Co to jest kapsułka endoskopowa?

Kapsułka endoskopowa ma wymiary około 25x10mm i i 3g masy (wymiary  i masa różnią się między modelami różnych producentów), zawiera kamerę cyfrową z szerokokątnym, powiększającym ok. 8-10x obiektywem, źródło światła w postaci diody LED,  baterię i emiter fal radiowych, za pomocą którego przesyła obraz do elektrod odbiorczych naklejonych na skórę brzucha i połączonych z mobilną, noszoną przez pacjenta jednostką rejestrującą. Wszystkie elementy urządzenia zamknięte są w obudowie przypominającej kapsułkę leku.

Kapsułka rejestruje obraz (średnio 2 klatki na sekundę) przesuwając się w przewodzie pokarmowym dzięki jego skurczom, podobnie jak treść pokarmowa. W efekcie powstaje film obrazujący światło całego przewodu pokarmowego - kilkadziesiąt tysięcy klatek. Nowoczesne algorytmy komputerowe potrafią automatycznie wskazać klatki, na których prawdopodobnie jest uchwycona patologia, np. krwawienie i zasygnalizować to osobie oceniającej badanie.

Historia endoskopii kapsułkowej

Wieloletni rozwój i miniaturyzacja urządzeń optycznych oraz elektronicznych doprowadził do stworzenia w 1997 roku przez izraelską firmę Given Imaging modelu urządzenia o wymiarach dostosowanych do średnicy światła najwęższych odcinków przewodu pokarmowego. Urządzenie otrzymało nazwę M2A, która w 2004 roku została zmieniona na PillCam. Obecnie istnieje kilka wersji urządzenia, które mają zastosowanie do badania różnych odcinków przewodu pokarmowego, są także  dostosowane do użytkowania u pacjentów ze zwężeniami w obrębie przewodu pokarmowego. W chwili obecnej kapsułki wytwarzane są przez różnych producentów ( Endocapsule  firmy Olympus, MicroCam firmy IntroMedic i inne).

Pierwsze badania kliniczne z zastosowaniem kapsułek endoskopowych były przeprowadzane w latach 1998-1999. W 2003 roku endoskopia kapsułkowa została dopuszczona przez FDA (Food and Drug Administration, agencja Departamentu Zdrowia USA) do powszechnego stosowania. W 2009 roku już 4500 klinik gastroenterologicznych na świecie dysponowało badaniem, a dostępność metody ciągle rośnie (w tym w prywatnych gabinetach gastroenterologicznych), m. in. dzięki obecności na rynku wielu producentów.

Zalety i wskazania do stosowania endoskopii kapsułkowej

Niezaprzeczalną przewagą kapsułki nad diagnostyczną endoskopią konwencjonalną, jest możliwość zobrazowania całego przewodu pokarmowego oraz nieporównywalnie większy komfort badania. Zalety kapsułki endoskopowej sprawiły, że jest ona wartościową metodą diagnostyki schorzeń jelita cienkiego. Początkowo kapsułka znajdowała zastosowanie w rozpoznawaniu źródeł tzw. utajonego krwawienia z przewodu pokarmowego (obecność krwi w stolcu przy braku zauważalnej w endoskopii konwencjonalnej przyczyny krwawienia), które często są wywołane obecnością angiodysplazji  (nieprawidłowych struktur naczyniowych) w ścianie jelita. Przełomowe badania kliniczne wskazują na większą czułość endoskopii kapsułkowej w wykrywaniu źródeł krwawienia z przewodu pokarmowego  w porównaniu z tradycyjną endoskopią -  około 95 na 100 przypadków krwawienia z przewodu pokarmowego może być wykryte dzięki kapsułce endoskopowej.

Obecnie badanie znajduje zastosowanie także w diagnostyce chorób zapalnych jelit (IBD- inflammatory bowel disease), celiakii czy też zmian nowotworowych przewodu pokarmowego- jako metoda nadrzędna nad badaniami radiologicznymi  z użyciem kontrastu i  tomografią komputerową jamy brzusznej, które nie są w stanie uchwycić zmian patologicznych przewodu pokarmowego w początkowych stadiach. Endoskopia kapsułkowa może być także wykorzystywana w niektórych przypadkach jako alternatywa dla gastroskopii i kolonoskopii diagnostycznej.

Źródła: The first prospective controlled trial comparing wireless capsule endoscopy with push enteroscopy in chronic gastrointestinal bleeding. Endoscopy, 2002; Capsule endoscopy: past, present and future, Journal of Gastroenterology 2006; Occult gastrointestinal bleeding, New England Journal of Medicine, 1999; A prospective comparison of capsule endoscopy and push enteroscopy in patients with GI bleeding of obscure origin. Gastrointestinal Endoscopy, 2004; Impact of capsule endoscopy on management of inflammatory bowel disease: A single tertiary care center experience, Infalammatory Bowel Disease 2011.; www.medicalexpo.com