Co to są i jak powstają kępki żółte?

Kępki żółte są grudkowymi zmianami skórnymi i związane są z odkładaniem cholesterolu w skórze, co z kolei może mieć związek z zaburzeniami gospodarki lipidowej organizmu, czyli z hipercholesterolemią. Hipercholesterolemia oznacza zwiększenie cholesterolu w osoczu ponad przyjętą normę, która optymalnie wynosi 115mg/dl, chociaż w przypadku osób cierpiących na choroby serca wartość odcinająca stężenie LDL-C (cholesterolu LDL) wynosi 70mg/dl. Medycyna wyróżnia dwa typy tej choroby: hipercholesterolemię pierwotną, która jest najczęściej uwarunkowana genetycznie oraz hipercholesterolemię wtórną, związaną z takimi chorobami jak, na przykład niedoczynność tarczycy, czy zespół nerczycowy. Żółtaki są charakterystycznym objawem tej choroby, tak więc pojawienie się ich powinno być dla nas ostrzeżeniem, ponieważ podwyższony poziom cholesterolu może prowadzić do poważnych chorób serca.

Inną chorobą, w której przebiegu mogą pojawić się kępki żółte jest pierwotna marskość żółciowa wątroby. Choroba ta jest przewlekłym schorzeniem wątroby, które prowadzi do niszczenia wewnątrzwątrobowych przewodzików żółciowych oraz cholestazy, co w konsekwencji może prowadzić do rozwinięcia się osteoporozy, marskości wątroby, a nawet raka wątrobowokomórkowego.

Czym są żółtaki?

Kępki żółte to zmiany skórne o charakterze grudek, które mogą przybierać różnorodne kształty: mogą być płaskie lub wypukłe. Często rozwijają się symetrycznie i mogą zajmować wszystkie cztery powieki. Najczęściej pojawiają się na powiekach w kącie przyśrodkowym oka. W dotyku mogą być miękkie, chociaż czasami ulegają zwapnieniu i stają się twarde. Najczęściej występują w postaci licznych, drobnych zmian na skórze, chociaż mogą również osiągać wielkość kilku centymetrów. Żółtaki nie dają dolegliwości bólowych i nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia, rosną powoli i z czasem zlewają się ze sobą. Obecność mnogich kępek nazywa się ksantomatozą.

Rozwijają się u osób z podwyższonym cholesterolem całkowitym, chociaż mogą rozwinąć się również u ludzi zdrowych. Mogą pojawiać się po stosowaniu takich leków jak, na przykład kortykosteroidy, tiazydowe leki moczopędne, czy niektóre betablokery. Kępki żółte mają charakter łagodny, bez tendencji do złośliwienia, a ich obecność nie zaburza funkcji powiek, chociaż sprawia duży problem kosmetyczny. Zmiany te częściej dotyczą kobiet, a szczyt częstości ich występowania przypada na 4. I 5. dekadę życia. Rozpoznanie stawia się na podstawie wyglądu zmian skórnych, jednak w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy wykonać badanie histopatologiczne.

Ponieważ żółtaki mogą być związane z nieprawidłowym stężeniem lipidów, po ich zaobserwowaniu należy udać się do lekarza, który przeprowadzi odpowiednią diagnostykę i znajdzie przyczynę ich powstawania. Jeżeli powodem rozwoju żółtaków są zaburzenia lipidowe, które zostaną rozpoznane na podstawie lipidogramu, konieczne będzie zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii.

Żółtaki, które stanowią defekt estetyczny można usunąć stosując zabieg chirurgiczny lub laserowy z wykorzystaniem lasera CO2. Można stosować też urządzenia generujące plazmę. W przypadku drugiej i trzeciej metody nie ma konieczności zakładania szwów skórnych, nie występuje krwawienie. Koszt zabiegu ustalany jest indywidualnie, w zależności od ilości i wielkości zmian,  a ceny wynoszą od około 400 złotych. Jednak w przypadku każdej z metod, zmiany skórne mogą nawracać, zwłaszcza u osób z nieuregulowaną gospodarką lipidową. Należy również zaznaczyć, że nie należy zwlekać zbyt długo z decyzją o usunięciu kępek żółtych- gdy zmiany są wieloletnie i  duże źle przeprowadzony zabieg może skutkować niedomykalnością powiek, ponieważ kępki usuwane są wraz z fragmentem skóry którą zajmują. O najlepszej dla danego pacjenta metodzie usuwania kępek zadecyduje lekarz podczas wizyty kwalifikacyjnej do zabiegu.

Bibliografia: prof. dr. hab. Andrzej Szczeklik Choroby wewnętrzne