Zaćma - na czym polega?
Zaćma powoduje, że nasze widzenie pogarsza się, a konkretniej mętnieje – obraz staje się zamazany, tracimy ostrość. Nieleczona może prowadzić do całkowitej ślepoty. Zaćma jest tak zwaną chorobą wieku starczego, ale może również wystąpić w wyniku urazu lub przyjmowania niektórych leków. U osób młodszych rozwija się zwłaszcza wtedy, gdy zmagają się one z krótkowzrocznością lub cukrzycą. Wystąpienie objawów zaćmy, czyli znaczącej utraty ostrości widzenia, należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem okulistą.
Chirurgia zaćmy - jak zmieniała się ta procedura na przestrzeni lat?
Historia procedury operacji zaćmy sięga aż do starożytnego Egiptu. Wówczas przy pomocy patyka spychano soczewkę na dno oka. Taka forma zabiegu funkcjonowała niemal do średniowiecza. W późniejszym czasie usuwano soczewkę na zewnątrz, ale to skutkowało pojawianiem się ran prowadzących do powstawania zakażeń. Zatem pacjent z takiej operacji nie zawsze wychodził cały i zdrowy.
Tak czy inaczej, najczęściej wykonywany zabieg na świecie jest również jednym z najstarszych. Szczególny rozwój procedury operowania zaćmy przypada na lata 30. i 40. poprzedniego wieku. Do tamtej pory odbywało się to bez wszczepiania soczewki. Wszczepiać zaczęto w latach 40-50. Jak to często bywa, rozwój wymuszony został przez okoliczności. Zauważono, iż oczy angielskich pilotów, pomimo tego że dostały się do nich fragmenty potłuczonych szyb wykonanych z pleksiglasu, są w pełni zdrowie. Innymi słowy, nie zaobserwowano w nich żadnego odczynu. Zastosowano więc podobne polimery do stworzenia pierwszych soczewek wewnątrzgałkowych, które są wszczepiane w miejsce zmętniałej naturalnej soczewki. To był moment przełomowy dla tego zabiegu. Oczywiście ówczesne soczewki różniły się one od tych stosowanych dzisiaj, choć i tak dzięki nim pacjent mógł dość ostro widzieć na odległość. Co prawda, do czytania potrzebował już dodatkowych okularów. Lata dziewięćdziesiąte są początkiem ery nowożytnej w operowaniu zaćmy. Chodzi o skomplikowany technologicznie zabieg, który współcześnie jest przeprowadzany bardzo sprawnie dzięki ogromnemu postępowi medycyny, jaki przez lata dokonał się w tej dziedzinie.
Operacja zaćmy dzisiaj
Obecne, nowoczesne konstrukcje soczewek wewnątrzgałkowych – implantów soczewkowych, szczególnie tych z grupy premium, charakteryzują się doskonałymi właściwościami optycznymi. Oprócz dobrego widzenia do dali, umożliwiają też czytanie bez dodatkowych okularów. Poza tym mogą korygować wady wzroku takie, jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm.
Aktualnie zabieg usuwania zaćmy trwa około 10-15 minut. A rozwój medycyny i technologii pozwala na operowanie coraz większej ilości osób. Dzisiaj możemy operować pacjentów już na etapie pojawienia się problemów ze wzrokiem - nie musimy czekać na rozwój zaćmy.
Rodzaje soczewek
Z nieznanych jeszcze przyczyn zaćma pojawia się u coraz młodszych pacjentów i zwiększa się częstotliwość jej operowania. Kluczowy dla pacjenta jest wybór implantu soczewki wewnątrzgałkowej. To dlatego, że operacja zaćmy jest tym momentem, w którym musimy dobrze zastanowić się, jak chcemy widzieć. Nie da się jej przeprowadzić, wszczepić soczewki, a po jakimś czasie te soczewki wymienić. Podjęta przed zabiegiem decyzja o tym, jaką soczewkę wybieramy, zaważy na naszym widzeniu przez resztę życia.
A zatem, jak to jest z tymi soczewkami – implantami soczewki wewnątrzgałkowej? Ogólnie dzielimy je na jednoogniskowe i wieloogniskowe. Te pierwsze zapewnią nam dobre widzenie do dali, lecz muszą być wspierane korekcją okularową do czytania. Z kolei soczewki wieloogniskowe umożliwią nam widzenie we wszystkich zakresach odległości i pozwalają na korzystanie ze wzroku prawie w taki sposób, w jaki korzystają z niego osoby, których nie dotyczą choroby oczu.
Nic więc dziwnego, że soczewki wieloogniskowe nazywane są soczewkami premium. Korzystając z nich, dajemy sobie szansę na normalne widzenie każdego dnia bez względu na to, co w danej chwili będziemy robić. To szczególnie istotne w codziennym życiu. Przy soczewkach jednoogniskowych zawsze trzeba będzie pamiętać o noszeniu przy sobie okularów, inaczej będziemy skazani na dyskomfort widzenia przy każdej zmianie odległości.
Czy operacja i badanie w kierunku zaćmy są darmowe?
Refundacji NFZ podlegają soczewki jednoogniskowe. Wieloogniskowe natomiast nie są refundowane ze względu na dużo większy koszt samej soczewki.
Badanie w kierunku zaćmy jest zupełnie bezbolesne. Dodatkowo teraz można wykonać je zupełnie bezpłatnie.
Źródła:
- Chew FLM., Qurut SE., Hassan I., Lim ST., Ramasamy S., Rahmat J., "Paediatric cataract surgery in Hospital Kuala Lumpur - A 5-year review of visual outcomes", Med J Malaysia, 2019