Powiększenie gruczołów piersiowych bywa zjawiskiem przejściowym, fizjologicznym - tak jest np. u niemowląt i młodzieży w wieku dorastania. Problem pojawia się wtedy, gdy odpowiedzialne za ten stan stają się czynniki patologiczne.
Najczęstszą przyczyną występowania powiększenia męskich piersi jest ginekomastia - zarówno jej postać prawdziwa, związana z przerostem tkanki gruczołowej sutka, jak również lipomastia, której powodem jest nadmiar tkanki tłuszczowej w organizmie. Rzadką przyczyną opisywanego stanu jest nowotwór sutka - choć w zdecydowanie przeważającej ilości choroba ta dotyczy kobiet, pojawiać się ona może również u mężczyzn.
Zaburzenia hormonalne u mężczyzn
Wpływ na pojawianie się obu patologii mają hormony typowe dla kobiet, czyli estrogeny. W męskich organizmach substancje te również powstają, jednakże w warunkach prawidłowych jest ich mniej niż dominujących androgenów. Gdy dochodzi do zaburzeń równowagi hormonalnej i stężenia żeńskich hormonów zaczynają dominować nad męskimi, komórki tkanki budującej sutek mogą być pobudzane do nadmiernego wzrostu.
Opisany powyżej mechanizm odpowiada i za występowanie ginekomastii, i za nowotwory piersi u mężczyzn. Nadmiar estrogenów pojawia się w przypadku m.in. chorób wątroby czy na skutek przyjmowania niektórych leków (np. ketokonazolu czy antyandrogenów stosowanych w leczeniu chorób prostaty), związany jest on również z procesami starzenia się.
Ginekomastia a rak sutka
Ginekomastia sama w sobie nie stanowi czynnika zagrażającemu życiu, jednak inaczej jest w przypadku raka piersi. Jak więc odróżnić oba te stany? Nowotwór zazwyczaj występuje tylko w jednym gruczole, a w otaczającej go skórze może powodować zaczerwienienia, owrzodzenia oraz wyciek różnego rodzaju treści. Palpacyjnie wyczuwalna jest wówczas twarda, nieregularna zmiana. Ginekomastia z kolei cechuje się tendencją do zajmowania obu męskich piersi, nie powoduje żadnych zmian skórnych, a w dotyku przypomina miękką tkankę prawidłowego gruczołu. Wymienione cechy pozwalają kierować się ku jednemu z dwóch rozpoznań, jednakże pewność uzyskać można dopiero dzięki wykonaniu badania histopatologicznego tkanki gruczołu piersiowego, jak również USG.
Nowotwór piersi u mężczyzn
Znacząco różna jest częstość występowania u mężczyzn opisywanych powyżej stanów. Ginekomastia, według danych portalu medscape.com, spotykana jest u nawet około 6 na 10 mężczyzn w wieku od 50 do 60 lat. Z kolei ryzyko, że w trakcie życia mężczyzna zachoruje na raka sutka, według American Cancer Society, wynosi około 0,1%.
Dotyczy to mężczyzn z zespołem Klinefeltera, ale także osób z pozytywnym wywiadem w kierunku raka piersi w rodzinie. Przyczyną wielokrotnego pojawiania się nowotworu gruczołu sutkowego mogą być mutacje genowe, najbardziej znane w tym przypadku są te, które obejmują geny BRCA1 oraz BRCA2. Pierwszy zwiększa ryzyko raka piersi do 1%, posiadanie drugiego jest jeszcze groźniejsze, nasila bowiem ryzyko rozwoju nowotworu do poziomu 6%.
Powiększenie męskich piersi może być zjawiskiem estetycznym, ale i stanowiącym nawet ryzyko zagrożenia życia. Przy pojawieniu się jakichkolwiek zmian należy zatem skonsultować się z lekarzem.
Źródła:
- Catherine B Niewoehner, Anna E Schorer, "Gynaecomastia and breast cancer in men" (www.ncbi.nlm.nih.gov)