Biopsja cienkoigłowa tarczycy

Guzki tarczycy są litymi lub torbielowatymi zmianami powstającymi w obrębie gruczołu tarczowego. Mogą występować w formie pojedynczej, mnogiej, a nawet tworzyć wole guzkowe. Etiologia tych zmian nie jest to do końca znana. Rozwój guzków tarczycy może być uwarunkowany genetycznie jak również może wynikać z niedoboru jodu w diecie lub choroby Hashimoto.

Zgodnie z danymi statystycznymi guzki tarczycy są jedną z najczęściej rozpoznawanych patologii tego gruczołu. W Stanach Zjednoczonych liczba osób u których występują owe zmiany szacowana jest na około 5-7%. Guzki tarczycy znacznie częściej rozpoznawane są u kobiet niż u mężczyzn. Z badań przeprowadzonych w krajach o prawidłowej podaży jodu wynika, iż guzki tarczycy występują u około 6% kobiet i 1% mężczyzn. Według danych epidemiologicznych w Polsce cechy wola guzkowego mogą występować nawet u miliona kobiet, natomiast częstotliwość zmian ogniskowych wykrywanych w trakcie badania USG może być jeszcze wyższa.

Zdecydowana większość guzków tarczycy ma charakter łagodny. Zmiany nowotworowe występują u około 5% badanych. Do różnicowania guzków tarczycy zarówno niezłośliwych jak i złośliwych wykorzystuje się specjalistyczne badania takie jak ultrasonografię, scyntygrafię oraz badanie cytologiczne zmiany czyli biopsję. W praktyce najczęściej stosowaną metodą diagnostyczną guzków tarczycy jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa tarczycy (BAC lub BACC) jest prostą i bezpieczną procedurą, która polega na pobraniu materiału komórkowego z guzka tarczycy za pomocą bardzo cienkiej igły (najczęściej od 0,4 do 0,6 mm) pod kontrolą USG.

Wskazania do wykonania biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej mogą wynikać z danych klinicznych (badania lekarskiego) lub zmian widocznych w badaniu ultrasonograficznym. Przeważnie wskazaniem do biopsji są guzki o średnicy przekraczającej 1 cm. Przeprowadzenie biopsji może być również wskazane u osób z guzem mniejszym od 1 cm, jeżeli w wywiadzie stwierdzono napromieniowanie szyi lub głowy bądź występowanie raka tarczycy w rodzinie. Obawy mogą wzbudzać szybko rosnące guzki o twardej konsystencji, którym towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych. Na podstawie badania ultrasonograficznego można zaobserwować zmiany, które spełniają kryteria ryzyka złośliwości. Wątpliwości mogą wzbudzać zmiany hipoechogeniczne o nieregularnej budowie, występujące mikrozwapnienia oraz podwyższony przepływ krwi w guzie. W takich przypadkach również konieczne jest przeprowadzenie biopsji tarczycy.

Biopsja cienkoigłowa tarczycy

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa tarczycy nie wymaga specjalnego przygotowania. Pacjenci na badanie powinni zgłosić się z dokumentacją medyczną. Ponadto należy poinformować lekarza o ewentualnych chorobach współistniejących zwłaszcza alergiach oraz zaburzeniach krzepliwości krwi. Zazwyczaj biopsja aspiracyjna cienkoigłowa nie wymaga znieczulenia, bowiem pacjent odczuwa jedynie ukłucie. Procedura trwa zaledwie kilkanaście minut. Lekarz dokonuje precyzyjnego wkłucia igłą używając w czasie procedury aparatu USG, który pozwala szczegółowo okreslić miejsce, z którego należy pobrać materiał do dalszego badania i zapewnia całkowitą kontrolę wzrokową lekarzowi przeprowadzającemu badanie. Niekiedy konieczne może być przeprowadzenie kilku nakłuć, szczególnie w przypadku dużej zmiany lub kilku guzków, co pozwala zwiększyć szanse na znalezienie ewentualnych komórek rakowych. Badanie kończy się założeniem opatrunku w postaci gazika jałowego, którym należy uciskać miejsce po nakłuciu około 5-10 minut. Pobrany materiał poddawany jest badaniu mikroskopowemu, którym zajmuje się lekarz patomorfolog. Po szczegółowej analizie pobranych komórek, wynik badania przekazywany jest lekarzowi prowadzącemu.

Z reguły u pacjentów po przeprowadzeniu biopsji nie występują żadne powikłania. W niektórych przypadkach może pojawić się krwiak w miejscu wkłucia igły, jednak zdarza się to bardzo rzadko.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa jest najlepszą techniką, która pomaga wykluczyć lub potwierdzić obecność nowotworu tarczycy. Wczesne rozpoznanie nowotworu złośliwego tarczycy ma istotny wpływ na przebieg leczenia, bowiem umożliwia skuteczną walkę z chorobą.

W Polsce biopsja aspiracyjna cienkoigłowa jest przeprowadzana zarówno w placówkach państwowych jak i prywatnych. Pacjenci, którzy chcą przeprowadzić badanie w ramach kontraktu z NFZ, muszą liczyć się z możliwością oczekiwania na termin w kolejce. Chcąc bezzwłocznie wykonać badanie, pacjenci mogą skorzystać z licznych ofert placówek prywatnych. Koszt takiego badania w klinice prywatnej waha się w granicach 200-300 zł.

Źródła: Interna Szczeklika 2012 podręcznik chorób wewnętrznych, http://www.mp.pl, http://www.endokrynologia.net, portal medscape.