Aparat lingwalny - dyskretne i efektywne leczenie ortodontyczne

Wadami zgryzu nazywamy zaburzenia w budowie i funkcji narządów jamy ustnej. Przyczyn takiego stanu rzeczy może wiele, ale najogólniej wady zgryzu podzielić możena na te wrodzone i nabyte. 

Wady zgryzu wpływają nie tylko na wygląd i estetykę naszych zębów. Prawidłowe ustawienie zębów warunkuje m.in. odpowiednią funkcję narządu żucia. Nieleczone wady zgryzu zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych, stać się mogą przyczyną rozwoju próchnicy, wad wymowy czy nieodpowiedniego ścierania się powierzchni poszczególnych zębów.

Czym jest aparat lingwalny?

W celu korekcji wad zgryzu zastosowanie znajdują różnorodne aparaty ortodontyczne, a jednym z typów aparatów jest tzw. ortodontyczny aparat lingwalny. Termin "lingwalny" oznacza, że wprowadzony aparat ortodontyczny umiejscowiony jest po wewnętrznej, a nie zewnętrznej stronie łuków zębowych. Aparat lingwalny, zwany również językowym ze względu na sposób swojego mocowania, w odróżnieniu od innych typów aparatów ortodontycznych jest praktycznie niewidoczny dla osób postronnych.

Aparaty językowe skierowane są w dużej mierze do osób, które zwracają uwagę na swój wygląd zewnętrzny i pragną, aby każda część zamontowanego aparatu ortodontycznego była niewidoczna. Współczesne aparaty lingwalne umożliwiają przeprowadzenie korekcji zdecydowanej większości wad zgryzu, a dynamiczny rozwój nauk medycznych, w tym ortodoncji, sprawił, że na rynku dostępnych jest wiele różnych systemów aparatów językowych, co sprawia, że praktycznie każdy pacjent odnajdzie produkt, który spełni jego oczekiwania.

Jak działa aparat lingwalny?

Zastosowanie w leczeniu wad zgryzu aparatów lingwalnych umożliwia więc prowadzenie całej terapii w sposób całkowicie niewidoczny, przez co metodę językową określa się czasami jako skrajnie estetyczną.

Badania nad rozwojem tej techniki leczenia wad zgryzu rozpoczęto już w latach 70-tych XX wieku, jednocześnie w Japonii i Stanach Zjednoczonych, a przez następne lata ciągle ją udoskonalano. Doprowadziło to do powstania niezwykle precyzyjnych aparatów, projektowanych indywidualnie na potrzeby każdego pacjenta, przy użyciu techniki obrazowania 3-D (aparaty ortodontyczne Incognito, Incognito Lite). Zastosowanie aparatów językowych jest możliwe przy leczeniu każdej wady zgryzu, nawet skomplikowanej, a jedynymi przeciwwskazaniami do ich założenia są aktywne choroby przyzębia oraz niedostateczna ilość korony zęba do przyklejenia zamków.

Aparat lingwalny - system Incognito

 Jednym z takich systemów lingwalnych jest system Incognito. System ten polega najogólniej na indywidualnym projektowaniu zamków aparatów ortodontycznych dla każdego pacjenta. W celu określenia optymalnych parametrów zamków przeprowadza się m.in. pobranie wycisków zębów czy odpowiednie obrazowanie w trójwymiarze. Do zalet systemu Incognito należy m.in. to, że dzięki praktycznie idealnemu dopasowaniu zamków do powierzchni zębowych rzadziej dochodzi od odklejania się poszczególnych elementów zamocowanego aparatu.

Aparat lingwalny - system Forestadent

Innym systemem, który wykorzystywany jest w tworzeniu aparatów językowych, jest tzw. system Forestadent. W przeciwieństwie do systemu Incognito tutaj zamki nie są projektowane i wytwarzane indywidualnie dla każdego pacjenta. System Forestadent umożliwia, dzięki zastosowaniu wytworzonych wcześniej zamków, założenie określonego aparatu językowego już na pierwszej wizycie, po wcześniejszym odpowiednim oczyszczeniu poszczególnych powierzchni zębowych. Ograniczeniu ulega również konieczna liczba wizyt kontrolnych, a także sama cena całego przedsięwzięcia.

