Diagnostyka genetyczna łuszczycy

Łuszczyca (łac. psoriasis) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry charakteryzującą się pojawianiem się na skórze grudkowo -łuszczących wykwitów i przebiegiem z okresami zaostrzeń i remisji. Występuje u kobiet i mężczyzn z niemal równą częstością, częściej u rasy białej niż żółtej czy czarnej. Ponadto wykazano, iż częściej dotyka mieszkańców krajów w klimacie chłodnym i umiarkowanym niż gorącym. Niestety dotyka również dzieci. Jak przedstawiają międzynarodowe statystyki częstość występowania łuszczycy szacuje się na 0,1 - 3% i zależy od regionu świata.

Łuszczyca objawia się dość charakterystycznie, na skórze pojawiają się wykwity, w postaci czerwonych grudek pokrytych srebrzystą łuską, najczęściej o typowej lokalizacji - na wyprostnej powierzchni stawów łokciowych i kolanowych, okolicy krzyżowej oraz owłosionej skóry głowy. Bardzo charakterystyczną cechą choroby jest jej nasilenie w okresach jesienno-zimowych, co ma najprawdopodobniej związek z okresem infekcji i mniejszego działania promieni słonecznych.

Antygen HLA-Cw6 - predyspozycja genetyczna do zachorowania na łuszczycę

Pomimo, iż łuszczyca jako choroba znana i badana jest od tysięcy lat, to do dnia dzisiejszego nie poznano jej pełnej etiologii. To co na pewno udało się udowodnić, to to, że rolę w jej patogernezie odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe. Fakt, że łuszczyca ma podłoże genetyczne potwierdzają obserwacje rodzin, w których występuje ta choroba. Udowodniono bowiem, że jeżeli oboje rodziców choruje na łuszczycę to ryzyko wystąpienia łuszczycy u ich dziecka sięga 70%. W podłożu genetycznym choroby współistnieje razem wiele genów, których występowanie predysponuje do wystąpienia choroby. Niestety nie ma jednego prostego mechanizmu dziedziczenia. Przez lata badań zaobserwowano u chorych na łuszczycę obecność licznych zaburzeń chromosomalnych, m.in. takich jak delecje, obecność aneuploidalnych komórek, czy uszkodzeń strukturalnych chromosomów. Ponadto wykazano silny związek między łuszczycą a ludzkimi antygenami leukocytarnymi - HLA. 

Antygeny głównego kompleksu zgodności tkankowej, u człowieka nazywane HLA (ang. human leukocyte antigens – ludzkie antygeny leukocytarne), kodowane są na 6 chromosomie przez zespół allelicznych genów i są to powierzchniowe antygeny rożnych tkanek. W przeprowadzonych badaniach wykazano statystycznie częstsze występowanie łuszczycy u chorych z niektórymi antygenami zgodności tkankowej, w tym z antygenem HLA-Cw6. Na podstawie wykonanych badań genetycznych można łuszczycę podzielić na:

• typ I - tak zwany typ młodzieńczy łuszczycy związany z dziedziczeniem autosomalnym dominującym oraz obecnością antygenu HLA-Cw6 u 85% chorych. Charakterystyczną cechą tej postaci choroby jest obecność rozległych wysiewnych zmian skórnych oraz to, że nie obserwuje się łuszczycy krostkowej. Typowe są częste nawroty choroby.
• typ II - tak zwany typ dorosłych, late onset, najczęściej ujawnia się dopiero między 50 a 70 rokiem życia, a antygen HLA-Cw6 stwierdzany jest jedynie u około 15% chorych. Ponadto postać tą cechuje brak rodzinnego występowania i często łagodniejszy przebieg.

W związku z tym w potwierdzeniu rozpoznania łuszczycy oraz w diagnostyce różnicowej typu choroby wielką rolę odgrywają badania genetyczne. Oznaczenie antygenu HLA-Cw6 u danego chorego jest możliwe dzięki specjalnym testom genetycznym lub technikom serologicznym. Typowanie molekularne antygenu HLA-Cw6 w diagnostyce łuszczycy wykonywane jest metodą PCR i wykrywa obecność alleli HLA-C*06 w ludzkim genomowym DNA. Badanie przeprowadzane jest z 1 ml krwi pobranej na antykoagulant. Testy genetyczne służące wykryciu HLA-C*06 przewyższają inne metody (serologiczne) czułością oraz swoistością, które dla typowania genetycznego wynoszą 100 procent.

Oznaczenie antygenu HLA-Cw6 może odbyć się w wielu laboratoriach mających w swej ofercie badania genetyczne. Koszt takiego badania zależnie od laboratorium oscyluje w granicach 250 - 300 zł. 

Źródła: Genetyka łuszczycy – od badań serologicznych antygenów zgodności tkankowej do badań asocjacyjnych całego genomu Aneta Szczerkowska-Dobosz, Krzysztof Rębała Przegl Dermatol 2011, 98, 377–383 // Turowski G., Kapińska-Mrówka M., Pietrzyk J.: Badania populacyjne układu HLA w łuszczycy I. Częstości fenotypowe, genowe i haplotypowe., Przegl. Dermatol., 1978, 5, 517-520