Przyczyny chrapania
Wśród przyczyn będących powodem chrapania najczęściej wymieniane są wady w budowie anatomicznej gardła, powodujące w czasie snu nieprawidłowy przepływ powietrza do płuc. Powoduje on wibracje wywołujące drgania języczka i podniebienia miękkiego, będące przyczyną charakterystycznego hałasu. Innym powodem może być zaburzona drożność nosa w efekcie skrzywienia przegrody lub występowania polipów a u dzieci także przerost migdałków. Czynnikami sprzyjającymi nasileniu dolegliwości są m.in. palenie papierosów, picie alkoholu oraz otyłość.
Przypadłość w znaczącym stopniu przyczynia się do zakłócania prawidłowego snu osoby chrapiącej (i jej partnera), staje się powodem obniżenia natlenienia organizmu a co za tym idzie uczucia nadmiernego zmęczenia w ciągu dnia.
Czy bezdech jest niebezpieczny ?
Chrapanie często jest elementem znacznie poważniejszej choroby znanej jako obturacyjny bezdech senny (OBS), czyli wstrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas snu. Występujący wielokrotnie w ciągu nocy i trwający powyżej 10 sekund jest poważnym problemem, mającym groźne dla zdrowia konsekwencje. Nieleczone schorzenie znacząco zwiększa ryzyko rozwoju takich chorób i zagrożeń jak:
- nadciśnienie tętnicze – bezdech senny 2-3 krotnie zwiększa ryzyko jego wystąpienia
- choroba niedokrwienna i zaburzenia rytmu serca – zaawansowany bezdech senny zwiększa ryzyko choroby wieńcowej a u osób z rozwiniętą chorobą serca ryzyko poważnych arytmii, zagrażających nawet życiu
- udar mózgu – ryzyko udaru wzrasta wraz z nasileniem objawów bezdechu sennego lub prawdopodobieństwo kolejnego udaru
- wypadki komunikacyjne – związana z bezdechem sennym zmęczenie odczuwane podczas dnia kilkakrotnie zwiększa ryzyko spowodowania wypadku
Zgodnie z aktualną wiedza medyczną, obturacyjny bezdech senny wykazuje również związek z takimi chorobami jak: cukrzyca, depresja i zaburzenia potencji.
Jak wygląda badanie bezdechu sennego?
Chrapanie jest elementem bezdechu sennego, jednak nie jest z nim tożsame. U osób cierpiących na bezdech senny z reguły występuje chrapanie, ale zależność odwrotna niekoniecznie jest prawdziwa. Oznacza to, że osoba chrapiąca może, lecz nie musi cierpieć na bezdech podczas snu.
Watch PAT200 - diagnostyka chrapania i bezdechu sennego
Jednym z najnowszych na rynku urządzeń do tzw. diagnostyki skriningowej występowania bezdechu sennego jest Watch PAT200 amerykańskiej firmy Itamar Medical, wykorzystujący opatentowaną technologię PAT (Peripheral Arterial Tone) do diagnostyki tętnic obwodowych i układu współczulnego. Aparat został zatwierdzony przez FDA i rekomendowany przez Amerykańską Akademię Medycyny Snu do diagnostyki bezdechu sennego.
Zamontowany na palcu pacjenta czujnik urządzenia przekazuje do jednostki centralnej informacje o chwilowych zmianach objętości tętnic w układzie krążenia. Są one zapisywane na wymiennych nośnikach a następnie analizowane przez lekarza za pomocą specjalistycznego oprogramowania, co pozwala na ocenę procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie.
Mechanizm wykrywania obturacyjnych bezdechów w czasie snu jest następujący:
- zmniejszone napięcie mięśniowe górnych dróg oddechowych powoduje zamykanie ścian górnych dróg oddechowych i obturację
- sprzężeniem zwrotnym dla tego zdarzenia oddechowego jest aktywacja układu współczulnego, która powoduje wazokonstrykcję i przyspieszenie tętna, w wyniku czego aparat rejestruje tłumienie sygnału PAT.
- po przebudzeniu następuje powrót napięcia mięśni górnych dróg oddechowych, zakończenie bezdechu i ponowne zaśnięcie.
Urządzenie jest wypożyczane pacjentowi przez gabinet lekarski, po uprzednim poinstruuowaniu w jaki sposób należy je zamocować przed snem i rozpocząć badanie. Następnego dnia, po przebudzeniu pacjent odpina czujniki i zdejmuje z ręki aparat. Urządzenie z zapisanym badaniem jest zwracane lekarzowi w czasie kolejnej wizyty. Po uruchomieniu oprogramowania i wczytaniu zarejestrowanych danych w ciągu kilku minut otrzymuje on kompleksowy raport badania, zawierający tabele z indeksami zdarzeń oddechowych i statystyki.
Diagnostyka skriningowa urządzeniem Watch PAT200 nie jest refundowana przez NFZ a koszt jej przeprowadzenia w prywatnej placówce to ok. 30-500 zł.
Jaki lekarz leczy chrapanie?
Badanie można przeprowadzić m.in. w Centrum Leczenia Chrapania i Bezdechu w Bydgoszczy, Centrum Medycznym Św. Łukasza w Częstochowie, Centrum Medycznym Promed w Krakowie, Ośrodku Medycyny Snu Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie oraz Polsko-Amerykańskiej Klinice Serca Wrocławskie Centrum Medyczne.
Źródła:
- R. Jen, J. E. Orr,b Y. Li, P. DeYoung, E. Smales, A. Malhotra and R. L. Owens, "Accuracy of WatchPAT for the Diagnosis of Obstructive Sleep Apnea in Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2020
- Ji Ho Choi, Bora Lee, Jae Yong Lee and Hyun Jun Ki, "Validating the Watch-PAT for Diagnosing Obstructive Sleep Apnea in Adolescents" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2018