Co to jest uretrocystoskopia ?

Uretrocystoskopia (cystoskopia )to badanie endoskopowe dolnego odcinka dróg moczowych - cewki moczowej i pęcherza moczowego. Badanie wykonywane jest za pomocą cienkiego wziernika wprowadzanego przez zwenętrzne ujście cewki moczowej. W zależności od jego rodzaju wyróżniamy uretrocystoskopię wykonywaną za pomocą sztywnego wziernika (rigid urethrocystoscopy), lub giętkiego, elastycznego instrumentu (flexible urethrocystoscopy). Poza funkcją diagnostyczną, uretrocystoskopia umożliwia przeprowadzenie małoinwazyjnych zabiegów na dolnym odcinku dróg odprowadzających mocz - mówimy wówczas o uretrocystoskopii leczniczej.

Początki uretrocystoskopii sięgają początków XIX wieku - w 1805r. Bozzini jako pierwszy opisał wziernikowanie pęcherza moczowego za pomocą sztywnego, metalowego cystoskopu (wziernika) - oświetleniu pola diagnostycznego służyła lampa umieszczona na zewnętrznym końcu wziernika, dlatego też zakres badanego obszaru był niewielki. 30 lat później (1835r.) Desormeaux skonstruował cystoskop zawierający układ zwierciadeł doprowadzających światło do wnętrza pęcherza moczowego, co znacznie poszerzyło pole powierzchni śluzówki pęcherza moczowego oglądane we wzierniku i poprawiło wartość diagnostyczną badania.

W 1886 roku Nitze stworzył cystoskop zbliżony budową do sztywnych wzierników wykorzystywanych we współczesnej urologii. Rozwój techniki endoskopowej (w tym skonstruowanie endoskopu giętkiego), coraz lepsze systemy optyczne i miniaturyzacja urządzenia pozwoliła na stworzenie funkcjonalnego, giętkiego uretrocystoskopu umożliwiającego diagnostykę licznych schorzeń dolnych dróg moczowych oraz ich małoinwazyjne leczenie.

Kiedy wykonuje się uretrocystoskopię ?

Uretrocystoskopia diagnostyczna umożliwia wyjaśnienie przyczyn takich dolegliwości jak nietrzymanie moczu, ból przy jego oddawaniu i krwiomocz, służy diagnostyce nawracających infekcji układu moczowego, bólów miednicy oraz pozwala na dokładną ocenę nieprawidłowości znalezionych w innych badaniach obrazowych dróg moczowych, np. USG, tomografii komputerowej (a czasem pozwala nawet stwierdzić zmiany organiczne w drogach moczowych, gdy inne badania obrazowe nie są wystarczająco czułe, aby je wykryć).  Ponadto procedura ta umożliwia pobranie materiału tkankowego z pęcherza moczowego w celu dalszej diagnostyki histopatologicznej (głównie w celu wykluczenia procesu nowotworowego).

Cystoskopia diagnostyczna pozwala również na wykonanie tzw. ureteropielografii wstecznej, czyli badania radiologicznego z podaniem za pomocą uretrocystoskopu kontrastu do moczowodu i miedniczki nerkowej od strony pęcherza moczowego, co poszerza możliwości tej procedury o diagnostykę obrazową górnego odcinka dróg odprowadzających mocz. U dzieci badanie te jest wykorzystywane w celu diagnostyki wad wrodzonych układu moczowego (refluks pęcherzowo-moczowodowy, zastawka cewki tylnej i inne).

Cystoskopia lecznicza umożliwa usuwanie polipów i  innych zmian w pęcherzu moczowym (m. in. rak pęcherza moczowego), poszerzanie zwężeń skutkujących trudnościami w oddawaniu moczu, tamowanie krwawień będących przyczyną krwiomoczu, leczenie niektórych wad wrodzonych układu moczowego oraz przezcewkowe usuwanie przerośniętego gruczołu krokowego (prostaty) - TURP (Transurethral Resection Of Prostate). Zabiegom leczniczym służą specjalne endoskopowe narzędzia (np. pętle elektroresekcyjne, elektrokoagulatory) wprowadzane za pomocą endoskopu do światła dróg moczowych. Lista procedur terapeutycznych wykonywanych za pomocą uretrocystoskopu jest długa, a metody endoskopowe często stanowią skuteczną  alternatywę dla leczenia chirurgicznego schorzeń układu moczowego, które jest bardziej inwazyjne i obciążone większym ryzykiem powikłań.

Źródła: Urologia. Andrzej Borkowski PZWL 2008; The Importance Of Urethrocystoscopy and Bladder Biopsy In Gynaecologist Patients, O. Flores-Carreras, M.I Gonzalez-Riuz, C.J.M Espinoza; Portale: eurologia.pl; urology-textbook.com; medscape.com