Diagnostyka i leczenie przykurczu Dupuytrena

Rozpoznanie przykurczu Dupuytrena nie stanowi istotnego problemu w codziennej praktyce, szczególnie w bardziej zaawansowanych stadiach choroby. W początkowej fazie rozwoju choroba ta może stwarzać pewne problemy diagnostyczne, szczególnie z uwagi na fakt, że rozpoczyna się bez istotnych dolegliwości bólowych, które mogłyby skłonić pacjenta do szukania porady lekarskiej.

W większości przypadków rozpoznanie choroby jest oparte na wywiadzie i badaniu fizykalnym, nie wymaga przeprowadzania skomplikowanych badań dodatkowych. Istotne jest zwrócenie uwagi na ewentualne rozpoznanie różnicowe i wybór metody leczenia dostosowany indywidualnie do stadium rozwoju choroby, co gwarantuje największą skuteczność i zmniejszenie ryzyka nawrotów.

Jak diagnozować i leczyć przykurcz Dupuytrena?

Ponieważ choroba Dupuytrena częściej dotyczy mężczyzn powyżej 40. roku życia, stwierdzenie u takich pacjentów kłopotów z wyprostowaniem palców rąk, szczególnie IV i V, w dużej mierze pozwala na wysunięcie takiego rozpoznania. We wcześniejszych stadiach o rozwoju choroby może świadczyć pojawienie się zgrubienia tkanki podskórnej lub guzków oraz wciągnięć skóry w obrębie dłoni. Informacje, zebrane przez lekarza, powinny uwzględniać aspekty genetyczne, zdrowotne oraz środowiskowe. Jest to związane z możliwością występowania rodzinnego przykurczu oraz pojawienia się tej choroby wtórnie do występowania schorzeń metabolicznych, endokrynologicznych lub neurologicznych. Również nadużywanie używek, w szczególności alkoholu, może predysponować do rozwoju tej choroby.

W niektórych przypadkach rozpoznanie choroby Dupuytrena może pozwolić u nie leczących się do tej pory pacjentów na rozpoczęcie diagnostyki w kierunku np. cukrzycy czy padaczki. W badaniu fizykalnym można wyczuć pasma rozcięgna dłoniowego, a także przeprowadzić tzw. „test stołu”, zwany w piśmiennictwie angielskim jako „Houston Table Top Test”. Pacjent układa płasko na blacie stołu dłoń, zwróconą powierzchnią dłoniową do stołu. W przypadku choroby Dupuytrena, w szczególności w zaawansowanych stadiach, dłoń nie będzie przylegać płasko, ściśle do powierzchni stołu. We wczesnych stadiach przykurczu pomocne może być badanie ultrasonograficzne, pozwalające na uwidocznienie wrzecionowatych, ubogoechogenicznych (rzadziej izoechogenicznych) guzkowo uformowanych pogrubień struktur rozcięgna dłoniowego.

O ile diagnostyka przykurczu Dupuytrena nie powinna sprawiać trudności, o tyle bardzo rozważnie należy identyfikować grupę pacjentów, u których warto przeprowadzić diagnostykę różnicową. Dotyczy to szczególnie pacjentów nie prezentujących typowych objawów oraz nie będących w grupie ryzyka rozwoju przykurczu Dupuytrena (np. młodych mężczyzn czy kobiet, bez obecności czynników ryzyka). Do schorzeń, które poza zmianami w obrębie dłoni, takimi jak przebyte urazy czy  torbiele galaretowate, powinno się wziąć pod uwagę w diagnostyce różnicowej, należą schorzenia neurologiczne (porażenie nerwu łokciowego) oraz choroby nowotworowe (fibroma, lipoma, neurofibroma, guz olbrzymiokomórkowy pochewki ścięgnistej).

Leczenie przykurczu Dupuytrena nie jest konieczne w łagodnych stadiach choroby, w których nie ma dolegliwości ani upośledzenia funkcji dłoni i palców. W tych przypadkach wystarcza zastosowanie metod fizjoterapeutycznych, które jednak w stadiach zaawansowanych choroby nie spełniają swojej funkcji. W takich przypadkach można zastosować leczenie nieoperacyjne bądź chirurgiczne. Leczenie nieoperacyjne choroby Dupuytrena polega na wstrzyknięciu miejscowym specjalnego leku enzymatycznego (mieszaniny dwóch kolagenaz), którego zadaniem jest rozpuszczenie pasm rozcięgna odpowiedzialnych za przykurcz. Leczenie chirurgiczne z kolei obejmuje szereg metod operacyjnych obejmujących fasciotomię wykonywaną na otwarto lub małoinwazyjnie (również obejmujące fasciotomię igłową) oraz fasciektomie (zabiegi usunięcia rozcięgna, niekiedy wraz z częścią skóry), stosowane zwykle w bardzo zaawansowanych stadiach lub nawrotach. 

Opracowano na podstawie: Bednarek M, Trybus M, Wiśniowski Z, Budzyński P, Gniadek M.:  Próba obiektywizacji oceny nawrotu lub wznowy choroby Dupuytrena w oparciu o badanie ultrasonograficzne. Przegl Lek. 2012;69(12):1266-70; Bayat A, McGrouther DA.: Management of Dupuytren's disease--clear advice for an elusive condition. Ann R Coll Surg Engl. 2006;88(1):3-8. Review; www.emedicine.medscape.com