnym.

Wazektomia - nowoczesna antykoncepcja

Historia współczesnej wazektomii sięga połowy dwudziestego stulecia. Punktem zwrotnym był rok 1974, kiedy to chiński doktor Li Shunqiang z Instytutu Planowania Rodziny, prowincji Syczuan opracował technikę wazektomii obowiązującą aż do dziś, a mianowicie tak zwaną "no scalpel vasectomy", czyli wazektomię bez skalpela. Dziesięć lat później metodę tę po raz pierwszy wykorzystano w Stanach Zjednoczonych. Dzięki minimalnej inwazyjności, technika w bardzo szybkim tempie zyskała ogromną popularność. Szacuje się, że rocznie w USA przeprowadza się kilkaset tysięcy tego typu zabiegów.

Świat docenił wazektomię - w USA na ponad 307 mln mieszkańców zabieg ten wykonuje się u 600 tys. pacjentów rocznie! Gdy w 2005 roku Departament Zdrowia i Usług Społecznych USA opublikował raport na temat najchętniej stosowanych w tym kraju metod kontroli urodzeń, okazało się, że wazektomia znalazła się na czwartym miejscu po środkach doustnych (28%), podwiązaniu jajników (23%, co oznacza 1 mln 200 tys. zabiegów rocznie) i prezerwatywie (17%) – stosowało ją 16% respondentów. Ta bezbolesna, stosunkowo prosta i co ważne – legalna metoda antykoncepcji – należy do najpopularniejszych w USA, Chinach i Europie.

Antykoncepcja dla mężczyzn

Antykoncepcja, nazywana również kontrolą narodzin, to zbiór metod i środków służących zapobieganiu ciąży.
Owe metody dzielimy na:

• naturalne
• chemiczne
• hormonalne
• mechaniczne

Większa część powyższych sposobów dotyczy kobiet, przy czym warto wspomnieć, że popularne doustne tabletki antykoncepcyjne nie pozostają obojętne dla zdrowia. Tabletki antykoncepcyjne dla mężczyzn póki co nie istnieją, w związku z czym innym powszechnie stosowanym środkiem zapobiegającym niechcianej ciąży są prezerwatywy. Panowie pozostający w stałych związkach często jednak narzekają na to, iż pogarszają one doznania i są niewygodne w stosowaniu.

Jak wygląda zabieg wazektomii?

Celem wazektomii jest zablokowanie transportu plemników produkowanych w jądrach do nasienia (ejakulatu). Co ważne, zabieg nie upośledza zjawiska spermatogenezy. Zarówno w Polsce, jak i na świecie najczęściej stosowana jest tak zwana wazektomia bez skalpela (WBS). W porównaniu do klasycznej techniki zabiegu wazektomii, WBS cechuje szybszy powrót do pełni zdrowia po zabiegu, brak szwów oraz mniejsze ryzyko wystąpienia takich powikłań jak krwawienie czy zakażenie.

Przygotowanie do wazektomii

Pacjentom, którzy rozważają możliwość starania się w przyszłości o potomstwo, zaleca się zamrożenie nasienia celem jego późniejszego wykorzystania przy użyciu technik wspomaganego rozrodu np. zapłodnienie metodą in vitro. Ponadto, w ramach standardowych przygotowań, mężczyzna powinien zrobić kilka podstawowych badań, takich jak morfologia krwi oraz badanie parametrów układu krzepnięcia.

Rano w dniu zabiegu należy wziąć prysznic lub kąpiel, dokładnie myjąc skórę moszny i prącia. Przed wazektomią należy zjeść lekki posiłek, śniadanie lub obiad w zależności od pory dnia, w której wykonywany jest zabieg.

Przebieg wazektomii

Zabieg wazektomii, niemal całkowicie bezbolesny, przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, często metodą nie wymagającą zastosowania żadnych wstrzyknięć w okolice prącia, co dodatkowo pozwala pacjentowi uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości bólowych.

Środek znieczulający podawany jest bezpośrednio przez skórę, za pomocą iniektora ciśnieniowego. Niekiedy, zwłaszcza u pacjentów z grubą skórą moszny, celem uzyskania optymalnego działania przeciwbólowego, konieczne jest podanie środka znieczulającego za pomocą strzykawki. Zabieg nie jest skomplikowany i trwa zazwyczaj około 25-30 minut.

