Jak działa aparat ortodontyczny?

Wady zgryzu nie są czymś wyjątkowym - borykają się z nimi zarówno dzieci, jak i dorośli. Nic więc dziwnego, że tak często można spotkać na ulicy osobę, która nosi aparat ortodontyczny. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że 20% takich aparatów noszą dorośli. Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Stomatologicznego (American Dental Association), 70% osób, które zakładają aparat na zęby, to dziewczynki w wieku 12-15 lat, a ich największą motywacją są względy estetyczne. 

Już w starożytnym Rzymie lekarze próbowali wywierać wpływ na uzębienie, jednak dopiero w czasach nowożytnych można mówić o prototypach współczesnych aparatów ortodontycznych. Już w XVIII wieku Pierre Fauchard wiązał drutem nieprawidłowo ustawione zęby, w XIX wieku wykonano pierwszy aparat z kauczuku i pojawiły się śruby ortodontyczne, jednak za ojca nowoczesnej ortodoncji jest uważany John Nuting Farrar. W 1927 roku profesor Vigge Andersen z Norwegii skonstruował aparat, którym inspirują się współcześni konstruktorzy. 

W jaki sposób działa aparat ortodontyczny?

Działanie aparatu ortodontycznego opiera się na wywieraniu nacisku na pewne partie zębów, z czasem powodując ich przemieszczanie się w obrębie szczęki. Nie jest to proces szybki i wymaga dużo czasu. Nierzadko korekta zgryzu może zabrać 2 lata i dłużej w ciężkich przypadkach. Gdy dochodzi do przesuwania się zęba, w nowym miejscu zanika powoli tkanka kostna, natomiast w pierwotnym miejscu ulega ona nawarstwieniu. Niestety, kość szybciej zanika, niż dochodzi do jej odbudowy i to właśnie sprawia, że korzystanie z aparatu ortodontycznego jest tak długotrwałe, a także wiąże się z regularną kontrolą ortodonty.

W rzeczywistości nie ma jednego rodzaju aparatu ortodontycznego, tylko wiele różnych, które stosuje się nie tylko w zależności od wady pacjenta, ale również miedzy innymi od jego wieku. Najczęściej jednak aparat na zęby dzieli się na ruchomy i stały. Ten pierwszy rodzaj można wyjmować. Przeważnie jest stosowany u dzieci, zarówno przy zębach mlecznych, jak i mieszanych. Najczęściej noszony jest przez okres 2 lat przez 14 godzin dziennie. Zadaniem tego rodzaju aparatu jest przede wszystkim niwelowanie wad szczęk, natomiast jego wpływ na same zęby jest niewielki. Dlatego, jeśli zachodzi konieczność również prostowania zębów, wymienia się go z czasem na aparat stały. W rzeczywistości są to różne elementy, zakładane przez ortodontę na stałym uzębieniu. Ten typ aparatu ortodontycznego znakomicie radzi sobie w usuwaniu zarówno drobnych wad, jak i bardzo ciężkich. W bardzo wielu przypadkach stały aparat montowany jest na zewnętrznej stronie zębów tak, by skutecznie je prostował.

Najczęściej aparat ortodontyczny zbudowany jest z metalowych pierścieni, mocowanych na zębach trzonowych oraz z zamków (np. z metalu, porcelany, kryształu), które zakładane są od zewnętrznej strony każdego zęba. To właśnie przez zamki przewlekany jest drut, oddziałujący na uzębienie.

Aparaty na zęby mogą być stosowane zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Warto pamiętać, że nieleczona wada zgryzu nie tylko nie wygląda estetycznie, ale również może przyczynić się do różnych chorób, jak próchnica.

Źródło: www.skeltonorthodontics.com; www.who.int; www.ada.org