Czym zajmuje się chirurg naczyniowy?

Chirurdzy naczyniowi zajmują się leczeniem zwężeń tętnic ograniczających istotnie przepływ krwi, co skutkować może niedokrwieniem narządów przez nie zaopatrywanych. Najczęstszą przyczyną niedrożności naczyń tętniczych jest w dzisiejszych czasach miażdżyca. Chirurdzy naczyniowi zajmują się także diagnostyką i leczeniem pacjentów z tętniakami, zakrzepicą żył głębokich czy żylakami. Pod ich opieką znajdują się chorzy z zespołem stopy cukrzycowej, która pomimo znacznego postępu w możliwościach leczenia cukrzycy, wciąż stanowi jej często obserwowane powikłanie. Jak mówi dr hab.n.med Anna Korzon-Burakowska w Polsce co godzinę wykonywana jest amputacja z powodu zaawansowanej stopy cukrzycowej. Chirurdzy naczyniowi trudnią się również leczeniem zatorów tętniczych oraz zapaleń obejmujących naczynia. U chorych wymagających dializoterapii chirurdzy naczyniowi wytwarzają przetoki tętniczo-żylne. 

Mogłoby się wydawać, że chirurgia naczyniowa jest bardzo nowoczesną dziedziną medycyny, która rozwinęła się całkiem niedawno- jednak nic bardziej mylnego. Świadomość występowania żylaków czy tętniaków mieli już medycy starożytnego Egiptu, o czym można dowiedzieć się z papirusu Ebersa datowanego na XVIw. p.n.e. Pierwsze operacje naczyniowe odbywały się prawdopodobnie już w starożytnych Indiach i Grecji. Współczesna chirurgia naczyniowa ma swoje początki w XIXw. kiedy to zaczęto wykonywać operacje rekonstrukcyjne naczyń. Z kolei technikę endowaskularną po raz pierwszy zastosowali Amerykanie, Dotter i Judkins, w 1964r. Wykonali wówczas przezskórną angioplastykę u pacjentki z niedokrwieniem kończyn dolnych o podłożu miażdżycowym. 

Co leczą chirurdzy naczyniowi

Zasadniczo chirurgia naczyniowa oferuje pacjentom zabiegi metodą klasycznej operacji otwartej oraz technikami wewnątrznaczyniowymi.

Operacje wewnątrznaczyniowe przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Pod kontrolą radiograficzną chirurg umieszcza w wybranej tętnicy- najczęściej udowej lub ramiennej- tzw. śluzę naczyniową, która uniemożliwiać ma wsteczny przepływ krwi. Następnie za pomocą odpowiednich prowadnic i cewników wprowadzonych przez tę tętnicę lokalizowany jest fragment naczynia objęty schorzeniem. Wówczas zastosować można odpowiednie postępowanie naprawcze. Obecnie techniki endowaskularne stają się metodą z wyboru w leczeniu większości zaburzeń występujących w układzie żylnym i tętniczym. 

Do metod najczęściej stosowanych w chirurgii endowaskularnej zaliczamy przezskórną angioplastykę balonową (PTA) oraz implantację stentów lub stentgraftów w chorym naczyniu. PTA wiąże się z wprowadzeniem do tętnicy cewnika zakończonego balonikiem, który po osiągnięciu miejsca dotkniętego zwężeniem ulega rozprężeniu i poszerza naczynie. Stenty to wykonane z metalowej siatki "rurki" , które umieszczone w tętnicy bądź żyle mają utrzymywać jej drożność. Wszczepienie stentu jest postępowaniem z wyboru w zwężęniach tętnic szyjnych lub biodrowych. Stentgraft natomiast posiada powłokę ciąglą- a nie wykonaną z siatki- i może zastąpić fragment naczynia, który uległ uszkodzeniu np. z powodu urazu lub obecności tętniaka. 

Metody klasyczne wiążą się z koniecznością znieczulenia ogólnego pacjenta, znaczną inwazyjnością oraz dłuższym okresem rekonwalescencji po zabiegu. Jednak u niektórych pacjentów operacja otwarta może okazać się bardziej skuteczna. Ostateczną decyzję o wyborze metody operacji podejmują chirurdzy w zależności od typu naczynia objętego schorzeniem, rodzajem samego schorzenia oraz rozległością jego występowania, a także stanu ogólnego pacjenta.

Młodzi lekarze marzący o specjalizacji w chirurgii naczyniowej są poddawani 6-letniemu procesowi kształcenia. Obejmuje on 3-letni moduł podstawowy z chirurgii ogólnej, po którym następuje trwający również 3 lata moduł specjalistyczny w chirurgii naczyniowej. Specjalizacje modułowe obowiązują w Polsce od października 2014r. a ich celem jest przyspieszenie i ułatwienie procesu kształcenia lekarzy.