Za symbol medycyny regeneracyjnej uznawany jest mitologiczny Prometeusz. Po kradzieży ognia dla ludzi został za karę przywiązany przez Zeusa do skały, a jego wątrobę zjadał orzeł. Wątroba Prometeusza ciągle odrastała i stała się symbolicznym celem, do którego dążą naukowcy pracujący nad wykorzystaniem komórek macierzystych w medycynie.
Jak można przeczytać w portalu "Nauka w Polsce", w 1981r Martin Evans wyizolował mysie zarodkowe komórki macierzyste, co było tak ważnym odkryciem, że został za nie wyróżniony w 2007r nagrodą Nobla. Komórki macierzyste są nazywane komórkami ES, od ich angielskiej nazwy "embryonic stem cells". Od czasu odkrycia Evansa, badania nad komórkami ES prowadzone są bardzo intensywnie, a już w 1998r wyizolowano je z ludzkich zarodków.
Ludzki organizm zbudowany jest z wielu rodzajów komórek, które tworzą tkanki i wspólnie pełnią określoną funkcję. Długość życia każdej z nich jest zaprogramowana. Po upływie określonego czasu, po dokonaniu określonej ilości podziałów lub w przypadku uszkodzenia komórki musi ona zginąć i zostać zastąpiona przez nową. Komórki macierzyste są wyjątkowe, ponieważ są nieśmiertelne i mają nieograniczony potencjał podziału i rozwoju (National Institutes of Health).
W organizmie człowieka występują dwa główne rodzaje komórek macierzystych: zarodkowe oraz somatyczne. Wg książki "Histologia" pod red. W. Sawickiego i J. Malejczyka, komórki macierzyste zarodkowe są totipotencjalne (mogą się przekształcić w każdy rodzaj komórek) lub pluripotencjalne (mogą dać początek każdemu rodzajowi komórek, za wyjątkiem łożyska). Somatyczne komórki macierzyste mogą przejść tylko w niektóre typy komórek lub w określony ich rodzaj (są multipotencjalne lub unipotencjalne).
Komórki macierzyste są izolowane z krwi pępowinowej po porodzie, a następnie mogą być przechowywane w niskich temperaturach przez wiele lat. Drugim ich źródłem jest szpik kostny pobierany podczas jego punkcji lub krew obwodowa po wcześniejszej mobilizacji farmakologicznej.
Co można wyleczyć metodami medycyny regeneracyjnej?
Obecnie leczenie przy pomocy komórek macierzystych i terapii genowej jest w fazie badań klinicznych. Z książki "Regenerative Medicine" opublikowanej przez Department of Health and Human Services w 2006r można się dowiedzieć, w jakim kierunku te badania zmierzają.
Układ nerwowy jest szczególnie trudny do leczenia, ponieważ jego komórki mają bardzo ograniczone zdolności do regeneracji. Zmiany powstałe w wyniku chorób neurodegeneracyjnych lub urazów są często nieodwracalne lub cofają się jedynie częściowo. Naukowcy pracują nad zastosowaniem komórek macierzystych, które potrafią zróżnicować się do komórek nerwowych i zastąpić te uszkodzone. Podejmowane są próby leczenia między innymi choroby Parkinsona, porażeń i niedowładów spowodowanych urazami rdzenia kręgowego oraz uszkodzeń spowodowanych przez udar mózgu.
Medycyna regeneracyjna daje nadzieję na regenerację mięśnia sercowego po zawale. Fragment niedokrwionego mięśnia obumiera i zostaje zastąpiony blizną łącznotkankową, która się nie kurczy i upośledza pracę całego serca. Jeśli uda się w miejsce objęte zawałem podać komórki macierzyste i sprawić, by zróżnicowały się w komórki mięśnia sercowego, uda się ograniczyć niewydolność serca. Pozwoli to na szybszy powrót do zdrowia i poprawę jakości życia osób po zawale.
Z danych International Diabetes Federation wynika, że na świecie żyje 250 milionów ludzi chorych na cukrzycę. W wyniku choroby komórki trzustki produkują zbyt małą ilość insuliny, w stosunku do zapotrzebowania. Trwają badania nad ukierunkowaniem rozwoju komórek macierzystych w kierunku komórek beta trzustki, które odpowiedzialne są za wytwarzanie insuliny. Po wszczepieniu wyhodowanych komórek beta, organizm chorych byłby w stanie samodzielnie zapewnić wystarczającą ilość insuliny i podawanie jej w postaci wstrzyknięć mogłoby okazać się zbędne. Byłoby to leczenie przyczynowe cukrzycy, które mogłoby prowadzić do jej całkowitego wyleczenia.
Medycyna regeneracyjna jest prężnie rozwijającą się gałęzią medycyny. Daje nadzieję na wyleczenie chorób, na które nie ma obecnie skutecznego leczenia. Obecnie na rynku dostępny jest niewielki zakres zabiegów z wykorzystaniem komórek macierzystych, jednak jest on coraz szerszy. Niewykluczone, że procedury zaliczane do medycyny regeneracyjnej zastąpią farmakologiczne leczenie wielu chorób.
-
4.6/5 (opinie 10)