Co dzieje się po zdjęciu stałego aparatu ortodontycznego?

Większość ludzi marzy o pięknym, równym i białym uśmiechu. Są osoby, które natura obdarzyła pięknymi zębami, a pozostali muszą na niego zapracować. 

Pierwszym krokiem do zdrowych, zadbanych zębów - wspólnym dla wszystkich - jest mycie, nitkowanie i płukanie zębów, plus oczywiście wizyty u stomatologa. Dodatkowo, osoby z nieprawidłowym ustawieniem zębów mogą się zdecydować na założenie stałego aparatu ortodontycznego. Po jego zdjęciu zęby są ułożone prawidłowo, jednak to jeszcze nie jest koniec drogi ku pięknemu uśmiechowi, ponieważ bez właściwej kontroli zęby często zmieniają swoje położenie, wracając do wcześniejszych pozycji.

Zdjęcie stałego aparatu ortodontycznego – co dalej?

Po zdjęciu stałego aparatu ortodontycznego trzeba uniemożliwić zębom powrót do wcześniejszego ustawienia lub do zmiany ich pozycji w ogóle. To zadanie spełnia retencja. Tuż po zdjęciu aparatu ortodonta dopasowuje indywidualnie każdemu pacjentowi aparat retencyjny. Czas jego stosowania jest różny, wydłuża się wraz z wiekiem pacjenta i stopniem złożoności wady jego zgryzu. Okres stosowania retencji można jednak oszacować przyjmując, że jej czas trwania powinien być około dwa razy dłużej niż był noszony aparat ortodontyczny.

Retencja – klucz do utrzymania efektów leczenia

Retainer jest niezbędny po zdjęciu aparatu ortodontycznego, ponieważ pomaga utrzymać zęby w nowej, prawidłowej pozycji. Po zdjęciu stałego aparatu, więzadła i tkanki wokół zębów potrzebują czasu, aby się ustabilizować. Bez wsparcia retencjonera zęby mogą zacząć się przesuwać do swoich pierwotnych miejsc, co prowadzi do nawrotu wady zgryzu.

Główne powody, dla których retainer jest niezbędny:

• Stabilizacja zębów – po leczeniu ortodontycznym zęby są podatne na przesunięcia, a retainer pomaga im pozostać na swoim nowym miejscu.
• Adaptacja tkanek – dziąsła, więzadła i kość muszą się przystosować do nowej pozycji zębów, co wymaga czasu.
• Zapobieganie nawrotom – bez retencjonera istnieje ryzyko, że zęby powrócą do poprzedniego układu, co może zniweczyć efekty długotrwałego leczenia.

Rodzaje retainerów po aparacie ortodontycznym

Aparaty retencyjne można podzielić przede wszystkim na stałe i ruchome.

Retencja stała

Retencja stała ma zwykle postać cienkiego drutu, który jest przyklejany do łuku zębowego od strony językowej. Ta metoda utrwalania zgryzu jest szczególnie wygodna, ponieważ nie wymaga zdejmowania i jest praktycznie niewidoczna. Niestety przyklejony drut utrudnia utrzymanie prawidłowej higieny, a szczególnie nitkowanie. Może też powodować przyrost kamienia nazębnego i stanowić przeszkodę w leczeniu stomatologicznym. Niemniej jednak stała retencja jest często wybierana przez pacjentów, ponieważ jest zakładana jednorazowo i nie trzeba o niej pamiętać.

Retencja ruchoma

Drugim rodzajem retencji jest retencja ruchoma. Wyróżnia się kilka jej rodzajów. Często wybierana jest płytka retencyjna, która swoją budową i wyglądem przypomina ruchomy aparat ortodontyczny. Płytka jest zakładana na noc oraz na możliwie jak najdłuższy czas każdego dnia. Ponieważ jest wyjmowana, nie ma problemów z jedzeniem ani z utrzymaniem higieny jamy ustnej. Wśród wad płytki retencyjnej należy wymienić jej widoczność, dyskomfort podczas mówienia (szczególnie na początku) oraz fakt, że trzeba pamiętać o jej zakładaniu.

Innym rodzajem ruchomej retencji jest pozycjoner. Wygląda on jak nakładka stosowana podczas wybielania zębów i jest indywidualnie dopasowywany dla pacjenta. Zaletą tego rodzaju retencji jest fakt, iż nie posiada on części przylegającej do podniebienia ani do okolicy podjęzykowej. Jest to bardziej komfortowe rozwiązanie dla pacjenta. Dodatkowo, jest on mniej widoczny niż płytka retencyjna, ponieważ jest przezroczysty.

Jeszcze innym rozwiązaniem jest szyna retencyjna. Ma ona na celu utrzymanie zębów w nowej pozycji po zdjęciu aparatu ortodontycznego, aby zapobiec ich przesunięciu. Jest to przezroczysta, cienka nakładka (podobna do alignerów, takich jak Invisalign), używana głównie w fazie retencyjnej leczenia ortodontycznego, najczęściej noszona w nocy. Służy wyłącznie do utrzymania efektów leczenia ortodontycznego.

Jak dbać o zęby po zdjęciu aparatu?

Po zdjęciu aparatu ortodontycznego, u zdecydowanej większości pacjentów retencja jest konieczna. Warto też zwrócić uwagę na to, jakie zachowania pogłębiały wadę zgryzu (gryzienie długopisu, nieprawidłowe trzymanie języka) i je wyeliminować. Każdy pacjent musi być w tym przypadku traktowany indywidualnie, ponieważ tylko takie podejście gwarantuje sukces.

Dbanie o zęby obejmuje szczotkowanie co najmniej dwa razy dziennie, nitkowanie i stosowanie płynu do płukania jamy ustnej, a także regularne wizyty u dentysty. Warto również unikać twardych pokarmów, które mogą uszkodzić zęby lub retainer. Dbanie o zęby po zdjęciu aparatu nie różni się od codziennej higieny – chodzi o systematyczną pielęgnację, która chroni przed próchnicą i utrzymuje zdrowie jamy ustnej.