Ginekomastia jest najczęstszą chorobą sutka występującą u mężczyzn. Może ona pojawić się w każdym wieku, jednak najczęściej rozwija się w okresie noworodkowym, w trakcie dojrzewania płciowego oraz w procesie starzenia. W czasach, w których tak wiele uwagi przywiązuje się do wyglądu, ginekomastia może istotnie przyczynić się do obniżenia jakości życia mężczyzn. Właśnie dlatego tak istotne jest znalezienie przyczyny ginekomastii i wybór odpowiedniej metody leczenia.
Kiedy pojawia się ginekomastia gruczołowa?
Ginekomastia gruczołowa najczęściej jest stwierdzana u noworodków, w trakcie dojrzewania płciowego oraz w okresie starzenia. Najczęściej wynika z zaburzenia równowagi hormonalnej oraz zachwiania stosunku pomiędzy estrogenami a androgenami. Może być także spowodowana zwiększoną wrażliwością receptorów na działanie estrogenu. Najczęściej objawy ginekomasti u noworodków i nastoletnich chłopców ustępują samoistnie w ciągu kilku miesięcy. Zdarza się jednak, że rozrostowi gruczołów towarzyszy też zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej oraz włóknistej, co może przyczynić się do utrwalenia zmian.
U dojrzałych mężczyzn ginekomastia wynika najczęściej ze zmniejszonej biosyntezy androgenów. Do zaburzeń hormonalnych dochodzi także:
- w nadczynności tarczycy, kiedy zwiększa się produkcja białka wiążącego steroidy płciowe.
- w przebiegu marskości wątroby
- przy przewlekłej niewydolności nerek
Ginekomastia a leki
Podczas konsultacji lekarskiej lekarz z pewnością zapyta pacjenta o przyjmowane przez niego leki. To dlatego, że niektóre z powszechnie stosowanych preparatów mogą powodować ginekomastię i wymagają wówczas odstawienia. Wśród takich leków znajdują się m.in. preparaty zawierające spironolakton, ketokonazol, enalapril czy werapamil. Szacuje się, że ginekomastia polekowa stanowi nawet 25% wszystkich przypadków ginekomastii.
Terapia powinna rozpocząć się od diagnostyki oraz wdrożenia leczenia przyczynowego choroby podstawowej, czyli tej, która wywołuje ginekomastię. Długotrwała ginekomastia gruczołowa może być jednak niepodatna na leczenie i wówczas jedynym wyjściem jest poddanie się zabiegowi operacyjnemu, który polega na usunięciu powiększonego gruczołu.
Leczenie ginekomastii tłuszczowej
Ginekomastia tłuszczowa (steatomastia, lipomastia) polega na nagromadzeniu się w obrębie sutków nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej i może wystąpić w każdym wieku. Najczęściej jest spowodowana nadwagą bądź otyłością.
Leczenie ginekomastii tłuszczowej należy rozpocząć od redukcji masy ciała poprzez dietę i aktywność fizyczną. Jeżeli postępowanie takie nie przyniesie zadowalających efektów, należy rozważyć poddanie się zabiegowi chirurgicznemu lub odessaniu nadmiaru tkanki tłuszczowej, czyli liposukcji.
Jeżeli na podstawie zebranego wywiadu oraz badania lekarskiego nie udaje się ustalić przyczyny ginekomastii, lekarz może skierować pacjenta na badanie USG piersi. Jest to związane z koniecznością wykluczenia raka piersi, który u mężczyzn jest jednak niezwykle rzadki i stanowi <1% wszystkich rozpoznawanych raków piersi. Warto także wspomnieć, że ginekomastia może występować także u zupełnie zdrowych mężczyzn - w około 36% przypadków stwierdza się bowiem ginekomastię o niewyjaśnionej przyczynie, czyli idiopatyczną.
Źródła:
- A.Szczeklik, "Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych", wyd. Medycyna Praktyczna