Artroskopowy przeszczep łąkotki - co to za zabieg?

Łąkotki są półksiężycowatymi tworami, zbudowanymi z tkanki łącznej włóknistej, położonymi pomiędzy kością udową i piszczelową; są kluczowym elementem kolana. Ze względu na swą budowę, łąkotka zachowuje się jak wypełniona płynem, porowata, przepuszczalna i wzmacniana włóknami kolagenowymi gąbka. Taka budowa umożliwia równomierny rozkład obciążeń, absorpcję wstrząsów i stabilizację, a także smarowanie i odżywianie chrząstki stawowej. Jeśli to konieczne - łąkotka powinna być usuwana oszczędnie, w miarę możliwości zeszywana, a w przypadku jej braku - przeszczepiana. 

Główne wskazania do leczenia operacyjnego uszkodzeń łąkotek to ból i obrzęk stawu, uczucie blokowania się lub uciekanie kolana oraz niepowodzenie leczenia zachowawczego, które obejmuje przede wszystkim odpoczynek, odciążenie i chłodzenie kolana, a także leki przeciwzapalne i rehabilitację.

Na czym polega artroskopowy przeszczep łąkotki?

Uraz łąkotki to częsta kontuzja dotycząca więzadła kolanowego. Jest to bardzo bolesne i może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak niestabilność stawu kolanowego, a nawet całkowite rozerwanie łąkotki. Pacjenci z urazem łąkotki mogą doświadczać bólu, obrzęku, trudności z poruszaniem się oraz utraty funkcji stawu kolanowego.

Usunięcie łąkotki powinno być rozważane jako ostateczność i wykonywane jako przygotowanie do przeszczepu łąkotki. Usuwa się ruchome i wolne fragmenty łąkotek, wysuwające się poza linię obrysu łąkotki, pozostawiając zdrową, sprężystą tkankę.

W celu zastąpienia brakującej łąkotki używanych jest wiele substytutów m. in.:

• macierze kolagenowe
• przeszczepy ścięgien
• polimery syntetyczne

Rekonstrukcję łąkotki przeprowadzić można więc przy użyciu hodowlanego implantu z kolagenu wołowego (Menaflex), lub implantu polimerowego - poliuretanu (Actifit). Takie przeszczepy umożliwiają rekonstrukcję łąkotki w przypadku, gdy uszkodzona i usunięta była tylko część własnej łąkotki.

Allogeniczna (pobrana od ludzkiego dawcy) łąkotka najlepiej zastępuje własną. Materiał allogeniczny musi być wcześniej przebadany w celu wykluczenia nosicielstwa wirusów i bakterii, opracowywany i sterylizowany przez bank tkanek.

Zabieg przeszczepienia łąkotki przeznaczony jest dla masywnych uszkodzeń łąkotek, nienadających się do zeszycia lub po wcześniejszym usunięciu. Brak jednej z łąkotek powoduje wzmożone przeciążenie chrząstki stawowej, co prowadzi do szybszego jej ścierania wywołuje przewlekłe dolegliwości bólowe tej okolicy. Zaleca się, aby przeszczep wykonać jak najszybciej po uszkodzeniu i operacyjnym usunięciu własnej łąkotki, tak, aby nie dopuścić do rozwoju zmian zwyrodnieniowych. W przypadku dawnego ubytku, gdy rozwiną się już zmiany zwyrodnieniowe, przeszczep może być niemożliwy.

Sama operacja przeszczepu łąkotki wykonywana jest przy użyciu narzędzi artroskopowych, bez konieczności dużego otwierania stawu. Podczas tego zabiegu do stawu kolanowego zostaje wprowadzona kolagenowa łąkotka. Następnie, po opracowaniu loży, zostaje ona wszyta w miejsce brakującej łąkotki. Zawarty w przeszczepianej łąkotce kolagen stanowi rusztowanie dla fibroblastów - tworzą one sieć, na podstawie której odbudowuje się nowa, własna łąkotka.

Uszkodzenie łąkotki - wskazania do zabiegu

Wskazaniem do przeprowadzenia artroskopowego przeszczepu łąkotki są m.in. sytuacje, które uniemożliwiają zszycie uszkodzonej w wyniku urazu łąkotki, np. pęknięcie łąkotki. W takich przypadkach konieczne bywa przeprowadzenie tzw. przeszczepu allogenicznego (od ludzkiego dawcy), który pozwala na pełne odtworzenie funkcji stawu kolanowego, bądź zastosowanie odpowiednich łąkotek, wytworzonych z materiałów sztucznych, np. poliuretanu.

Kolejnym wskazaniem do artroskopowego przeszczepu łąkotki jest młody wiek pacjenta. Z racji faktu, że łąkotki wpływają pozytywnie na spowolnienie procesu powstawania i rozwoju zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym, zabiegi tego typu u młodych pacjentów, są w stanie, w istotny sposób, wpłynąć na ich późniejsze funkcjonowanie w wieku dorosłym.

Operacje artroskopowego usunięcia łąkotki i jej przeszczepu znajdują także zastosowanie u osób aktywnych, uprawiających sport bądź wykonujących intensywną pracę fizyczną. Z powodu powstających w takich sytuacjach chwilowych przeciążeń dojść może do szybszej degradacji i zużycia się odpowiednich powierzchni stawowych stawu kolanowego. Przeprowadzenie artroskopii łąkotki, u takich pacjentów, zapobiega u nich rozwojowi wczesnych zmian zwyrodnieniowych.

Wskazania do przeszczepu łąkotki, wykonanego metodą artroskopową, obejmują także złożone i rozległe urazy stawu kolanowego, które - poza izolowanym uszkodzeniem określonej łąkotki - obejmują dodatkowo urazy okolicznej chrząstki czy kości.

Nierzadko wskazaniem do przeszczepienia wybranej łąkotki stawu kolanowego są sytuacje, kiedy leczenie zachowawcze zmian stawowych, np. za pomocą odpowiednich leków czy rehabilitacji, nie przynosi pożądanych rezultatów, a sam chory ciągle zgłasza przewlekłe i nawracające dolegliwości bólowe w obrębie stawu kolanowego czy same bóle łąkotki.

Rehabilitacja po artroskopii łąkotki

W każdym operacyjnym przypadku leczenia łąkotki, po zabiegu operacyjnym wymagane jest unieruchomienie kończyny na okres od trzech do sześciu tygodni. Operowana kończyna unieruchomiona jest w stabilizatorze z ograniczeniem zgięcia i wyprostu w stawie kolanowym.

Ze względu na delikatność materiału kolagenowego, pacjent od początku okresu pooperacyjnego musi całkowicie odciążać kończynę przy pomocy kul łokciowych. W tym okresie pacjent jest rehabilitowany – fizjoterapeuta pracuje nad biernym zakresem ruchu, izometrycznym napięciem mięśni oraz zejściem obrzęku limfatycznego. Zakres ruchomości oraz obciążanie operowanej kończyny jest stopniowo zwiększane.

Cena zabiegu artroskopii łąkotki stawu kolanowego

Ceny zabiegów artroskopowego przeszczepu łąkotki wahają się w polskich klinikach w przedziale od około 15 000 do nawet ponad 52 000 złotych. Wpływ na cenę procedury ma m.in. rodzaj zastosowanej łąkotki oraz obecność innych zmian chorobowych w obrębie stawu kolanowego, co wpływa bezpośrednio na czas i rozległość całego zabiegu.