Bardzo duże zasługi dla światowej endoskopii ma polski uczony Jan Mikulicz-Radecki. On pod koniec wieku XIX prowadził badania nad konstrukcją gastroskopu, czyli przyrządu do oglądania żołądka. W 1881 roku powstał pierwszy gastroskop, który był przystosowany do badania żołądka ludzkiego. Pierwsze tego typu badania trwały 30 minut i wykonywane były u pacjentów z podejrzeniem zapalenia żołądka, owrzodzenia czy pierwszego stadium nowotworu. Na przestrzeni lat gastroskopy przeszły szereg zmian i udoskonaleń, które pozwalają na jeszcze skuteczniejsze przeprowadzanie tego badania.
Gastroskopia diagnostyczna - dokładna ocena stanu górnego odcinka przewodu pokarmowego
Do najczęstszych chorób diagnozowanych przy pomocy gastroskopii jest choroba refluksowa przełyku polegająca na nieprawidłowym cofaniu się kwasu solnego z żołądka do przełyku. Nieleczone schorzenie może doprowadzić do przewlekłego stanu zapalnego i uszkodzenia żołądka. Istnieje również ryzyko pojawienia się raka przełyku. Innymi dolegliwościami, jakie są rozpoznawalne przy przeprowadzanym badaniu gastroskopowym to zapalenie błony śluzowej przełyku, dwunastnicy i żołądka, choroby wrzodowe, bakteryjne, wirusowe i grzybicze. Częstym powodem badania jest również ocena zaawansowania zmian chorobowych w celu wdrożenia odpowiedniego procesu leczenia.
Kiedy należy poddać się badaniu gastroskopowym
W większości przypadku badaniu poddają się osoby, u których wystąpiły już objawy chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. Diagnostykę powinno przeprowadzać się przede wszystkim u wszystkich osób po 45 roku życia z dolegliwościami brzusznymi, jak również u pacjentów w młodszym wieku, u których istnieje konieczność weryfikacji występujących objaw alarmujących, jak niedokrwistość, zaburzenia połykania, utrata masy ciała, krwiste wymioty czy gorączka. Oprócz wspomnianych wyżej chorób związanych z uszkodzeniem żołądka, rakiem przełyku, zmian bakteryjnych i wrzodowych gastroskopię diagnostyczną zaleca się pacjentom z następującymi wskazaniami:
- pojawienie się dolegliwości, jak bóle brzucha, wzdęcia, zgaga, odbijanie
- dysfagia, czyli trudności w przełykaniu
- obecność lub podejrzenie krwawienia z żołądka
- podejrzenia uszkodzenia polekowego błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego u tych pacjentów, którzy przez długi czas zażywali niesteroidowe leki przeciwzapalne
- jako badanie kontrolne u osób ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu.
Przebieg gastroskopii diagnostycznej
Podczas badania do przewodu pokarmowego wprowadzany jest przez jamę ustną gastroskop, czyli giętki aparat. Istnieją dwie metody znieczulenia: znieczulenie ogólne i częściej stosowane znieczulenie miejscowe, gdzie specjalnym aerozolem miejscowo znieczula się gardło. Pacjent ułożony jest najczęściej na lewym boku, a górna część ciała jest lekko uniesiona. Gastroskop wprowadzany jest przez ustnik do jamy ustnej, gardła, przełyk, żołądek i dwunastnicę. Badanie trwa ok. 5-10 minut. W przypadku, kiedy lekarz wykryje objawy wskazujące na zapalenie błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy, przeprowadzany jest tzw. test urazowy. Przy pomocy niewielkich szczypczyków wkładanych przed endoskop pobierany jest wycinek błony śluzowej. Reakcja pomiędzy wycinkiem błony śluzowej a odczynnikiem zestawu testowego pozwala na odczytanie wyniku badania. Cały zabieg jest bezbolesny dla pacjenta.
Gastroskopia diagnostyczna pozwala na odpowiednią reakcję lekarza w przypadku zmian w górnym odcinku układu pokarmowego. Cena badania w Warszawie oscyluje w granicach 140 zł., a w Legnicy w granicach 130 zł. W Zgierzu gastroskopia wraz wykonaniem testu urazowego na obecność Helicobacter pylori kosztuje 200 zł.