Co to jest zaćma podwichnięta

Zaćma to choroba, której istotą jest zmętnienie soczewki. Stopniowo dochodzi do pogorszenia wzroku, obraz staje się widoczny jak za mgłą, aż do całkowitej utraty wzroku z zachowanym wyłącznie widzeniem światła. Wyróżnia się kilka rodzajów zaćmy, w zależności od kolejności mętnienia części soczewki.

Zaćma podwichnięta - czym jest i jak powstaje?

Spośród typów zaćmy, na szczególną uwagę zasługuje zaćma pęczniejąca. W jej przebiegu zmętniałe włóka soczewki pęcznieją, a sama soczewka zwiększa swoją objętość. W wyniku powiększenia soczewki, zerwaniu ulega część więzadełek, na których jest ona umocowana. Podobna sytuacja może mieć miejsce podczas urazu oka lub u osób posiadających niewielką, kulistą soczewkę (mikrosferofakię). Taki stan nazywa się podwichnięciem soczewki, a konkretniej, ponieważ podwichnięciu ulega zmętniała soczewka, mamy do czynienia z zaćmą podwichniętą. 

W przypadku występowania u pacjenta zaćmy podwichniętej, największym problemem nie jest już zmętnienie soczewki, tylko to, że soczewka może się przemieścić i blokować odpływ cieczy wodnistej z oka. W związku z brakiem lub utrudnionym odpływem cieczy wodnistej, gwałtownie wzrasta ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Stan taki wymaga pilnego leczenia, ponieważ w innym wypadku trwałemu uszkodzeniu ulegnie nerw wzrokowy.

Zablokowanie odpływu cieczy wodnistej z oka przez zmętniałą soczewkę jest przyczyną jaskry wtórnej. Jest to przykład tego, jak mogą współwystępować różne schorzenia w obrębie gałki ocznej. U pacjentów z zaćmą podwichniętą pierwszoplanowym działaniem jest obniżenie ciśnienia panującego w gałce ocznej. Można to osiągnąć farmakologicznie, jednak efekt tego działania jest chwilowy i nie zawsze wystarczający. Terapia farmakologiczna jest stosowana tylko w czasie przygotowywania pacjenta do operacji, ponieważ leczeniem przyczynowym jest leczenie chirurgiczne.

Podczas operacji, usuwana jest przyczyna utrudnionego odpływu cieczy wodnistej, czyli podwichnięta soczewka oka. W jej miejsce jest wszczepiana soczewka sztuczna. Zabieg jest trudniejszy technicznie niż w przypadku klasycznej zaćmy starczej, ponieważ nie możemy tu wykorzystać torebki naturalnej soczewki, ponieważ nie jest ona prawidłowo zamocowana w gałce ocznej. Konieczne jest całkowite usunięcie soczewki i jej zastąpienie sztuczną protezą.

Podwichnięcie soczewki jest sytuacją nagłą. Często wykonuje się w trybie pilnym operację usunięcia soczewki, a wszczepienie sztucznej soczewki odbywa się w innym terminie. Przyczyną jest między innymi trudność w dopasowaniu soczewki w tak krótkim czasie. Jeśli usunięcie soczewki, która uniemożliwia prawidłowy przepływ cieczy wodnistej, odbędzie się zbyt późno, kiedy nerw wzrokowy ulegnie trwałemu uszkodzeniu, usunięcie zaćmy nie spowoduje odzyskania wzroku. Dlatego tak ważne jest szybkie obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Objawy zaćmy podwichniętej to dołączenie się objawów jaskry do występujących od dłuższego czasu objawów zaćmy. Od kilku miesięcy, lub czasami nawet lat występuje zamglenie widzenia. Dodatkowo, nagle pojawia się silny ból gałki ocznej, połączony z bólem głowy (głównie okolicy skroniowej i czołowej), a u części pacjentów dodatkowo występują nudności i wymioty. Pole widzenia staje się wówczas jeszcze bardziej zamglone, mogą się pojawiać "tęczowe koła", które są dosyć charakterystycznym objawem. Cała gałka oczna jest czerwona, przekrwiona. Pojawienie się tych objawów powinno skłonić do pilnej wizyty u okulisty.

Źródła: "Okulistyka podstawy kliniczne" prof. dr hab. M. Niżankowska; www.okulistyka.mp.pl; "Patomechanizm i objawy kliniczne najczęstszych postaci jaskry wtórnej" Borgis - Postępy Nauk Medycznych 9/2007, s. 409-414.