Czy antykoncepcyjna wkładka hormonalna jest skuteczna?

Ewolucja wkładek domacicznych - od pierwszego IUD do nowoczesnych rozwiązań

Kształtka wewnątrzmaciczna (z and. IUD - intrauterine device) została wynaleziona w 1900r. przez lekarza niemieckiego Richtera z Waldenburga. Nie zyskała jednak uznania, ponieważ powodowała powstawanie silnego stanu zapalnego u stosujących ją kobiet. Nad jej udoskonalaniem pracowali inni ginekolodzy z tego kraju, lecz ich starania zostały uznane przez nazistów za "zagrożenie dla aryjskiej rasy". Idea jednak szybko zyskała akceptację w USA. Tam opracowano pierwszą wkładkę z termoplastiku. Były następnie produkowane w różnych kształtach.

Dopiero w latach 60' stworzono pierwsze IUD w formie, który przypomina stosowane współcześnie. Pomysłodawca, dr Howard Tatum, zauważył, że macica w skurczu przypomina właśnie "T". Taki kształt zapobiega wypadaniu wkładki. W tym samym okresie zaczęto też wzbogacać je w jony miedzi, a niecałe 10 lat później pojawiły się IUD uwalniające hormony.

Chociaż wkładki wewnątrzmaciczne są rzadko wybierane przez Polki jako metoda antykoncepcji, te z nich, które zdecydowały się na to rozwiązanie są bardzo zadowolone. Lepiej oceniają swoje życie seksualne, ogólny stan zdrowia, i doceniają komfort, który zapewnia ta metoda. Na "spiralę" uwalniającą hormony częściej decydują się mężatki, z wyższym wykształceniem, które są aktywne fizycznie [Skrzypulec et al., 2008, Collegium Antropologicum].

Skuteczność wkładki wewnątrzmacicznej

Poprzez swoje mechaniczne oddziaływanie na błonę śluzową macicy (endometrium) wkładki domaciczne nie pozwalają na stworzenie warunków, które sprzyjają zagnieżdżeniu się zarodka. Jednak za ich głównym mechanizm działania uważa się zapobieganie zapłodnieniu. UID uwalniające hormony posiadają niewielki zbiorniczek. Zawiera levonorgestrel, syntetyczny odpowiednik jednego z żeńskich hormonów - progesteronu. Poza zmianami wywoływanymi w endometrium sprawia, że śluz wydzielany przez szyjkę macicy jest gęsty i nieprzepuszczalny dla plemników.

Skuteczność metod antykoncepcji mierzy się podając indeks Pearla. Określa on ilość ciąż w grupie 100 kobiet, które stosowały daną metodę antykoncepcji przez rok czasu. Dla wkładek uwalniających hormony (np. Mirena) wynosi on 0,5. Dlatego zapewnia ona lepszą ochronę niż kształtka uwalniająca same jony miedzi (indeks Pearla 1,2-3,0), czy prezerwatywa (5-12). Mniejszą wartość tego wskaźnika mają tabletki hormonalne zawierające progesteron i estrogeny (0-0,3), jednak z zastrzeżeniem, że były prawidłowo zażywane [Bręborowicz, 2010: 951-962]. Dlatego wkładka uwalniające levonorgestrel jest dobrą alternatywą dla tych kobiet, które mają przeciwwskazania do stosowania doustnej hormonalnej antykoncepcji. Większość nieplanowanych zajść w ciążę u kobiet stosujących wkładki wewnątrzmaciczne jest spowodowana jej przypadkowym wypadnięciem.

Korzyści ze stosowania wkładki antykoncepcyjnej

Stosowanie wkładki antykoncepcyjnej oferuje szereg korzyści, które sprawiają, że jest to popularna i skuteczna metoda antykoncepcji. Oto niektóre z nich:

• krwawienia miesiączkowe są mniej obfite nawet o 90% po kilku pierwszych miesiącach,
• mogą zapobiegać rakowi endometrium oraz jego przerostowi,
• powodują znamienne zmniejszenie objawów związanych z endometriozą,
• zmniejszają ryzyko ciąży ektopowej,
• nie powodują wzrostu wagi

Wkładka hormonalna a skutki uboczne

U niektórych kobiet mogą się pojawiać działania uboczne podobne jak przy stosowaniu tabletek (wahania nastoju, nadmierna tkliwość piersi, trądzik). Mogą mieć związek z powstawaniem torbieli jajnika, jednak te są łagodne i zazwyczaj same się wchłaniają. Czasami skutki uboczne zmuszają do porzucenia tej metody, lecz dotyczy to niewielkiego odsetka kobiet (7,3%).

Choć wkładka antykoncepcyjna może być źródłem niektórych skutków ubocznych, dla większości kobiet stanowi skuteczną, długoterminową metodę zapobiegania ciąży. Kluczem do sukcesu jest świadome podejście do własnego zdrowia i regularne wizyty kontrolne u ginekologa, co pozwala na monitorowanie stanu zdrowia i szybką reakcję na ewentualne problemy.

Spirala antykoncepcyjna - cena

Wkładki muszą być zakładane przez ginekologa. W Polsce dostępne są 2 wkładki uwalniające hormony - Mirena oraz Jaydess. Pierwsza zapewnia ochronę na 5, druga na 3 lata. Kosztują w granicach 600-700zł.