Balonikowanie żołądka - czy zabieg można wykonać u pacjenta w każdym wieku?

Za otyłość i nadwagę uznaje się nadmierną akumulację tkanki tłuszczowej, która może wywierać negatywny wpływ na stan zdrowia. Do rozpoznawania nadwagi i otyłości u pecjentów stosuje się indeks masy ciała, czyli tzw. BMI (ang. body mass index), który oblicza się, dzieląc wagę pacjenta, wyrażoną w kilogramach przez kwadrat jego wzrostu, podany w metrach. Za nadwagę WHO przyjmuje BMI wynoszące co najmniej 25 kg/m2, a za otyłość - wartość 30 kg/m2 i więcej. Pamiętać przy tym należy, że nadmiar tkanki tłuszczowej w naszym ciele wpływa na rozwój takich przewlekłych schorzeń jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca. 

Z uwagi na fakt, że u wielu pacjentów leczenie nadwagi i otyłości metodą zwiększenia aktywności ruchowej i zmiany diety nie przynosi pożądanych efektów, coraz więcej osób zainteresowanych jest nieinwazyjnym zabiegiem chirurgii bariatrycznej, zwanym balonikowaniem żołądka. Zabieg taki polega na wprowadzeniu do światła żołądka specjalnego silikonowego balonu, który następnie operator wypełnia roztworem soli fizjologicznej. Wprowadzony i napełniony silikonowy balon pomaga w redukcji wagi pacjenta poprzez ograniczenie pojemności żołądka.

Czy balonikowanie żołądka to zabieg dla pacjentów w każdym wieku?

Sam wiek nie jest przeciwwskazaniem do przeprowadzenia zabiegu balonikowania żołądka, jednakże zabieg u pacjentów starszych obarczone jest większym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Wynika to z faktu, że osoby starsze często cierpią na różnego rodzaju schorzenia układu sercowo-naczyniowego. U pacjentów jednocześnie otyłych i w starszym wieku zazwyczaj stwierdzić można zaawansowane zmiany miażdżycowe tętnic, w tym tętnic wieńcowych. Wszystko to sprawia, że sama sedacja, czyli farmakologiczne zmniejszenie aktywności ośrodkowego układu nerwowego, jest u tych chorych ostrożnie przeprowadzana, co zresztą dotyczy również kwalifikacja do ewentualnego zabiegu.

Rekomendacje Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Otyłością (ang. European Association for the Study of Obesity) wskazują, że pacjenci starsi, czyli mający 65 lat i więcej, nie powinni być wykluczani z zabiegowego leczenia otyłości jedynie na podstawie swojego wieku metrykalnego. W tej grupie pacjentów bierze się dodatkowo pod uwagę potencjalnie zwiększone ryzyko zgonu, niedobory witaminowe, utratę masy tkanki mięśniowej czy możliwość formowania się złogów w drogach żółciowych w przebiegu szybko postępującej redukcji masy ciała. Jednocześnie chorzy tacy odnoszą korzyści w postaci np. lepszego wyrównania gospodarki węglowodanowej czy poprawy funkcji układu oddechowego. Ewentualna kwalifikacja do zabiegu BIB powinna uwzględniać zatem wszystkie te czynniki, a decyzja o przeprowadzeniu zabiegu w każdym przypadku podejmowana jest indywidualnie.

Dane na tematów skutków zabiegów BIB u osób poniżej 18 roku życia są bardzo ograniczone i nie można z całą pewnością jednoznacznie ocenić efektywności ich przeprowadzania w tej grupie wiekowej.

Zabieg balonikowania żołądka przeprowadza się w krótkim znieczuleniu dożylnym, a czas całej procedury najczęściej nie przekracza godziny. Balon wprowadzany jest do żołądka metodą endoskopową poprzez jamę ustną, gardło i przełyk pacjenta. Jednorazowo pozostaje on w żołądku do 6 miesięcy, po tym okresie jest najczęściej usuwany, ewentualnie wymieniany na nowy.

Niestety, leczenia otyłości balonem żołądkowym nie można przeprowadzić u wszystkim zainteresowanych nim chorych, i to nie ze względu na wiek. Zasadniczo przeciwwskazania do zabiegu balonikowania żołądka można podzielić na względne i bezwzględne. Do przeciwwskazań bezwzględnych zalicza się m.in.: ciążę, karmienie piersią i zaburzenia układu krzepnięcia, a także niektóre choroby wątroby, znaczną (powyżej 5cm) przepuklinę rozworu przełykowego czy obecność zmiany, mogącej krwawić w obrębie górnego odcinak przewodu pokarmowego (np. wrzody żołądka lub dwunastnicy). Za przeciwwskazania względne uznaje się m.in.: zapalenie przełyku, chorobę Crohna i przebyte operacje w obrębie jamy brzusznej.

Bibliografia: www.who.int; Handbook of Pediatric and Adolescent Obesity Treatment, William T. O'Donohue,Brie A. Moore,Barbara J. Scott, Routledge, 22.02.2008 - 360; www.easo.org