Pozostałe systemy lingwalne aparatów ortodontycznych łączą, poniekąd, poszczególne cechy omówionych powyżej systemów. Niezależnie od wybranego rodzaju aparatu językowego, praktycznie wszystkie posiadają podobne wady. W porównaniu do tradycyjnych aparatów ortodontycznych, aparaty językowe, z racji swojego umiejscowienia, wymagają od lekarza ortodonty wyższych umiejętności i większego doświadczenia, więc nie każdy ortodonta będzie mógł je założyć. Warto także zwrócić uwagę na fakt, że metalowe elementy aparatu, zlokalizowane na wewnętrznych powierzchniach zębów, stać się mogą przyczyną podrażnień języka, co wymuszać może częstsze wizyty kontrolne. Dodatkowo w pierwszym okresie po przymocowaniu aparatu lingwalnego u niektórych pacjentów, mogą wystąpić przejściowe problemy z prawidłową wymową.

Zalety aparatu lingwalnego

Największą zaletą aparatów ortodontycznych lingwalnych jest oczywiście ich niezwykła estetyka, dlatego też polecane są pacjentom, dla których ten aspekt leczenia ortodontycznego jest kluczowy. W tego typu aparatach zamki, będące najważniejszą częścią aparatu, przyklejone są na powierzchni zęba od strony języka i stanowią nośnik sił aktywnie działającego łuku na ząb. To poprzez zamki łuk wywiera na zęby stałą i określoną siłę, która umożliwia ich właściwe ustawienie.

Zamki przyklejane są blisko centrum oporu zęba, dzięki czemu siła działająca na ząb jest efektywniejsza. Dlatego też w wielu przypadkach zastosowanie aparatów lingwalnych może szybciej wyleczyć istniejącą wadę zgryzu, co jest ich kolejną, znaczącą zaletą. Nawet przy poważnych wadach zgryzu założenie aparatu lingwalnego pozwala na idealne ustawienie zębów. Pacjent, który zdecyduje się na założenie takiego aparatu, powinien pojawiać się na wizytach kontrolnych co 5 – 8 tygodni, a więc rzadziej, niż ma to miejsce w przypadku klasycznego aparatu metalowego, co również jest swego rodzaju oszczędnością czasu.

Aparaty ortodontyczne językowe nie posiadają ligatur, czyli elastycznych gumek, przyklejanych do zamków. Dzięki temu higiena takiego systemu jest łatwiejsza, gdyż właśnie w okolicy ligatur dochodzi do największego gromadzenia się osadu. Komfort noszenia takiego aparatu dla wielu pacjentów jest większy, nie tylko ze względów estetycznych - indywidualizacja w projektowaniu zamków i łuków sprawia, że aparaty te są dla pacjenta bardzo wygodne w noszeniu.

Proces leczenia z aparatem lingwalnym

Leczenie ortodontyczne z użyciem aparatu lingwalnego jest procesem wieloetapowym, który wymaga współpracy między pacjentem a ortodontą. Składa się z kliku nastepujących faz:

1. Konsultacja i plan Leczenia

Na pierwszej wizycie ortodonta przeprowadza szczegółową konsultację, podczas której ocenia stan uzębienia pacjenta, wykonuje zdjęcia rentgenowskie oraz modele gipsowe zębów. Na podstawie tych danych tworzy indywidualny plan leczenia, uwzględniający potrzeby i oczekiwania pacjenta. Ten etap jest kluczowy, aby określić, czy aparat lingwalny jest odpowiednią metodą korekcji.

2. Przygotowanie i wykonanie aparatu

Po zatwierdzeniu planu leczenia, ortodonta pobiera precyzyjne wyciski zębów pacjenta, które są przesyłane do laboratorium ortodontycznego. Tam technicy tworzą spersonalizowany aparat lingwalny, dostosowany do kształtu zębów pacjenta. Ten proces może potrwać kilka tygodni.

