Badanie USG piersi

Co to jest badanie USG piersi?

Początki badań ultrasonograficznych piersi (w terminologii medycznej definiowane jako USG gruczołu sutkowego) sięgają lat 50' XX. wieku. Wraz z postępem technologicznym rozdzielczość i jakość obrazu uzyskiwanego za pomoca ultrasonografii umożliwiła poszerenie zastosowań USG w diagnostyce zmian gruczołu sutkowego, m. in.  lepsze różnicowanie zmian torbielowatych (zawierających płyn) od litych guzów piersi.

USG piersi - kiedy warto je wykonać?

USG piersi to jedno z kluczowych badań diagnostycznych w profilaktyce i ocenie zmian w tkance piersiowej. Stosowane jest w wielu przypadkach, aby uzyskać dokładniejszy obraz stanu zdrowia pacjentki.

Najczęściej badanie USG piersi wykorzystuje się do:

• pogłębienia diagnostyki zmian wyczuwalnych palpacyjnie lub zobrazowanych wcześniej w mammografii,
• wyjaśnienia przyczyn bólu piersi i wciągnięcia brodawki sutkowej,
• okresowej kontroli guzków piersi o stabilnym charakterze (zmiany, które nie rosną i nie naciekają okolicznych tkanek, bez konieczności biopsji z powodu małego ryzyka złośliwości),
• lokalizacji zmian przed planowanym leczeniem chirurgicznym lub radioterapią,
• pomocy przy biopsji gruczołu sutkowego i węzłów pachowych,
• oceny stanu implantów piersiowych przy podejrzeniu ich uszkodzenia, w celu potwierdzenia komplikacji.

Zmiany w piersiach na USG – przewaga diagnostyczna skali BIRADS

Istotną zaletą badania USG piersi jest możliwość oceny prawdopodobieństwa złośliwego charakteru zmian na podstawie ich ultrasonograficznego obrazu, bez konieczności każdorazowego wykonywania biopsji tego gruczołu - cechy obrazu ultrasonograficznego zmian świadczące o ich potencjalnie złośliwym charakterze są zawarte w tzw. skali BIRADS, na podstawie której można stwierdzić, czy wymagana jest biopsja gruczołu, czy dalsza okresowa kontrola kliniczna i ultrasonograficzna. W związku z powyższym, badanie USG piersi jest dobrym testem przesiewowym w kierunku raka piersi, zwłaszcza u młodych kobiet z piersiami o gęstym utkaniu gruczołowym.

Za dużą wartością tego badania dla stanu zdrowia ogólnej populacji kobiet na świecie przemawiają statystyki dotyczące raka piersi: wg danych fundacji Breast Cancer Research Foundation diagnozowanych jest około 1,7 miliona nowych zachorowań rocznie, każdego roku umiera na ten nowotwór  ok. pół miliona osób, a odsetek przypadków raka piersi pośród wszystkich nowotworów złośliwych u kobiet wynosi 25%, co czyni go najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet w 140 na 184 państwa na świecie.

Jak wygląda USG piersi?

Badanie ultrasonograficzne gruczołu piersiowego wykonywane jest za pomocą standardowego aparatu USG zazwyczaj przy wykorzystaniu sondy (głowicy aparatu) liniowej, służącej badaniu struktur znajdujących się płytko pod powierzchnią skóry.  W przypadku piersi w dużym rozmiarze stosowane są tzw. głowice typu Convex, służące do badania struktur głęboko leżących, np. do USG jamy brzusznej. Lekarz wykonujący badanie przykłada głowicę aparatu do gruczołu piersiowego w kilku płaszczyznach i dokonuje nią kontrolowanego ucisku, co umożliwia dokładne zobrazowanie całej piersi, wykrycie występujących w niej zmian oraz pozwala na określenie stopnia ich podatności na ucisk, przesuwalności względem tkanek otaczających oraz obecności zwapnień. Badanie ultrasonograficzne jest bezbolesne, nieinwazyjne, nie stwarza zagrożenia dla zdrowia oraz nie wymaga specjalnego przygotowania, przy czym wnosi istotne dane kliniczne wpływające na dalsze postępowanie terapeutyczne.

USG piersi a mammografia – czym się różnią?

USG piersi i mammografia różnią się techniką i zastosowaniem. USG wykorzystuje fale dźwiękowe, jest bezpieczne i polecane głównie młodszym kobietom z gęstą tkanką piersi, szczególnie do oceny torbieli i zmian wyczuwalnych w badaniu palpacyjnym. Mammografia to badanie rentgenowskie, bardziej skuteczne w wykrywaniu zmian nowotworowych i zwapnień, zalecane kobietom po 40. roku życia w ramach profilaktyki raka piersi. Oba badania często się uzupełniają, dając pełniejszy obraz zdrowia piersi.

Czy USG piersi jest bezpieczne i bezbolesne?

USG piersi jest w pełni bezpieczne i bezbolesne. Badanie wykorzystuje fale dźwiękowe do obrazowania tkanek piersi, nie emitując żadnego promieniowania, co czyni je całkowicie bezpiecznym, nawet przy częstym powtarzaniu. Podczas badania pacjentka może odczuwać jedynie delikatny nacisk głowicy na skórę, co nie powoduje bólu. USG piersi jest nieinwazyjne i komfortowe, dlatego jest często wybierane jako metoda diagnostyczna dla kobiet w różnym wieku.

Jak często należy robić badanie USG piersi?

Badanie USG piersi zaleca się wykonywać raz do roku jako część profilaktyki zdrowotnej, zwłaszcza u kobiet poniżej 40. roku życia. U kobiet młodszych, ze względu na gęstszą tkankę piersi, USG jest bardziej skuteczne niż mammografia w wykrywaniu zmian.

Jeśli występują czynniki ryzyka, takie jak wywiad rodzinny związany z rakiem piersi, ból, wyczuwalne guzki czy inne niepokojące objawy, lekarz może zalecić częstsze badania. Po 40. roku życia USG piersi często stosuje się jako uzupełnienie mammografii, w zależności od indywidualnych wskazań medycznych.

Czy na usg piersi trzeba mieć skierowanie?

W Polsce na badanie USG piersi zazwyczaj potrzebne jest skierowanie, jeśli badanie ma być wykonane w ramach publicznej opieki zdrowotnej (NFZ). Skierowanie może wystawić lekarz rodzinny, ginekolog lub onkolog.

Jednakże w przypadku prywatnych placówek skierowanie nie jest wymagane, i można wykonać USG piersi bezpośrednio, na własną prośbę.