Istnieją dwie podstawowe techniki przeprowadzania wazektomii:

• wazektomia klasyczna - chirurg wykonuje niewielkie nacięcie skóry moszny, odszukuje nasieniowód, przecina go i obustronnie zamyka. Odcinek nasieniowodu (ok. 15 mm) pomiędzy przeciętymi końcami zostaje usunięty. Następnie wolne końce nasieniowodu zamykane są przy pomocy nierozpuszczalnych szwów, tytanowych klipsów, koagulacji, interpozycji powięziowej lub też połączenia tych metod.
• wazektomia bez skalpela (WBS) – procedura preferowana przez większość lekarzy, polega na niewielkim (5-6 mm) rozwarstwieniu skóry przy użyciu narzędzia zwanego peanem, a następnie zamknięciu nasieniowodów technikami stosowanymi w metodzie klasycznej. Zabieg jest krótki, trwa zwykle od 15 do 30 minut. Pacjent bezpośrednio po wyjściu z gabinetu może wrócić do domu.

Bezpieczeństwo zabiegu

Wielu mężczyzn obawia się wazektomii ze względu na strach o własne zdrowie czy bolesność zabiegu. Zabieg ten jednak nie wiąże się z bólem oraz ryzykiem związanym z narkozą czy podawaniem dodatkowych leków. Ewentualne powikłania występują bardzo rzadko (ok. 2% przypadków) i dotyczą zwykle niegroźnych sytuacji ustępujących samoistnie bądź po krótkim leczeniu m.in. krwiak moszny, zakażenie rany, przejściowy ból jąder. Sporadycznie pacjenci manifestują przewlekły ból jądra wpływający na codzienne funkcjonowanie, jednak pojawienie się tego powikłania minimalizuje m.im. pozostawienie otwartego jądrowego końca przeciętego nasieniowodu oraz wykonanie jego interpozycji powięziowej.

Zalecenia pozabiegowe

Bezpośrednio po zabiegu pacjent może opuścić klinikę i wrócić do domu. Nie ma żadnych przeciwwskazań do prowadzenia samochodu. W pierwszym tygodniu po wazektomii mężczyzna powinien unikać intensywnego wysiłku (uprawianie sportu, ciężka fizyczna praca). Ponadto w tym okresie zalecana jest wstrzemięźliwość seksualna. W pierwszych dniach po zabiegu mężczyzna może odczuwać niewielkie dolegliwości bólowe, a także zauważyć niewielkie zasinienie w obrębie moszny. To naturalne następstwa zabiegu i nie powinny budzić niepokoju. Jeżeli jednak ból się nasila lub krwiak się powiększa należy skonsultować się z lekarzem przeprowadzającym zabieg.

Czy wazektomia to skuteczna antykoncepcja?

Wazektomia należy do najbardziej skutecznych metoda antykoncepcji. Wskaźnik Pearla dla tej metody oscyluje w granicach 0,2 (dla porównania wskaźnika Pearla dla tabletki antykoncepcyjnej to 0,1-0,9), co w 99,9% chroni przed niechcianą ciążą. Niemniej mężczyzna powinien być świadomy tego, iż na pełny efekt zabiegu trzeba trochę poczekać, ponieważ bezpośrednio po wazektomii w ejakulacie nadal można stwierdzić pewną liczbę plemników. Po około dwóch miesiącach należy wykonać kontrolne badanie morfologii nasienia, a dla całkowitej pewności zalecane jest także następne takie badanie po kolejnych 30 dniach od pierwszej kontroli. Jak zapewniają lekarze specjalizujący się w przeprowadzaniu wazektomii, całkowity brak plemników w nasieniu może mieć miejsce dopiero po około 3 miesiącach, dlatego też by mieć pewność należy wykonać wcześniej wspomniane badania kontrolne. Kiedy badania nie wykażą obecności plemników w nasieniu dopiero wtedy można zrezygnować z innych forma antykoncepcji.

Czy wazektomia jest odwracalna?

Mężczyźni decydujący się na zabieg często zadają pytanie o potencjalną odwracalność efektu zabiegu wazektomii. Otóż według dostępnych danych odwracalność zabiegu jest możliwa w 30 - 90% przypadków i jest zależna od wielu czynników, w tym głównie czasu, który minął od zabiegu uniedrożnienia nasieniowodów, jak również jakości spermy. Należy jednak podkreślić, iż mężczyzna przed poddaniem się wazektomii powinien być bardzo szczegółowo poinformowany o ryzyku trwałej niepłodności.

