Jaskra stanowi jedną z głównych przyczyn utraty wzroku. Największą rolę w patogenezie tej jednostki odgrywa wzmożone ciśnienie wewnątrzgałkowe, które, gdy utrzymuje się przez dłuższy czas, powoduje stopniowe, postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego.
Przez długi czas jaskra może przebiegać bezobjawowo lub skutkować występowaniem minimalnych, niezauważanych przez pacjenta dolegliwości. Z tego względu poszukiwano metody metody diagnostycznej, która pozwalałaby (zwłaszcza w przypadku osób z grupy ryzyka, np. z obciążonym wywiadem rodzinnym) rozpoznać chorobę jeszcze w okresie bezobjawowym. Obecnie jest to możliwe dzięki zastosowaniu badania HRT, czyli laserowej tomografii siatkówki.
Laserowa tomografia siatkówki HRT w rozpoznawaniu jaskry - na czym polega
Początki laserowej tomografii siatkówki HRT (Heidelberg Retinal Tomograph) sięgają drugiej połowy XX. wieku. To właśnie wtedy, w 1955 roku, opatentowano technikę laserowej oftalmoskopii konfokalnej autorstwa pochodzącego z Ameryki Marvina Minsky'ego, na której bazuje opisywane badanie.
Istotą metody jest wykonanie serii skanów wnętrza gałki ocznej. Do tego celu wykorzystywane jest światło laserowe o długości fali 670 nm, pochodzące z emitującej je diody laserowej. Dobór parametrów pozwala na dotarcie w okolice siatkówki, szczególnie w rejony nerwu nerwu wzrokowego - struktury, która ulega największemu uszkodzeniu w wyniku obecności u pacjenta jaskry. Wykonywanie skanów rozpoczyna się od jego części powierzchownej, po kolei osiągane są kolejne, coraz to głębsze warstwy.
Uzyskiwane przy pomocy aparatu obrazy są dwuwymiarowe, podlegają one więc obróbce komputerowej celem uzyskania projekcji trójwymiarowych. Ostatecznym wynikiem badania jest barwny obraz, przedstawiający morfologię tarczy nerwu wzrokowego pacjenta. Poza prezentacją graficzną, oprogramowanie oblicza i podaje pewne wskaźniki, co w połączeniu ułatwia okuliście rozpoznać ewentualny proces patologiczny.
Laserowa tomografia siatkówki oka HRT - komfortowe badanie oczu
Laserowa tomografia siatkówki HRT jest badaniem bardzo wygodnym dla pacjenta - nie wymaga specjalnego przygotowania, podawania środków przeciwbólowych, zazwyczaj nie jest konieczne nawet rozszerzenie źrenicy oka. Zaliczana jest do procedur nieinwazyjnych. Badanie trwa krótko (samo skanowanie trwa kilka, kilkanaście sekund); wykonywane jest w pozycji siedzącej, pacjent w czasie wykonywania obrazów proszony jest o patrzenie w jeden punkt i powstrzymanie się od mrugania.
Ocena skuteczności leczenia jaskry za pomocą tomografii siatkówki HRT
Metoda tomografii siatkówki HRT znalazła zastosowanie w diagnostyce jaskry, ocenie efektywności dotychczas stosowanego leczenia czy wykrywaniu ewentualnej progresji choroby. Szczególną przydatność technika ta znalazła u osób z grup podwyższonego ryzyka wystąpienia jaskry, czyli chorujących na nadciśnienie, cukrzycę czy też posiadających krewnych chorujących na jaskrę.
Poprzez przeprowadzenie laserowej tomografii siatkówki HRT możliwe jest uwidocznienie zmian degeneracyjnych nerwu wzrokowego zanim pojawią się subiektywne objawy tego procesu i, co za tym idzie, odpowiednio wczesne wdrożenie leczenia.
W przypadkach niejasnych bądź przy konieczności częstych kontroli stanu siatkówki i jej elementów, badanie można powtarzać - zastosowana wiązka laserowa nie uszkadza struktur gałki ocznej. Charakter tej metody diagnostycznej i zastosowane w niej elementy sprawiają, że nie istnieją przeciwwskazania do jej stosowania.
Badanie HRT - cena
Ceny laserowej tomografii siatkówki HRT mogą się różnić w zależności od kilku czynników, takich jak lokalizacja, renoma placówki medycznej, specjalista wykonujący badanie, dostępność sprzętu oraz ewentualne dodatkowe usługi czy konsultacje. Przybliżone koszty badania okulistycznego metodą HRT mogą wynosić od 85 do 200 złotych za badanie.
Źródła:
- Jessica S Maslin, Kaweh Mansouri, Syril K Dorairaj, "HRT for the Diagnosis and Detection of Glaucoma Progression" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2015
- David A Belyea, Rashed N Alhabshan, Sankaranarayana P Mahesh i inni, "Utility of Heidelberg retinal tomography as a screening tool for analyzing retinal nerve fiber layer defects" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2014
- Elina Karvonen, Katri Stoor, Marja Luodonpää i inni, "Diagnostic performance of modern imaging instruments in glaucoma screening" (bjo.bmj.com), BMJ Journals, 2020
- Mehmet Emin Aslancı, Mehmet Baykara, Emre Güler i inni, "https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1057047" (dergipark.org.tr), The European Research Journal, 2021
- Meenakshi Wadhwani, Shibal Bhartiya, Anu Sharma, Ajay Sharma i inni, "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10062092/" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2023