Co to jest torbiel boczna szyi?

Co to jest torbiel boczna szyi?

Natura dość precyzyjnie zaplanowała rozwój ludzkich zarodków - do każdego wydarzenia dochodzi w zasadzie w ściśle określonym czasie. Przykładowo, około 21. dnia ciąży zaczyna pracować serce, w 3. miesiącu życia płodowego swoją czynność podejmują nerki. W trakcie dziewięciu miesięcy rozwoju u dziecka zachodzą wszelkie procesy, które mają uczynić je zdolnym do życia poza organizmem matki. 

Czasami jednak w trakcie procesów rozwojowych dochodzi do różnego rodzaju zaburzeń. U ich podłoża mogą leżeć m.in. uwarunkowania genetyczne czy też stosowanie niektórych leków w czasie ciąży. Skutkiem tego rodzaju zaburzeń bywają wrodzone wady u dziecka - jedną z nich jest torbiel boczna szyi.

Jakie są przyczyny powstawania torbieli bocznej szyi?

Torbiel boczna szyi bywa określana również mianem torbieli skrzelopochodnej lub brachiogennej. Nazwa związana jest z tym, z jakich struktur powstaje ten twór. Z tzw. łuków skrzelowych rozwijają się różne narządy, m.in. te zlokalizowane w obrębie głowy i szyi. Pozostałości wspomnianych struktur prawidłowo zanikają około 7. tygodnia rozwoju płodu, kiedy jednak nie dochodzi do tego zjawiska, pojawiać się może patologia pod postacią opisywanej torbieli. Prawdopodobnie w patogenezie zmiany udział mają czynniki genetyczne - mogą one bowiem występować rodzinnie. Torbiel boczna szyi jest zmianą nienowotworową, która jest wysłana nabłonkiem i w swoim wnętrzu zawiera głównie śluz.

Dokładna lokalizacja torbieli bocznej szyi zależna jest od tego, z której kieszonki skrzelowej pochodzi dany twór. Najczęstsze (stanowiące, według medicine.yale.edu, 90% przypadków problemu) są zmiany powstające z II kieszonki. Zlokalizowane są one w dolnej części szyi, w sąsiedztwie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego i mogą być połączone z gardłem.

Inne postacie torbieli bocznej szyi pojawiają się m.in. w okolicy obojczyka i żuchwy. W dotyku są one elastyczne, wyraźnie odgraniczone oraz ruchome względem pozostałych struktur znajdujących się w ich pobliżu. Omawiane zmiany są głównie jednostronne: jak podaje emedicine.medscape.com, torbiele po obu stronach szyi widuje się u około 2 do 3% pacjentów z opisywanym zaburzeniem.

Objawy torbieli bocznej szyi

Mimo, że do powstania torbieli dochodzi już na etapie życia płodowego, to ich obecność może być zdiagnozowana nawet dopiero po osiągnięciu przez pacjenta dorosłości. Związane jest to choćby z przyjmowaniem przez tego typu zmiany rozmaitego wyglądu (przybierać mogą one postać zarówno uwypukleń, jak i zagłębień). Oprócz tego zazwyczaj torbiele boczne szyi są niebolesne.

W przypadku połączenia torbieli z jakąś inną strukturą (np. gardłem czy uchem środkowym), zbierać się w niej może płyn, co skutkować może powolnym zwiększaniem się jej wymiarów. Jeżeli znajduje się ona w okolicy przełyku, może to skutkować utrudnionym połykaniem, z kolei powiększanie się torbieli sąsiadującej z tchawicą może być przyczyną problemów z oddychaniem.

Torbiel boczna szyi może być związana z dolegliwościami bólowymi, jednak dochodzi do nich dopiero wtedy, kiedy rozwinie się zakażenie tej struktury. Problem ten zazwyczaj jest związany z infekcją górnych dróg oddechowych, poza bolesnością występować może także drażliwość tkanek szyi oraz obrzęk tej okolicy.

Jak diagnozować torbiel boczną szyi?

Diagnozowanie torbieli bocznej szyi zaczyna się od wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego, podczas którego lekarz wyczuwa miękką masę w okolicy szyi. Następnie stosuje się badania obrazowe, takie jak ultrasonografia (USG), a w bardziej skomplikowanych przypadkach tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI), aby dokładnie ocenić torbiel.

W razie potrzeby przeprowadza się biopsję cienkoigłową (BAC) w celu pobrania próbki do analizy. Czasami zlecane są badania krwi, jeśli istnieje podejrzenie infekcji.  

Leczenie torbieli bocznej szyi – jakie są opcje?

Przy zakażeniu torbieli bocznej szyi pacjentom podawane są antybiotyki. Dopiero po opanowaniu infekcji możliwe jest usunięcie zmiany, można to jednak wykonać również w okresie bezobjawowym - jeżeli tylko zostanie ona wcześniej zdiagnozowana. Operacyjne usunięcie torbieli bocznej szyi jest postępowaniem z wyboru - związane jest to z tym, że jeżeli tylko patologiczne tkanki zostaną całkowicie usunięte, to nie dochodzi do nawrotów problemu.

Czy torbiel na szyi może się wchłonąć?

Torbiel na szyi rzadko wchłania się samoistnie. W większości przypadków, zwłaszcza jeśli jest to torbiel boczna szyi, wymaga ona leczenia, takiego jak drenaż lub zabieg chirurgiczny, aby ją usunąć. Torbiele, które nie powodują objawów lub nie powiększają się, mogą być czasami monitorowane, ale zazwyczaj nie zanikają samoistnie.