Hydrografia MR

Początki zastosowania badania rezonansu magnetycznego (MRI) w diagnostyce medycznej datuje się na drugą połowę XX wieku. Działanie aparatu MRI oparte jest na zjawisku spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego, za którego odkrywcę uważany jest Isidor Rabi. Do dalszego rozwoju badania MRI przyczynili się Felix Bloch i Edward Mills Purcell, którzy to w 1946 roku rozszerzyli zakres badań do cieczy i ciał stałych za co sześć lat później otrzymali nagrodę Nobla. Pierwszy aparat MRI jako narzędzie diagnostyczne został opatentowany w 1972 roku w USA przez pochodzącego z Armenii dr. Raymonda Damadiana. Badanie rezonansu magnetycznego znalazło zastosowanie w niemal każdej specjalności medycznej, a jego dalszy rozwój pozwolił na wyodrębnienie samodzielnych badań MRI poszczególnych narządów, w tym m. in. układu moczowego.

Przykładem takiego badania jest hydrografia MR będąca odmianą badania urograficznego MR i nazywana jest inaczej statyczną urografią rezonansu magnetycznego. Zastosowanie rezonansu magnetycznego pozwoliło na lepsze obrazowanie dróg moczowych. Obok standardowych sekwencji wyróżnia się inne techniki, takie jak RARE czy HASTE, pozwalające na uzyskanie obrazu dróg moczowych wysokiej rozdzielczości. Pierwsza z technik RARE (Rapid Acquisition with Relaxation Enhancement) została po raz pierwszy zaprezentowana w 1986 roku przez Henniga i współpracowników. Dzisiaj prócz sekwencji RARE w diagnostyce dróg moczowych najczęściej wykorzystywana jest również technika HASTE (half- Fourier single-shot turbo spin echo), czy TSE (turbo spin echo). 

Hydrografia MR - kiedy wykonywane jest badanie?

Obrazowanie dróg moczowych badaniem hydrografii MR wykorzystywane jest w diagnostyce pacjentów z przewlekłą uropatią zaporową. Uropatią zaporową określa się stan nieprawidłowej budowy i funkcji nerek, u podstawy której leży utrudnienie odpływu moczu wskutek częściowej lub całkowitej niedrożności dróg moczowych. U dorosłych do najczęstszych przyczyn nefropatii zaporowej należy łagodny rozrost i rak gruczołu krokowego, kamica moczowa, choroby nowotworowe innych narządów (np. macicy, jajnika, jelita grubego), zwężenie moczowodu lub jego ujścia do  pęcherza lub miedniczki nerkowej. Natomiast u dzieci nefropatia zaporowa ma najczęściej podłoże wrodzone i są związane z obecnością wady w układzie moczowym. Zaburzenia w odpływie moczu skutkują poszerzeniem miedniczki i kielichów nerkowych, tj. powstaniem wodonercza. 

Hydrografia MR pozwala z dużym prawdopodobieństwem (według badań metoda charakteryzuje się 90% skutecznością) i precyzyjną lokalizacją określić rozmiar i poziom przeszkody utrudniającej prawidłowy odpływ moczu. Podstawowym zadaniem tego badania jest uzyskanie obrazów silnie T-2 zależnych pozwalających zobrazować statyczny lub wolno przemieszczający się płyn. Niepodważalną zaletą badania hydrografii MR jest jej bezinwazyjny charakter (nie wymaga nakłucia dróg moczowych oraz nie wiąże się z koniecznością zastosowania promieniowania jonizującego) oraz brak konieczności użycia środka kontrastowego. Te cenne wartości tego badania nabierają znaczenia w przypadku kobiet w ciąży, pacjentów uczulonych na jodowe środki kontrastujące, z zaburzoną funkcją nerek oraz u pacjentów z przeszczepioną nerką. Dlatego też hydrografia MR może być z powodzeniem stosowana u pacjentów niekwalifikujących się do tradycyjnego badania urograficznego. Ponadto wcześniej wymienione zalety sprawiają, iż popularność i znaczenie hydrografii MR w diagnostyce patologii układu moczowego stale rośnie. 

Źródła: ŁUKASZ MAŁEK, WITOLD RUŻYŁŁO Od zeugmatografii do rezonansu magnetycznego serca // Wartość sekwencji HASTE urografii MR w diagnostyce przewlekłych bólów okolicy lędźwiowej pochodzenia nerkowego Dorota Werel, Eugeniusz Tarasów, Barbara Darewicz, Wojciech Dzienis, Andrzej Ustymowicz, Agnieszka Orzechowska-Bobkiewicz, Jerzy Walecki Pol J Radiol, 2004; 69(3): 7-13