Implanty w artroskopowym leczeniu stożka rotatorów

Stożek rotatorów, zwany też pierścieniem rotatorów, jest strukturą anatomiczną, na którą składają się 4 ścięgna mięśni obręczy barkowej łączące łopatkę z kością ramienną. Odpowiadają za ruchy rotacyjne, odwiedzenie oraz stabilizację ramienia i ufiksowanie głowy kości ramiennej w prawidłowym położeniu. Ponieważ bark jest stawem o bardzo obszernym i złożonym zakresie ruchu, mięśnie stożka rotatorów są absorbowane niemal przy każdym ruchu ramienia. Zatem do uszkodzenia mięśni pierścienia rotatorów może dojść zarówno w związku ze zbyt dużym ich napięciem (w momencie agresywnego ruchu czy upadku), jak i po zwykłym przepracowaniu (przeciążeniu).

Jeśli dojdzie do uszkodzenia stożka, momentalnie pojawia się silny ból oraz znaczne zmniejszenie siły mięśniowej i zakresu ruchu. Czasami wręcz niemożliwe jest uniesienie ręki. Ból bardzo często nasila się w nocy, może promieniować do szyi, ramienia i przedramienia.

Aby zdiagnozować rozległość i miejsce uszkodzenia wykonuje się badania USG, MRI lub nowatorskie badanie Artro-TK (artrografia tomografii komputerowej), które bardzo dokładnie ocenia stan uszkodzonych tkanek.

Artroskopowe leczenie uszkodzenia stożka rotatorów z użyciem implantów

Leczenie operacyjne może być wykonane techniką artroskopową, otwartą oraz mini-otwartą. Celem zabiegu jest przymocowanie uszkodzonego fragmentu lub całości stożka rotatorów w jego pierwotnym miejscu na kości za pomocą implantów, czyli kotwic z nićmi (tzw. szwami). Kotwice mają kształt niewielkich (od 3 do 5 mm.) śrubek, na których gwincie przymocowane są nici. Implanty wciskane lub wkręcane są w kość ramienną w miejscu, w którym przyczepia się stożek rotatorów, natomiast przy użyciu nici lekarz przeszywa zerwane ścięgno, naciąga je i dokładnie przyszywa do miejsca zakotwiczenia. Stosowane są różne techniki stabilizacji, np. technika jednorzędowa, dwurzędowa lub Suture Bridge.

W trakcie zabiegu artoskopii lekarz wykonuje kilka niewielkich nacięć w odpowiednim miejscu w okolicy barku, tak aby dostać się do jego wnętrza, oczyścić powierzchnię kości i rozpocząć postępowanie lecznicze.

Do klasycznej stabilizacji stożka rotatorów wykorzystywane są m.in.:

• Tytanowe kotwice (niewchłanialne) z nićmi najczęściej polietylenowymi, niewchłanialnymi, które lekarz wprowadza przez portale artroskopowe. Kotwica o wielkości od ok. 3 do 5mm. jest samogwintująca, czyli wkręcana w głowę kości ramiennej
• Kotwice niewchłanialne z materiału PEEK (polieteroeteroketon), który jest niewidoczny dla promieni rentgenowskich. Kotwica ta umożliwia kontrolę i korektę napięcia nitek nawet po jej całkowitym zaimplantowaniu i zablokowaniu
• Kotwice niewchłanialne z materiału biokompozytowego do stabilizacji stożka rotatorów metodą bezwęzłową, które umożliwiają śródoperacyjną kontrolę napięcia szwów
• Biowchłanialne kotwice w kształcie spirali z nićmi biowchłanialnymi i niewchłanialnymi. Kotwice mają 2 rodzaje gwintów, do warstwy korowej i gąbczastej kości

W Polsce i na świecie stosowane są m.in. kotwice ze szwami BioPlug® Karl Storz GmbH i Co KG - niemiecka firma będąca od 1945 r. jednym z europejskich liderów w produkcji instrumentów medycznych oraz kotwice z nićmi i bez takich firm jak Arthrex, która swoje produkty używane w artroskopii stawów dystrybuuje do ponad 90 krajów na świecie, Mitek Products, będącej częścią Johnson & Johnson Family of Companies - wiodącego producenta medycznych narzędzi ortopedycznych i neurochirurgicznych  lub Smith & Nephew - firmy, która oprócz kotwic produkuje również implanty stawowe (np. sztuczny staw biodrowy).

W masywniejszych uszkodzeniach stożka rotatorów stosowane są metody rekonstrukcyjne ze sztucznych więzadeł, takie jak:

•  L.A.R.S. (Ligament Augmentation and Reconstruction System) - więzadło wykonane z włókien poliestrowych jest mocowane na uszkodzonym stożku i w kości ramiennej.
• Neoligament (system Rota - Lok), w trakcie którego wykonywane jest rusztowanie ze sztucznego (poliestrowego) więzadła pomiędzy zerwanym stożkiem rotatorów a głową kości ramiennej

Powyższe metody są wskazane w całkowitym zerwaniu stożka rotatorów, szczególnie jeśli jego tkanka uległa degradacji oraz doszło do cofnięcia się się stożka, niemożliwego do zeszycia metodami tradycyjnymi.

 Po zabiegu bark pacjenta jest unieruchamiany w specjalnej kamizelce usztywniającej lub w poduszce odwodzącej na okres do 6 tygodni. Jest to minimalny czas potrzebny do zagojenia się tkanek, wgojenia się implantu w kość i rozpoczęcia biologicznych procesów naprawczych w zeszytych ścięgnach stożka rotatorów.

Zaletą artroskopowej stabilizacji stożka rotatorów za pomocą implantów jest jej mniejsza inwazyjność, lecz stosowana jest najczęściej przy uszkodzeniach ścięgien bez ich znacznego przemieszczenia. Wg dr Gary'ego M. Gartsmana z Texas Orthopedic Hospital w Houston, taki typ operacji jest skuteczny u 85-95% pacjentów, szczególnie w zwalczaniu bólu barku. Zaś w badaniach przedstawionych w The American Journal of Sports Medicine lekarze stwierdzili, iż artoskopowa naprawa stożka rotatorów, nawet po wcześniejszej operacji otwartej tej okolicy, może być rozsądną opcją leczenia, zapewnia ulgę w bólu i poprawę funkcji barku.

Źródło: Arthrex, DePuy, arthroscopyjournal, komak