Według danych epidemiologicznyc,h czerniak to nowotwór, charakteryzujący się największą dynamiką zachorowalności. Dane z badań, opublikowanych w czasopiśmie Postępy Dermatologii i Alergologii sugerują, że co dziesięć lat liczba osób chorych zwiększa się dwukrotnie. Obecnie czerniak znajduje się na piętnastym miejscu pod względem częstości występowania. Informacje zawarte w Journal of Oncology pokazują, że u 80% pacjentów czerniak występuje jako zmiana miejscowa, a u 15% ma charakter uogólniony. Według tych samych danych pacjenci z nowotworem umiejscowionym w obrębie klatki piersiowej najczęściej (aż 77% chorych) zgłaszali się do lekarza już w IV stopniu choroby.
Postępowanie diagnostyczne w kierunku czerniaka powinno obejmować kilka etapów. Nieocenionym narzędziem diagnostycznym jest wywiad, który obejmuje relację pacjenta dotyczącą objawów, ocenienie wcześniejszych przypadków nowotworów w rodzinie i omówienie czynników ryzyka. Następnie lekarz ogląda skórę pacjenta na całym tułowiu. Jednak najważniejszą i obecnie jedyną pewną metodą rozpoznania czerniaka jest badanie histopatologiczne.
Badanie histopatologiczne jako metoda diagnostyczna w kierunku czerniaka
Badanie histopatologiczne polega na obejrzeniu pod mikroskopem pobranej tkanki (w przypadku czerniaka jest to zazwyczaj chorobowo zmieniony fragment skóry). Dzięki temu badaniu możliwa jest ocena charakteru i stopnia zaawansowania procesu chorobowego. W pierwszej kolejności po uzyskaniu próbki patomorfolog ocenia jej kształt, wielkość i regularność brzegu zmiany. Następnie sprawdza obecność owrzodzenia i inwazji naczyń krwionośnych i chłonnych, liczbę komórek w trakcie podziału na powierzchni jednego milimetra kwadratowego, grubość zmiany i margines wycięcia. Dodatkowo w badaniu histopatologicznym można ocenić głębokość nacieku, typ komórki, podtyp histologiczny nowotworu i obecność nacieku pni nerwowych.
Na podstawie danych histopatologicznych patomorfolog różnicuje podtyp nowotworu oraz jego stadium. W zależności od tych dwóch zmiennych lekarz zaleca dalsze badania i leczenie. Inaczej wygląda ono w przypadku czerniaka wczesnego i rozwiniętego. Również inne postępowanie może być zalecone dla różnych typów tego nowotworu - np. szerzącego się powierzchownie, lentiginalnego, guzkowego, czy podpaznokciowego.
Wszystkie wymienione czynniki mają znaczenie dla oceny rokowań pacjenta. Im wcześniej wykryty czerniak i im łagodniejszy jest jego charakter, tym bardziej optymistyczna prognoza.
Najczęściej występującymi czerniakami są: szerzący się powierzchownie i guzkowy. Stanowią aż 80% wszystkich zachorowań na czerniaka. Pierwszy z nich w badaniu histopatologicznym przedstawia się jako płaska, asymetryczna zmiana skóry o brązowym zabarwieniu. Często plamka przybiera szary lub niemal cielisty kolor, co świadczy o regresji i utrudnia diagnostykę. Początkowo obejmuje tkanki naskórka, a następnie wraz z rozwojem choroby atakuje również skórę właściwą. Widoczny jest również proces namnażania komórek oraz zwłóknienie warstwy brodawkowej skóry. Wzrostowi pionowemu nowotworu może towarzyszyć naciek limfocytów. Natomiast czerniak guzkowy charakteryzuje się występowaniem zmiany w postaci gładkiej grudki, która ma tendencję do szybkiego wzrostu. Pierwotnie występuje w skórze właściwej i zbudowany jest z komórek typu wrzecionowatego lub mieszanych. Naskórek w miejscu występowania choroby zwykle jest owrzodziały lub ścieńczony.
Źródła: Kuciel-Lisiecka, G., Godlewski, J., Lisiecka-Tyszko, S., Lachowski, A. i Licznerska, G. (2011). Analiza danych epidemiologicznych chorych na czerniaka leczonych w latach 1996-2007 w Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologicznym. Journal of Oncology, 61(4), 344-348; Murawa, P. i Murawa, D. (2002). Współczesne metody diagnostyki i leczenia czerniaka skóry. Postępy Dermatologii i Alergologii XIX, 3; Krajowy Rejestr Nowotworów: www.onkologia.org.pl
-
4.3/5 (opinie 11)