3. Zakładanie aparatu lingwalnego

Podczas wizyty zakładania aparatu, ortodonta precyzyjnie umieszcza zamki lingwalne na wewnętrznej stronie zębów pacjenta. Procedura ta jest bardziej skomplikowana niż w przypadku tradycyjnych aparatów, ponieważ wymaga pracy w trudniej dostępnych obszarach jamy ustnej. Cały proces zakładania może trwać od jednej do kilku godzin.

4. Regularne wizyty kontrolne

Po założeniu aparatu lingwalnego pacjent musi regularnie odwiedzać ortodontę, zwykle co 5-8 tygodni. Podczas tych wizyt ortodonta sprawdza postęp leczenia, dokonuje niezbędnych regulacji i wymienia łuki ortodontyczne. Regularne kontrole są kluczowe dla skuteczności leczenia i zapobiegania ewentualnym komplikacjom.

5. Codzienna pielęgnacja i higiena

Pielęgnacja zębów z aparatem lingwalnym wymaga szczególnej uwagi. Pacjent powinien szczotkować zęby co najmniej dwa razy dziennie, używając specjalnych szczoteczek ortodontycznych oraz nici dentystycznych do usuwania resztek jedzenia i płytki nazębnej z trudno dostępnych miejsc. Stosowanie płukanek antybakteryjnych może również pomóc w utrzymaniu odpowiedniej higieny jamy ustnej.

6. Zakończenie leczenia i usunięcie aparatu

Po osiągnięciu zamierzonych rezultatów ortodonta usuwa aparat lingwalny. Proces ten jest szybki i zazwyczaj bezbolesny. Po zdjęciu aparatu pacjent może wymagać noszenia retencji, czyli specjalnych aparatów utrzymujących, które pomagają utrwalić uzyskane wyniki. Więcej o tym, co się dzieje po zdjęciu stałego aparatu ortodontycznego można przeczytać tutaj.

Potencjalne ograniczenia i wady aparatu lingwalnego

Aparaty lingwalne oferują dyskretne rozwiązanie ortodontyczne, ale wiążą się z pewnymi wadami i ograniczeniami. Pacjenci muszą być przygotowani na początkowy dyskomfort, trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej oraz dłuższy czas leczenia.

Pacjenci mogą odczuwać dyskomfort, podrażnienie języka i trudności w mówieniu w pierwszych tygodniach po założeniu aparatu lingwalnego. Adaptacja może trwać dłużej niż do tradycyjnych aparatów. Aparaty lingwalne są umieszczone po wewnętrznej stronie zębów, co może utrudniać dokładne czyszczenie. Również nie każdy ortodonta ma doświadczenie i umiejętności niezbędne do pracy z aparatami lingwalnymi. Wybór ortodonty z odpowiednimi kwalifikacjami jest kluczowy dla sukcesu leczenia.

Aparaty lingwalne mogą nie być dostępne we wszystkich klinikach ortodontycznych, co ogranicza wybór dla pacjentów. Są zazwyczaj droższe od tradycyjnych aparatów z powodu bardziej skomplikowanej procedury zakładania i wyższych kosztów produkcji spersonalizowanych zamków.

Dla kogo jest przeznaczony aparat lingwalny?

Aparat lingwalny jest przeznaczony dla osób, które potrzebują korekcji wad zgryzu, ale zależy im na dyskrecji, ponieważ aparat lingwalny jest niewidoczny z zewnątrz. Jest idealny dla dorosłych oraz młodzieży, którzy obawiają się estetycznych aspektów tradycyjnych aparatów ortodontycznych.

Wskazaniem do stosowania są różne wady zgryzu, takie jak:

• przodozgryz,
• tyłozgryz,
• zgryz krzyżowy,
• zgryz otwarty,
• stłoczenie zębów.

Jest także odpowiedni dla osób, które miały już leczenie ortodontyczne, ale potrzebują dodatkowej korekcji.

Przeciwwskazania

Aparat lingwalny może nie być odpowiedni dla osób z bardzo małymi zębami lub szczególnie delikatnymi dziąsłami, które mogą być bardziej podatne na podrażnienia. Inne przeciwwskazania obejmują zaawansowaną chorobę przyzębia, znaczne braki w uzębieniu oraz skomplikowane wady zgryzu, które mogą wymagać bardziej intensywnej interwencji ortodontycznej.