Wzrastająca popularność badań programów wczesnego wykrywania i profilkatyki raka piersi spowodowała konieczność rozwijania technik diagnostycznych, pozwalających jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć złośliwość zauważonych zmian. Ponieważ zdecydowana większość (nawet 80%) wykrywanych zmian, ma charakter łagodny, wdrażanie w każdym przypadku procedur leczenia onkologicznego jest po prostu niepotrzebne. Powszechnie stosowaną procedurą, powalającą stwierdzić z jakim typem zmian mamy do czynienia jest właśnie biopsja. Istotą zabiegu jest pobranie komórek lub fragmentów tkanki z podejrzanego miejsca a następnie przeprowadzenie ich badania histopatologicznego pod mikroskopem.
Oprócz coraz rzadziej stosowanej otwartej biopsji chirurgicznej (OSB) – bardzo skutecznej, ale jednocześniej kosztownej, skomplikowanej i pozostawiającej trwałą bliznę, wykorzystywane są obecnie techniki biopsji igłowej:
- Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) – komórki pobierane są strzykawką z wykorzystaniem cienkiej igły bez konieczności znieczulenia. Zabieg jest prosty i nieuciążliwy dla pacjentki, jednak pozwała tylko na ocenę pobranych komórek, bez możłiwości oceny struktury tkanek a tym samym uniemożliwia dokładne rozpoznanie.
- Biopsja gruboigłowa (BAG) – po nacięciu skóry do guza wprowadzana jest igła o grubości 14-16 G (2,1-1,7 mm), osadzona na strzykawce ze specjalnym tłokiem sprężynowym, którego zwolnienie pozwala pobrać fragment materiału tkankowego. Pobranie większej ilości materiału wymaga powtórzenia procedury 4-6 razy z kilku wkłuć. Wskaźniki diagnostyczne (czułość, precyzja) osiągają wyższe wartości niż w BAC a spójność pobranego wycinka umożliwia ocenę jego architektury.
- Biopsja wspomagana próżniowo (VAC) – zwana też biopsją mammotomiczną. Jest odmianą biopsji gruboigłowej, wspomaganą urządzeniem próżniowym (ssącym).
Biopsja mammotomiczna piersi
Biopsja wspomagana próżniowo jest nowoczesną metodą diagnostyczną, łączącą sięgajacą 100% pewność wyników biopsji chirurgicznej (OSB) z niewielką inwazyjnością biopsji gruboigłowej (BAG).
Trwająca ok. 20 minut procedura przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym i polega na wykonaniu nacięcia szerokości 2-3 mm a następnie wprowadzeniu w okolice guza pod kontrolą USG jednorazowej igły biopsyjnej o średnicy ok. 3-5 mm, podłączonej do urządzenia wytwarzającego podciśnienie. Po osiągnięciu pożądanego miejsca podciśnienie zasysa otaczającą tkankę do środka igły przez rowek na jej obwodzie. Igła wyposażona jest w tnący mechanizm rotacyjny, dzięki czemu obracając ją pobrać można wiele wycinków podczas jednego wkłucia. Zabieg nie wymaga zakładania szwów, nie pozostawia widocznych blizn a bezpśrednio po jego zakończeniu pacjentka może wrócić do domu.Przewagą biopsji wspomaganej próżniowo nad biopsją gruboigłową BAG jest dostarczanie próbek o większych rozmiarach i precyzyjniejsza identyfikacja mikrozwapnień. Wynik badania VAC rzadziej podlega niedoszacowaniu (tzn. rozpoznaniu choroby mniej zaawansowanej niż w rzeczywistości). Do wad zaliczyć trzeba wyższy koszt niż w przypadku biopsji BAG oraz konieczność nabycia przez lekarza wprawy w posługiwaniu się urządzeniem, co ma bezpośrednie przełożenie na jakość uzyskiwanych wyników.
Zabieg biopsji mammotonicznej jest procedurą finansowaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia, jednak zbyt niska wycena kosztów zabiegu, nie pokrywajaca nawet kosztów jednorazowej igły sprawiła, że jego przeprowadzenie w ramach ubezpieczenia przestało być dla szpitali opłacalne.
Z pomocą pacjentom przychodzą liczne placówki prywatne, wyceniajace ten zabieg od 2000 zł (szpital "Salus" w Słupsku) do ok. 3000 zł (np. Specjalistyczna Przychodnia Lekarska "Wilmed" w Warszawie, NZOZ Śląski Ośrodek Onkologii "Sanivitas" w Chorzowie).
Biopsje mammotomiczne są w pełni refundowane przez NFZ. Jeśli takie badanie jest wymagane, należy zgłosić się do onkologa. 100% pewności niestety nigdy nie ma, zwłaszcza, gdy wynik jest ujemny. Może to oznaczać, że igła nie trafiła akurat na złośliwe komórki.