Cytologia płynna z testem HPV

HPV (Human Papilloma Virus), czyli wirus brodawczaka ludzkiego, to jeden z najczęściej przenoszonych drogą płciową czynników chorobotwórczych (według danych WHO zarażonych nim jest ponad 630 milionów ludzi na całym świecie). Wirus brodawczaka ludzkiego posiada ponad 100 odmian, przy czym większość z nich jest dla człowieka nieszkodliwa. Za infekcje występujące w układzie moczowo-płciowym odpowiada około 30 typów HPV, z których najgroźniejsze, ze względu na swój wysoce onkogenny potencjał, są typy 16, 18. Do największych zagrożeń związanych z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego zalicza się możliwość rozwoju raka szyjki macicy, rozpoznawanego corocznie u około 4 tysięcy kobiet w Polsce.

Jak wskazują statystyki medyczne, ryzyko zakażenia wirusem HPV znacząco wzrasta w przypadkach częstych zmian partnerów seksualnych, współżycie z partnerami mającymi wiele partnerek, niskiego poziomu higieny osobistej, niski poziom wykształcenia i nieprzywiązywanie wagi do dbania o własne zdrowie.

Płynna cytologia LBC - przełom w diagnostyce raka szyjki macicy

Podstawowym badaniem przesiewowe, pozwalającym na wykrycie wczesnych stadiów raka szyjki macicy, jest cytologia, czyli pobranie specjalną szczoteczką z kanału szyjki macicy próbek zawierających komórki błony śluzowej nabłonka, które następnie są analizowane pod mikroskopem. Stanowi to najskuteczniejszą metodę profilaktyki raka szyjki macicy. Jej nowoczesną odmianą jest tzw. cytologia na podłożu płynnym (LBC, z ang. Liquid Based Cytology), powszechnie stosowana w USA i Zachodniej Europie. Charakteryzuje się znacznie lepszymi właściwościami diagnostycznymi w porównaniu z "klasyczną" procedurą z użyciem szkiełka laboratoryjnego.

W cytologii na podłożu płynnym pobrany szczoteczką materiał przenoszony jest bezpośrednio do kubeczka z płynem utrwalającym, dzięki czemu do laboratorium przesyłane jest 100 proc. materiału pobranego od pacjentki. Dla porównania, w cytologii konwencjonalnej, jedynie 10 proc. pobranego materiału przenoszone jest na preparat, natomiast pozostałe 90 proc., wraz ze szczoteczką, wędruje do kosza.

Test na HPV znacząco efektywniejszy niż tradycyjne badanie cytologiczne

Zgodnie z artykułami publikowanymi w brytyjskiej prasie medycznej, bazującymi na badaniach przeprowadzonych w Montrealu i Malmo, szansa na wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych szyjki macicy znacząco wzrasta w przypadku uzupełnienia badania cytologicznego testem w kierunku onkogennych typów wirusa HPV. Przytoczone dane wskazują, że badania w kierunku HPV miały czułość 94,6% w porównaniu z 55,4% dla cytologii, a swoistość 94,1% w porównaniu z 96,8% dla cytologii.

Wraz z opracowywaniem coraz to nowszych generacji testów HPV ich czułość diagnostyczna dochodzić może w niektórych laboratoriach nawet do 100%.

Badanie cytologii płynnej z HPV - od tradycyjnych do najnowocześniejszych technik

Najstarszą ze stosowanych metod jest HC2 – wykrywa ona obecność wirusa, która jednak może świadczyć tylko o przejściowej i niegroźnej infekcji. Nowsza i bardziej zaawansowana jest technika hybrydyzacji polimerazy łańcuchowej (PCR) - pozwala konkretnie wskazać typ wirusa w próbce.

Najnowocześniejszą ze znanych obecnie metod jest tzw. amplifikacja mRNA E6/E7, która jeżeli potwierdzi obecność wzmożonej amplifikacji mRNA (matrycowe RNA – rodzaj kwasu rybonukleinowego, będącego nośnikiem informacji genetycznej) danego typu wirusa w próbce, wskazuje o bardzo wczesnej już postaci zmian przednowotworowych mimo prawidłowego wyniku cytologicznego czy badania kolposkopowego. Istotnym aspektem jest, że badania molekularne umożliwiają wykrycie obecności wirusa HPV już w momencie, kiedy infekcja nie manifestuje się jeszcze żadnymi symptomami.

Badanie pod kątem HPV można przeprowadzić do czterech tygodni od pobrania próbek na cytologię płynną. Jest ono uzupełnieniem diagnostyki w przypadku uzyskania wyniku dodatniego typ "nie 16/18" wirusa HPV. Test ten wykrywa jeden lub kilka genotypów z grupy o wysokim potencjale onkogennym (31,33,35,39,45,51,52,56,58,59,66,68).

Kiedy wykonać cytologię płynną z testem HPV?

Materiałem do badań jest wymaz z szyjki macicy pobrany na podłoże płynne w gabinecie ginekologicznym, próbki dostarczone z zewnątrz nie są przyjmowane do badania.

Testu nie przeprowadza się podczas:

• miesiączki

• terapii antybiotykami

• leczenia preparatami dopochwowymi (globulki, kremy)

• gdy stosowane są irygacje

• w ciągu 48 h od ostatniego stosunku płciowego

Jeśli stosowane było leczenie, zaleca się 3-5 dniową przerwę pomiędzy zakończeniem leczenia, a wykonaniem testu z cytologii płynnej z testem HPV. Działania testu nie zakłóca natomiast większość środków nawilżających, produktów do higieny intymnej oraz żeli antykoncepcyjnych.