Czy zaćmę można wyleczyć bez operacji

Zaćma (łac. cataracta) jest to schorzenie, którego istotą jest zmętnienie soczewki lub torebki soczewki oka. Wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zaćma jest najczęstszą przyczyną upośledzenia wzroku. Z badań, przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, że u ponad 40% osób po 74. roku życia zaćma powoduje pogarszanie się widzenia. Objawem zaćmy jest stopniowe pogarszanie się wzroku, z zachowanym poczuciem światła nawet w przypadku występowania bardzo zaawansowanych zmian. 

Typowe leczenie zaćmy polega na usunięciu zmętniałej soczewki oka i zastąpieniu jej soczewką sztuczną. Istnieje możliwość takiego jej dobrania, by udało się skorygować wadę wzroku, występującą przed zabiegiem, dzięki czemu pacjent może zrezygnować z okularów, które nosił przez całe życie.

Czy zaćmę można wyleczyć bez operacji?

Zmętnienie soczewki, które powoduje pogorszenie widzenia, jest nieodwracalne. Nie istnieje w związku z tym żadna skuteczna metoda zachowawczego leczenia zaćmy. Jedynym sposobem na uniknięcie zabiegu jest wczesne wdrożenie profilaktyki pojawienia się zaćmy. Jest to możliwe po poznaniu czynników prowokujących lub przyspieszających jej powstawanie, jednak zazwyczaj pozwala wyłącznie na opóźnienie pojawienia się objawów choroby.

Wyróżniamy dwa główne rodzaje zaćmy: zaćmę wrodzoną oraz nabytą. Zaćma wrodzona jest najczęstszą przyczyną ślepoty wśród dzieci. Wśród jej przyczyn wymienia się wady chromosomalne, infekcje wewnątrzmaciczne oraz uszkodzenia toksyczne i związane z zaburzeniami metabolicznymi. Zaćma nabyta pojawia się wraz z wiekiem (zaćma starcza), w wyniku działania wolnych rodników i produktów metabolizmu lub jest spowodowana występowaniem schorzeń gałki ocznej oraz chorób ogólnoustrojowych, takich jak cukrzyca, choroba Wilsona, niedoczynność przytarczyc czy dystrofia miotoniczna. Istotną rolę w powstawaniu zaćmy przypisuje się promieniowaniu podczerwonemu, ultrafioletowemu oraz rentgenowskiemu.

Skuteczne leczenie zachowawcze zaćmy nie istnieje. Można natomiast wdrożyć profilaktykę, która opóźni jej powstanie. Istotna jest ochrona oczu przed promieniowaniem, którą można zapewnić poprzez noszenie okularów z filtrem UV oraz masek ochronnych w zakładach pracy. Osoby ze schorzeniami metabolicznymi (w tym cukrzyca) powinny dbać o ich odpowiednie leczenie, aby nie doprowadzić do przyspieszenia rozwoju zaćmy. Pojawił się szereg prac naukowych, w których udowodniono ochronny wpływ witaminy C. W związku z tym pacjenci z grup ryzyka wystąpienia zaćmy powinny rozważyć odpowiednią dietę lub suplementację witaminy C.

Pacjenci często boją się podjęcia decyzji o wykonaniu operacji zaćmy, ponieważ obawiają się pogorszenia wzroku lub komplikacji związanych z zabiegiem. Na to pytanie odpowiedzi szukali autorzy artykułu "Ocena wybranych aspektów jakości życia u pacjentów w przedziale wiekowym 55–75 lat przed i po zabiegu usunięcia zaćmy". Wśród 100 pacjentów operowanych z powodu zaćmy przeprowadzono ankietę, w której badano zadowolenie z życia po zabiegu. Aż 94% ankietowanych osób stwierdziło, że poprawa widzenia spowodowana operacją zaćmy spowodowała poprawę ich aktywności życiowej.

Cena operacji usunięcia zaćmy w Polsce mieści się w przedziale od 1 700 do 3 500 zł. Warto przy okazji zauważyć, że ceny zabiegu w Polsce są bardzo konkurencyjne na tle innych państw europejskich: przykładowo, cena zabiegu w Spire Norwich Hospital to 3 075 £ (17 500 zł).

Źródła: "Ocena wybranych aspektów jakości życia u pacjentów w przedziale wiekowym 55–75 lat przed i po zabiegu usunięcia zaćmy", Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 3/2015; "Zaćma", prof. dr hab. med. W. Omulecki, www.okulistyka.mp.pl; "Zaćma – najczęstsza przyczyna uleczalnej ślepoty", Przewodnik Lekarza 2000, 2, 10, 78-86; "Zaćma i witamina C - meta-analiza badań" Acta Ophthalmol. 2015 Mar 4; www.privatehealth.co.uk