Diagnostyka i leczenie zespołu Ashermana, czyli inaczej zrostów wewnątrzmacicznych

Czym jest zespół Ashermana?

Zespół Ashermana to zrosty w jamie macicy. Po raz pierwszy został opisany przez izraelskiego lekarza jako całkowite zarośnięcie jamy macicy z powodu zrostów prowadzące do ustania krwawienia miesiączkowego. Obecnie natomiast termin ten używany jest w odniesieniu do wszystkich pacjentek, u których proces chorobowy związany z pojawianiem się tych zmian ma charakter objawowy. Aktualnie zespół Ashermana to zespół objawów związany z całkowitym lub częściowym zarośnięciem trzonu macicy, powstałych w wyniku uszkodzenia warstwy endometrium, czyli błony śluzowej macicy.

Jakie są przyczyny zespołu Ashermana?

Przyczyny powstawania zespołu Ashermana to bezpośrednio zabiegi, podczas których dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej macicy. Zrosty mogą pojawić się np. po nadmiernym wyłyżeczkowaniu jamy macicy po porodzie czy poronieniu bądź w trakcie aborcji, a także po histeroskopowym usunięciu mięśniaków. Istnieją natomiast różne inne drogi, przez które dochodzi do naruszenia endometrium, a w rezultacie do powstania zespołu Ashermana. W dostępnych źródłach z zakresu ginekologii wskazuje się też na cięcie cesarskie, schistosomiazę, ciężkie zapalenie błony śluzowej macicy (endometrioza), ablację endometrium oraz zakażenia śluzówki macicy, związane np. z gruźlicą.

Zespół Ashermana a łyżeczkowanie jamy macicy

Uraz endometrium po zabiegu łyżeczkowania jamy macicy związanym z poronieniem czy porodem odpowiada za więcej niż 88% przypadków zespołu Ashermana. W wyniku takiego uszkodzenia błony śluzowej może więc dojść do powstania zrostów, a w rezultacie do częściowego lub całkowitego zamknięcia jamy macicy. Ostatecznie dochodzi do szeregu dolegliwości. Co istotne, obecność zespołu Ashermana może być bezpośrednią przyczyną problemów z zajściem w ciążę.

Objawy zespołu Ashermana

Oznaki zespołu Ashermana obejmują zmniejszenie intensywności lub ustanie krwawień miesiączkowych, nawracające utraty ciąż, niepłodność oraz bolesne miesiączkowanie.

Symptomy:

• wtórny brak miesiączki,
• skrócenie czasu trwania menstruacji,
• skąpe krwawienia menstruacyjne,
• bolesne krwawienia,
• skurcze i bóle brzucha,
• poronienia nawykowe.

Zrosty wewnątrzmaciczne – jak częsty jest to problem?

Proces diagnostyczny związany z identyfikacją zrostów we wnętrzu macicy ma charakter inwazyjny. Właśnie dlatego rzeczywista częstość występowania zespołu Ashermana nie została w pełni poznana. Diagnostykę wdraża się na ogół u tych pacjentek, u których stwierdza się co najmniej jeden objaw obecności zrostów. A należy podkreślić, że prawdopodobnie u wielu kobiet cierpiących na tę przypadłość symptomy w ogóle nie występują. Poza tym wiele pacjentek bagatelizuje problem skąpego krwawienia miesiączkowego.

Jak wygląda diagnostyka zespołu Ashermana?

Referencyjną metodą rozpoznania zrostów wewnątrz macicy jest histeroskopia, podczas której dochodzi do oceny i wycięcia zrostów za pomocą specjalnych nożyczek endoskopowych. Możliwe jest również wykonanie histerosalpingografii (HSG). Natomiast obecnie odchodzi się od tego badania na rzecz sonohisterografii (SIS-USG), również z wykorzystaniem obrazowania 3D. Dzięki SIS-USG uzyskuje się dokładny obraz jamy macicy i obecnych w niej zrostów. Potwierdzeniu występowania zrostów macicy służy też czasami USG 3D w II fazie cyklu.

Metody leczenia zespołu Ashermana

Zarówno diagnostyka, jak i leczenie zespołu Ashermana polega na przeprowadzeniu histeroskopii – czyli wziernikowaniu macicy i usunięciu zrostów wewnątrzmacicznych.

Bywa również tak, że elementem terapii jest leczenie hormonalne estrogenami (na etapie pooperacyjnym). W przypadku rozległych zmian leczenie polega na chirurgicznym usunięciu zrostów wewnątrzmacicznych oraz intensywnej kuracji hormonalnej.

Dodatkowo, w celu zapobiegania nawrotom zrostów, często stosuje się mechaniczne rozszerzacze macicy lub wkładki wewnątrzmaciczne, które pomagają utrzymać jej prawidłowy kształt i strukturę po zabiegu.

Powikłania zespołu Ashermana

Pacjentki z zespołem Ashermana mają problemy z zajściem w ciążę. Oznacza to, że zrosty w macicy mogą powodować zaburzenie płodności. Przyczyniają się one również do zwiększonego ryzyka poronień. Do najcięższych powikłań doświadczanych przez ciężarne zalicza się też łożysko wrośnięte oraz pęknięcie macicy w trakcie trwania ciąży.

Znaczenie diagnostyki i leczenia zrostów wewnątrzmacicznych

Zespół Ashermana oznacza dla pacjentek nie tylko blizny i zrosty wewnątrz jamy macicy, ale i potencjalnie szereg powikłań, które mogą wpłynąć na jakość ich życia. Jeżeli więc cierpisz na zespół Ashermana lub podejrzewasz u siebie zrosty wewnątrzmaciczne, jak najszybciej umów się na konsultację w wybranym gabinecie ginekologicznym.