Blokada ortopedyczna: co to takiego?

Małoinwazyjne zabiegi zdobywają coraz większą popularność w każdej dziedzinie medycyny, nierzadko stanowiąc skuteczną alternatywę dla znacznie bardziej obciążających zabiegów operacyjnych. Nie inaczej jest w ortopedii, gdzie coraz częściej stosuje się leczenie niechirurgiczne, przynoszące bardzo dobre efekty terapeutyczne. Leczenie komórkami macierzystymi lub kwasem hialuronowym czy terapia czynnikami wzrostu to tylko niektóre minimalnie inwazyjne techniki zabiegowe, które nierzadko pozwalają uniknąć operacji ortopedycznej lub przynajmniej odłożyć ją w czasie. 

Kolejną małoinwazyjną techniką, wykorzystywaną w ortopedii, są tzw. blokady, stosowane do usuwania ostrego lub przewlekłego bólu, towarzyszącego wielu chorobom, stanom zapalnym czy urazom.

Czym jest i jakie zastosowanie w ortopedii ma blokada

Blokada jest jedną z metod leczenia stanów bólowych poprzez podanie roztworu środka znieczulającego (lub mieszaniny środków przeciwbólowych i glikokortykosterydów) do źródła bólu. Oddziałując na elementy obwodowego układu nerwowego lub bezpośrednio na stawy, blokada wyłącza przewodnictwo nerwowe na danym obszarze, co bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie odczuwanego przez pacjenta bólu.

Jednak blokady nie tylko zmniejszają ból: zawarte w nich substancje o silnym działaniu przeciwzapalnym oddziałują również łagodząco na toczący się w bolesnym miejscu stan zapalny, zmniejszając jego nasilenie, co przekłada się również na ustąpienie odczuć bólowych. Blokady mają zastosowanie m.in. w leczeniu schorzeń w obrębie kończyny górnej (m.in. zakleszczające zapalenie ścięgna, zespół cieśni nadgarstka) czy kolana (np. zapalenie stawu kolanowego).

W ortopedii stosowane są trzy rodzaje blokad nerwowych: blokada diagnostyczna, mająca na celu określenie i potwierdzenie źródła bólu, blokada prognostyczna (umożliwia określenie, czy przerwanie przewodnictwa w danym nerwie okaże się skuteczne w leczeniu odczuwanego przez pacjenta bólu) oraz blokada terapeutyczna, nastawiona na zmniejszenie bólu oraz stanu zapalnego. Taka blokada może być stosowana u pacjentów, u których farmakologiczne i zachowawcze leczenie danego schorzenia nie przynoszą ograniczenia dolegliwości bólowych.

Zabieg podania blokady do stawu lub innego miejsca, objętego procesem zapalnym, jest niebolesny, odbywa się w warunkach ambulatoryjnych i trwa zazwyczaj kilka minut. Po odkażeniu miejsca podania preparatu środkiem antyseptycznym, lekarz wstrzykuje lek w bolesne miejsce za pomocą niewielkiej igły. Działanie blokady najczęściej rozpoczyna się w ciągu kilku dni po podaniu preparatu, a przewodnictwo nerwowe na danym obszarze najczęściej zablokowane jest na okres od miesiąca do kilku miesięcy, zależnie od pacjenta i rodzaju dolegliwości bólowych. Większość pacjentów dobrze reaguje na blokadę, jednak u części z nich dla całkowitego zniesienia bólu konieczne może się okazać powtórzenie zabiegu.

Warto jednak pamiętać, że blokada nie jest cudownym środkiem, leczącym każdy rodzaj przewlekłego czy ostrego bólu. Blokada nerwowa lub stawowa usuwa ból oraz zmniejsza stan zapalny, jednak w przypadku bardziej zaawansowanych schorzeń, objawiających się bólem – np. chorób degeneracyjnych stawów – jej zastosowanie może się okazać niewystarczające. Wynika to z faktu, że blokada oddziałuje jedynie na objaw choroby, a nie na jego przyczynę: zablokowanie bólu nie usunie istoty problemu, a gdy lek przestanie działać, ból może powrócić. W takich przypadkach, jeśli nie ma przeciwwskazań, blokada może być zastosowana jako środek wspomagający, a decyzja o podaniu zastrzyku każdorazowo powinna należeć do lekarza.