Optyczna tomografia koherencyjna (OCT – z ang. Optical Koherence Tomography) jest technologią odbioru i przetwarzania sygnału optycznego z wykorzystaniem spójnej (koherentnej) wiązki światła o długości fali zbliżonej do podczerwieni, która pozwala tworzyć obrazy trójwymiarowe o mikronowej rozdzielczości, zbliżonej do obrazów uzyskiwanych przy użyciu niewielkiej mocy mikroskopu.
Zastosowanie OCT w diagnozowaniu chorób oka
W medycynie OCT znalazła zastosowanie zwłaszcza w okulistyce, stając się obecnie standardową procedurą diagnostyczną, umożliwiającą nieinwazyjne i bezkontaktowe obrazowanie przekrojów tkanek siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego i rogówki. Pozwala to na wczesną diagnostykę chorób oka, kwalifikowanie do operacji i monitorowanie efektów ich leczenia. Na podstawie komputerowej analizy współczynnika odbicia światła od badanych struktur uzyskuje się obrazy, które można porównać do przekrojów histologicznych. Rozdzielczość skanowanych zdjęć jest wysoka, średnio 10 razy większa niż w badaniu USG i umożliwia bardzo dokładną ocenę patologii siatkówki. OCT nazywana bywa również biopsją optyczną tkanki, która umożliwia bezkontaktowe wniknięcie w głąb struktury tkanki.
Wskazania do badania OCT - diagnoza i monitorowanie chorób oczu
Badanie OCT wskazane jest zwłaszcza w takich przypadkach jak:
- obserwacja po leczeniu chorób siatkówki
- retinopatia cukrzycowa
- zwyrodnienie plamki AMD
- błony nasiatkówkowe
- nowotwory gałki ocznej
- otwór w plamce
Przebieg badania OCT
Badanie diagnostyczne OCT prowadzone jest z użyciem tomografu optycznego z trójwymiarowym obrazowaniem (np. RTVue-100 amerykańskiej firmy Optovue lub OCT 3D 2000 japońskiej firmy Topcon).
Kwadrans przed rozpoczęciem badania pacjent otrzymuje krople rozszerzające źrenice (ich działanie utrzymuje się ok. 3 godzin) a nastęnie siada przed aparatem opierając głowę na podpórce. Lekarz prowadzący badanie obserwuje na ekranie obraz oka i rejestruje przekrój wybranych elementów. W celu uwidocznienia odpowiedniego obszaru na dnie oka pacjent proszony jest o kierowanie wzroku w różnych kierunkach i okresowe powstrzymanie się od mrugania. Natychmiast po zakończeniu badania otrzymuje jego wynik wraz z opisem.
Procedura jest nieinwazyjna, bezbolesna i nie ma zasadniczych przeciwwskazań do jej przeprowadzenia. Badanie może być powtarzane wielokrotnie w celu śledzenia przebiegu choroby i efektywności leczenia. U niektórych osób, zwłaszcza starszych możliwe jest wystąpienie przejściowego uczucia zmęczenia lub dezorientacji.
Co wykrywa badanie OCT oka?
Badanie OCT oka jest zaawansowaną techniką obrazowania, która umożliwia detaliczne wizualizacje struktur oka w przekrojach poprzecznych. Jest ono bardzo przydatne w diagnostyce różnych chorób wzroku.
-
Pozwala na dokładną wizualizację warstw siatkówki, co jest istotne w diagnozowaniu i monitorowaniu stanów chorobowych, takich jak zwyrodnienie plamki (AMD), retinopatia cukrzycowa, retinopatia nadciśnieniowa i inne schorzenia siatkówki.
-
Pomaga ocenić grubość i strukturę rogówki oraz diagnozować schorzenia, takie jak jaskra przedniokomorowa, dystrofie rogówki czy zmiany pooperacyjne.
-
Pozwala na dokładną analizę tarczy nerwu wzrokowego, co jest istotne w diagnozowaniu i monitorowaniu jaskry oraz innych chorób oczu związanych z nerwem wzrokowym.
-
Może identyfikować zmiany w różnych warstwach nasiatkówki, co pomaga w wykrywaniu chorób oka, takich jak obrzęk plamki, zapalenia nasiatkówki czy makularny obrzęk plamki.
-
Może pomóc w diagnozowaniu i monitorowaniu chorób naczyniówki, takich jak zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD), zapalenia naczyniówki i inne.
-
Jest używane przed operacjami oczu oczu, takimi jak operacje zaćmy czy operacje na siatkówce, aby zaplanować i ocenić stan anatomiczny.
-
OCT może pomóc w identyfikacji zmian w strukturach oka związanych z zapaleniami, takimi jak zapalenie naczyniówki czy zapalenie naskórka.
-
OCT jest również używane do monitorowania skuteczności leczenia oraz obserwacji postępu w chorobach oczu, takich jak choroby siatkówki czy jaskra.
Badanie OCT – ile to kosztuje?
Warszawska przychodnia okulistyczna "Optimed" oferuje diagnostykę optycznej tomografii koherencyjnej wraz z opisem w cenie 80-150 zł za jedno oko lub 120-200 zł za dwoje oczu, zależnie od wybranego modułu (siatkówka/plamka, moduł jaskrowy lub przedni odcinek oka) oraz szybkości przygotowania opisu (tryb ekspresowy – 1 godzina, tryb normalny – 2 dni).
Na Śląsku zapłacimy 200 zł za badanie jednego oka lub 220 zł za oba.
Źródła:
- Reena Chopra, Siegfried K. Wagner and Pearse A. Keane, "Optical coherence tomography in the 2020s—outside the eye clinic" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2020
- Richard I Kaplan, Masako Chen, Meenakashi Gupta, Richard B Rosen, "Impact of automated OCT in a highvolume eye urgent care setting" (bmjophth.bmj.com), https://bmjophth.bmj.com/, 2018
- Claus von der Burchard, Moritz Moltmann, Jan Tode, Christoph Ehlken, Helge Sudkamp, Dirk Theisen-Kunde, Inke König, Gereon Hüttmann, Johann Roider, "Self-examination low-cost full-field OCT (SELFF-OCT) for patients with various macular diseases" (link.springer.com), https://link.springer.com/, 2020
- Steffen Schmitz-Valckenberg, Christian Karl Brinkmann i inni, "Pitfalls in Retinal OCT Imaging" (journals.sagepub.com), journals.sagepub.com/, 2018
- Stefan Maetschke, Bhavna Antony, Hiroshi Ishikawa, Gadi Wollstein, Joel Schuman, Rahil Garnavi, "A feature agnostic approach for glaucoma detection in OCT volumes" (journals.plos.org), journals.plos.org, 2019
- Nabila Eladawia, Mohammed Elmogya, Mohammed Ghazal, "Optical coherence tomography: A review" (www.researchgate.net), www.researchgate.net, 2020