Co to jest Disulfiram?

Disulfiram, szerzej znany jako Esperal jest obecnie najbardziej znanym środkiem farmakologicznym powodującym "uczulenie" na alkohol. Historia tej substancji i jej zastosowania w lecznictwie uzależnień sięga końca lat 40-tych XX wieku, kiedy to duńscy lekarze wprowadzili disulfiram jako wsparcie psychoterapii w leczeniu alkoholizmu. Co ciekawe substancja ta była dobrze znana już wcześniej, bowiem w latach 30-tych używano jej z powodzeniem w zakładach wulkanizacyjnych do  przyspieszania tego procesu. A kilka lat później zyskała popularność jako silny środek przeciwpasożytniczy.

Czym jest Disulfiram?

Disulfiram to lek stosowany głównie w leczeniu alkoholizmu. Disulfiram (DSF) to związek organiczny, a dokładnie disiarczek bis(dietylotiokarbamoilu) i należy do grupy ditiokarbaminianów. Przy samodzielnym spożyciu tej substancji nie wpływa on w żaden istotny sposób na organizm spożywającego, jednak kiedy dochodzi do połączenia jej z alkoholem prowadzi to do bardzo nieprzyjemnych dla organizmu następstw.

Reakcja disulfiramowa – czym jest i jakie ma skutki?

Disulfiram jest inhibitorem dehydrogenazy aldehydowej (ALDH), czyli ważnego dla metabolizmu alkoholu enzymu. A dokładnie alkohol etylowy w organizmie człowieka przy pomocy dehydrogenazy alkoholowej rozkładany jest do toksycznego aldehydu octowego, który z kolei dzięki dehydrogenazie aldehydowej rozkładany jest do mniej szkodliwego kwasu octowego. Tak więc w przypadku połączenia disulfiramu z alkoholem, niemożliwa jest przemiana aldehydu w kwas octowy, co wiąże się z jego kumulacją w tkankach organizmu.

Nierozkładany aldehyd octowy wywołuje wiele nieprzyjemnych objawów, takich jak:

• tętniący ból głowy
• uderzenia gorąca
• kołatanie serca
• nudności i wymioty

W przypadku dłuższego hamowania enzymu ALDH może wywołać niebezpieczne dla życia zaburzenia rytmu serca, a nawet zapaść. Stopień nasilenia objawów jest proporcjonalny do ilości spożytego alkoholu i utrzymują się zazwyczaj przez okres 30 - 60 minut lub nawet kilku godzin w przypadku spożycia większej ilości.

Disulfiram w leczeniu alkoholizmu

Powyższe właściwości pozwoliły wykorzystać disulfiram w terapii uzależnienia od alkoholu. Disulfiram jako środek farmakologiczny funkcjonuje w dwóch formach, a mianowicie w formie doustnej (Anticol) oraz w formie wszywanego podskórnie implantu (Esperal). Obie formy podania zaliczane są do tak zwanej terapii awersyjnej, czyli terapii opierającej się na poczuciu lęku przed konsekwencjami spożycia alkoholu w przypadku jednoczesnego przyjmowania disulfiramu. Obawa przed niepożądanymi objawami może powstrzymać pacjenta od spożycia alkoholu, co za tym idzie pomóc w terapii uzależnienia. Niemniej zaznaczyć należy, iż powodzenie terapii uzależnienia od alkoholu leży w głównej mierze w woli chorego i jego motywacji do walki z nałogiem.

Terapia disulfiramem jest przeprowadzana jedynie za zgodą pacjenta i pod opieką lekarza. W przypadku terapii Esperalem pacjentowi zostaje zaszytych podskórnie kilka sterylnych tabletek, które przez cały czas uwalniają substancję (disulfiram) do organizmu. Jednorazowa terapia trwa przez okres około 8 miesięcy i może być powtarzana.

Kto nie powinien stosować disulfiramu?

Disulfiram nie jest odpowiedni dla osób z chorobami serca, wątroby, dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią, a także dla pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Lek nie powinien być stosowany przez osoby uczulone na disulfiram oraz te, które przyjmują określone leki, takie jak metronidazol czy niektóre antydepresanty, ze względu na ryzyko poważnych interakcji. Dlatego przed rozpoczęciem terapii, zawsze należy skonsultować się z lekarzem, aby ocenić, czy lek jest odpowiedni. Ważne jest, aby przed rozpoczęciem terapii dokładnie ocenić stan zdrowia pacjenta i wykluczyć wszelkie przeciwwskazania.

Jak długo działa wszywka disulfiram ?

Wszywka z disulfiramem działa przez okres od 8 do 12 miesięcy. Długość działania zależy od indywidualnych cech pacjenta, takich jak metabolizm, ale także od dawki leku. W ciągu tego czasu, lek jest stopniowo uwalniany do organizmu, co powoduje, że pacjent nie może spożywać alkoholu bez wywołania nieprzyjemnych i potencjalnie groźnych objawów reakcji disulfiramowej. 

Po upływie tego okresu działanie wszywki stopniowo zanika, co oznacza, że pacjent może ponownie odczuwać pokusę spożywania alkoholu bez ryzyka natychmiastowych reakcji fizjologicznych, dlatego kontynuacja terapii i wsparcie psychologiczne są kluczowe dla długoterminowego sukcesu terapii uzależnień.