Prawdopodobieństwo uzyskania ciąży jest mniejsze, gdy zabieg udaje się wykonać tylko po jednej stronie. Aby dokładniej ocenić prawdopodobieństwo powodzenia zabiegu, w czasie jego trwania przecina się ponownie część nasieniowodu bliższą najądrzu i bada się pod mikroskopem wydzielinę która jest tam obecna. Gdy w tej wydzielinie nie ma plemników, szansa na uzyskanie ciąży, nawet po profesjonalnie wykonanym zabiegu jest niepewna. W takiej sytuacji pacjentowi może być zaproponowana procedura nazywana vasoepididymostomią, która polega na połączeniu nasieniowodu bezpośrednio z najądrzem. Jest to jednak procedura skomplikowana, której nie podejmują się wszyscy specjaliści. Starania o dziecko można rozpocząć zwykle już miesiąc po zabiegu.

Czy wazektomia jest legalna w Polsce?

W Polsce nie ma jednoznacznie brzmiących przepisów odnośnie zabiegu wazektomii. Istniejące regulacje prawne podlegają rozmaitym interpretacjom; Kodeks karny, artykuł 156. paragraf 1.: Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia (...), podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Możliwe jest zabezpieczenie materiału rozrodczego, pobierając go przed zabiegiem i zamrażając. Oprócz tego, już po wykonaniu wazektomii plemniki są nadal prawidłowo produkowane w obrębie jąder, więc można je z powodzeniem z nich uzyskać i wykorzystać do przeprowadzenia zapłodnienia technikami in vitro. Warto odnotować, że przejście procedury nie upośledza w żaden sposób satysfakcji ze stosunków seksualnych. Mężczyzna w dalszym ciągu osiąga wytrysk, natomiast ejakulat nie zawiera plemników.

Innym aspektem jest obecny w Konstytucji RP zapis świadczący o prawie do świadomego podejmowania decyzji o własnym zdrowiu - a więc w tym wypadku do decydowania o możliwości posiadania potomstwa. Jeżeli mężczyzna, po dokładnym poinformowaniu przez lekarza o wszelkich szczegółach dotyczących procedury, postanawia się jej poddać, ma do tego pełne prawo - sprawa dotyczy przecież jego własnego życia i zdrowia.

Co ciekawe, w zdecydowanej większości krajów zachodnioeuropejskich wazektomia jest nie tylko legalna, ale również refundowana przez kasy chorych.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o wazektomię

• Ile kosztuje wazektomia?

  Zabieg wazektomii przeprowadzany jest w prywatnych klinikach i wiąże się z koniecznością pokrycia całkowitych jego kosztów. W większości placówek w Polsce, procedura wiąże się z wydatkiem rzędu 2000 zł. Dodatkowo do tego doliczyć należy koszty wszelkich badań przeprowadzanych zarówno przed, jak i po zabiegu.

• Co dzieje się z nasieniem po wazektomii?

  Wazektomia nie ma wpływu na proces produkcji plemników i go nie zatrzymuje. Po zabiegu organizm w naturalny sposób absorbuje nieużywane komórki nasienia, podobnie jak to jest w przypadku okresowego lub dłuższego celibatu. Ponieważ plemniki stanowią jedynie ok. 5% objętości nasienia, dlatego mężczyźni poddani zabiegowi nie obserwują zmniejszenia jego ilości.

• Czy po wazektomii seks będzie taki sam?

  Zabieg wazektomii w żaden sposób nie wpływa na funkcje seksualne, takie jak zdolność do erekcji czy orgazmu. Co więcej, ejakulacja po wazektomii wygląda praktycznie tak samo jak przed przeprowadzeniem procedury. Jedyną (niezauważalną gołym okiem) różnicą jest brak plemników w nasieniu.

• Czy wazektomia może zmniejszyć libido?

  Zdecydowanie nie, a niektórych przypadkach działa wprost przeciwnie. Stres spowodowany możliwością zajścia w niechcianą ciążę może osłabić popęd seksualny, dlatego wazektomia często przyczynia się do poprawy intymnych relacji między partnerami.

Wazektomia - opinie pacjentów

Poniżej przeczytasz opinie pacjentów, którzy zdecydowali się na wazektomię. Wszystkie zamieszczone komentarze pochodzą od osób, które zapisały się na badanie za pośrednictwem naszego portalu, dzięki czemu są one w 100% rzetelne i zweryfikowane.

Umów wizytę!

Jeśli Ty także chcesz poddać się wazektomii, nie wahaj się dłużej - skontaktuj się z nami. Nasz doradca bezpłatnie przedstawi Ci pełną ofertę spośród 42 klinik w Polsce wraz ze szczegółowymi cenami. Pomoże również w umówieniu wizyty konsultacyjnej u wybranego specjalisty na dogodny termin.

Zadzwoń do nas: (telefon czynny pon - pt, w godz. 8:00 - 18:00)