Artroskopowa operacja więzadła krzyżowego przedniego - wskazania do zabiegu

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego jest jednym z najczęstszych urazów struktur ścięgnistych w obrębie stawu kolanowego. Anatomicznie więzadło to łączy centralną część kości piszczelowej z wewnętrzną częścią kłykcia bocznego kości udowej, dzięki czemu pełni funkcję stabilizującą kolano. Do zerwania więzadła krzyżowego przedniego dochodzi najczęściej u aktywnych sportowo, młodych osób. Najbardziej narażone są osoby grające w piłkę nożną, uprawiające narciarstwo, jak i inny rodzaj aktywności sportowej. 

W porównaniu z mężczyznami, kobiety uprawiające ten sam rodzaj sportu narażone są niemal czterokrotnie częściej na uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego. Według danych amerykańskich, co roku dochodzi do około 200 tysięcy tego typu urazów, co skutkuje wykonywaniem ponad 100 tysięcy operacji rekonstrukcji tego więzadła.

Jakie są wskazania do artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego?

Podstawowym wskazaniem do rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego jest niestabilność stawu kolanowego. Objawia się ona przemieszczeniem kości piszczelowej do przodu w stosunku do kości udowej, co manifestuje się tak zwanym objawem szuflady. Szczególnie dotyczy to osób młodych i aktywnych sportowo, chociaż wiek nie powinien być jedynym kryterium, decydującym o przeprowadzeniu operacji. W niektórych przypadkach objawy niestabilności kolana mogą ustąpić dzięki odpowiednio przeprowadzonej rehabilitacji, jednak jeżeli nie uzyskuje się poprawy lub pacjent chce wrócić do pełnej aktywności sportowej, należy przeprowadzić rekonstrukcję.

Nieleczone uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego może prowadzić do powikłań, do których należą uszkodzenie łąkotki i chrząstki, a w rezultacie do przyspieszonych zmian degeneracyjnych stawu kolanowego. Decyzję o podjęciu operacji należy oprzeć również na podstawie obecności takich objawów jak obrzęk, hipertermia (nadmierne ucieplenie) kolana czy też stopień upośledzenia siły mięśnia czworogłowego. Według Eitzena, deficyt siły tego mięśnia powyżej 20% w porównaniu ze zdrową kończyną niesie ze sobą ryzyko gorszych wyników zabiegu.

Oprócz wskazań do artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego istotny jest czas, który upłynął do przeprowadzenia operacji od wystąpienia urazu. Niektórzy autorzy sugerują wykonywanie zabiegu w tzw. ostrej fazie, podczas gdy inni są zwolennikami odroczenia zabiegu. Za zabieg odroczony uważa się wykonanie go w okresie od 6 tygodni do 3 miesięcy po urazie. Przeprowadzenie operacji u pacjentów ze wskazaniami do rekonstrukcji więzadła po tym okresie może skutkować gorszymi wynikami, w tym mniejszym zakresem ruchów i większym ryzykiem wystąpienia zmian degeneracyjnych, aniżeli u pacjentów operowanych wcześniej. Za przeprowadzeniem zabiegu w trybie odroczonym przemawia fakt, iż operacja jest wykonywana po wygojeniu się dodatkowych uszkodzeń torebki stawowej lub łąkotki, co może dawać lepsze wyniki odległe. 

Operacja artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, aby przyniosła spodziewany, długoterminowy efekt, wymaga ustalenia odpowiednich wskazań uwzględniających m.in. aktywność i wiek pacjenta, zakres uszkodzenia oraz w szczególności tryb leczenia operacyjnego - wczesny lub odroczony.

Opracowano na podstawie: Evans S,  Shaginaw J,  Bartolozzi A.: ACL Reconstruction - it’s all about timing. Int J Sports Phys Ther. 2014;9(2):268–273; Frobell RB, Roos HP, Roos EM, Roemer FW, Ranstam J, Lohmander LS.: Treatment for acute anterior cruciate ligament tear: five year outcome of randomised trial. BMJ. 2013;346:f232; Meuffels DE, Poldervaart MT, Diercks RL, et al.: Guideline on anterior cruciate ligament injury. Acta Orthopaedica. 2012;83(4):379–386; www.b-ready.org