Będzie przełom w leczeniu raka? Interesujące badania brytyjskich naukowców

Naukowcy z Barts Cancer Institute Uniwersytetu Królowej Marii w Londynie odkryli nieznany dotąd mechanizm, dzięki któremu możliwe jest powstawanie przerzutów. Tłumaczy on, w jaki sposób komórki rakowe, oderwane od guza pierwotnego, są w stanie przeżyć i rozprzestrzenić się drogą krwi lub limfy do innych narządów.

Proces tworzenia przerzutów, zwany kaskadą przerzutową, jest niezwykle złożony. Rozpoczyna się od oderwania się komórek nowotworowych od guza pierwotnego, a następnie ich migracji i przenikania do naczyń krwionośnych lub limfatycznych (intrawazacja). Muszą one przetrwać w nieprzyjaznym środowisku krwiobiegu, unikając ataku ze strony układu odpornościowego, aby ostatecznie opuścić naczynia (ekstrawazacja) i zagnieździć się w nowym organie, tworząc wtórne ognisko nowotworu.

Przerzuty nowotworowe – mechanizm i zagrożenia

Obecność przerzutów znacząco utrudnia leczenie i pogarsza rokowanie. Dla przykładu – szanse na 5-letnie przeżycie u kobiet, chorujących na raka piersi bez przerzutów, szacuje się na 61%. Po stwierdzeniu przerzutów, np. do okolicznych węzłów chłonnych, płuc czy kości, szanse te zmniejszają się do 6%. Dlatego tak ważne jest poznanie mechanizmów, odpowiadających za przerzutowanie.

Udało się to zespołowi z Barts Cancer Institute, na czele z dr Stephanie Kermorgant. W badaniu opublikowanym w Nature Communications naukowcy wyjaśniają, że kluczową rolę w przeżyciu komórek rakowych, oderwanych od guza pierwotnego, odgrywają tzw. integryny. Integryny to białka znajdujące się na powierzchni komórek, odpowiedzialne za komunikowanie się komórki z jej otoczeniem.

Główne terapie stosowane w leczeniu nowotworów z przerzutami obejmują:

• chemioterapię,
• hormonoterapię,
• terapie celowane molekularnie,
• immunoterapię.

Celem takiego leczenia jest zniszczenie komórek rakowych krążących po całym organizmie, a nie tylko w jednym, określonym miejscu.

Mimo ogromnego postępu w onkologii, choroba przerzutowa wciąż stanowi największe wyzwanie terapeutyczne, a wiele stosowanych leków z czasem traci swoją skuteczność z powodu narastania oporności nowotworu.

Nowe odkrycia w badaniach nad przerzutami

Zespół doktor Kermorgant dowiódł, że w czasie tworzenia przerzutów, współpraca dwóch cząsteczek – integryny beta-1 oraz białka c-Met pozwala utrzymać przy życiu komórki oderwane od guza pierwotnego, a w efekcie powstanie przerzutu. Integryna beta-1 przy współpracy z białkiem c-Met zmienia swoje położenie, przechodząc do wnętrza komórki, co chroni komórkę rakową przed śmiercią.

Naukowcy postanowili sprawdzić słuszność swoich hipotez na komórkach nowotworowych piersi oraz płuca. Okazało się, że zablokowanie integryny beta-1 lub białka c-Met wewnątrz komórki skutkuje mniejszą szansą wystąpienia przerzutu.

Rola integryn i białka c-Met

Jest to pierwsze badanie, identyfikujące ten konkretny proces, umożliwiający tworzenie przerzutów. Odkrycie to dało nadzieję na opracowanie nowych leków, które powstrzymają rozprzestrzenianie się nowotworu. Wiedza ta została już częściowo wykorzystana w praktyce klinicznej.

Leki z grupy inhibitorów c-Met zarejestrowane do leczenia niektórych typów nowotworów to:

• kryzotynib,
• kabozantynib,
• tepotynib.

Te leki są skutecznie stosowane w leczeniu niektórych typów nowotworów, m.in. niedrobnokomórkowego raka płuca z określonymi mutacjami.

Perspektywy w leczeniu choroby przerzutowej

Terapie celowane w integryny okazały się większym wyzwaniem, jednak badania nad ich rolą w onkologii wciąż trwają, otwierając nowe perspektywy w walce z przerzutami.

Przyszłość medycyny personalizowanej

Przyszłość leczenia choroby przerzutowej leży najprawdopodobniej w medycynie personalizowanej. Dokładna diagnostyka molekularna guza pozwala na identyfikację jego słabych punktów, takich jak nadaktywność białka c-Met, i dobranie terapii celowanej "szytej na miarę".

Coraz częściej stosuje się również terapie skojarzone, łączące np. inhibitory c-Met z immunoterapią, co może zwiększyć skuteczność leczenia i przełamać oporność na leki, dając pacjentom większe szanse na dłuższe życie z chorobą nowotworową.